معتادان در شب های شهر یخ می زنند چون گرمخانه ها اتاق مصرف ندارند

نگهداری از معتادان متجاهر در فصل سرما همواره به عنوان یکی از مهمترین چالش های حوزه اعتیاد مطرح بوده است، زیرا اولا بسیاری از معتادان متجاهر از حضور در گرمخانه های پایتخت هراس دارند و ثانیا ظرفیت گرمخانه های تهران از تعداد معتادان متجاهر پایتخت بسیار کمتر است. البته با وجود این که آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهر وجود ندارد،اما پلیس تعداد معتادان متجاهر تهران را حدود 20 هزار نفر تخمین زده است. این در حالی است که ظرفیت تمام گرمخانه های شهرداری و بهزیستی در تهران حداکثر 5 هزار نفر است.

چالش مجدد نگهداری از معتادان متجاهر در فصل سرما

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بازهم فصل سرما فرا رسید و مانند تمام سال های گذشته مجددا موضوع اسکان کارتن خواب های تهران با چالشی مهم مواجه شده است؛ چالشی از این قرار که بخش زیادی از معتادان متجاهر به دلیل ترس از پناه بردن به گرمخانه ها و فقدان فضای امن مصرف در محل های نگهداری از کارتن خواب ها، تمایلی به حضور در این سرپناه ها ندارند و حاضرند سرمای بیرون از گرمخانه را تحمل کنند، اما شب ها در فضایی حضور پیدا کنند که در آن، اجازه مصرف مواد مخدر را ندارند.

دکتر سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد ضمن اشاره به این نکته در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: نزدیک به 30 سال است که موضوع شیوه نگهداری از کارتن خواب ها در کشور مطرح می شود و هر سال نیز کارشناسان هشدارهای زیادی را در این باره مطرح می کنند، اما متاسفانه مسئولان کمترین توجهی را هم به موضوعات کارشناسی مربوط به این حوزه ندارند.

وی افزود: در ماه های آتی قطعا با سرمای شدید هوا روبه‌رو خواهیم بود و پیش شرط هرگونه برنامه ریزی برای نگهداری از معتادان متجاهر، کسب اطلاعات و آمار مربوط به تعداد این معتادان در شهرهای مختلف است، اما متاسفانه با وجود میلیاردها تومان هزینه ای که در حوزه مبارزه با مواد مخدر در کشورمان صرف شده، هنوز هیچ کدام از نهادها آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهر کشور ندارند.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد با بیان این که هیچ آمار دقیقی درباره تعداد کارتن خواب های تهران و شهرستان ها وجود ندارد، گفت: آمار وجود 20 هزار معتاد متجاهر که اخیرا نیروی انتظامی اعلام کرده است، آمار دقیقی نیست و بعضی تخمین ها هم از وجود حداقل 120 هزار معتاد متجاهر در سطح کشور حکایت دارد. اما تمام این آمارها، آمارهای تخمینی است و از اعداد واقعی به دست نیامده است.

مسئولان باید واقعیت زندگی معتادان متجاهر را بپذیرند

صفاتیان با تاکید بر این که برنامه های اجراشده برای نگهداری از کارتن خواب ها در ایران، بسیار ناقص تر از برنامه های مشابه در کشورهای توسعه یافته است، عنوان کرد: بسیاری از کشورهای دنیا معتاد متجاهر دارند، اما در کشورهای پیشرفته سعی می کنند مکان هایی را برای نگهداری از معتادان متجاهر ایجاد کنند که آنها تمایل به حضور در این مکان ها داشته باشند؛ از جمله این که اجازه مصرف امن مواد مخدر در مکان های نگهداری از معتادان در کشورهای توسعه یافته به آنها داده می شود.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد با تاکید بر این که مسئولان حوزه مواد مخدر باید واقعیت زندگی معتادان را بپذیرند، اظهار داشت: سبک زندگی معتادان متجاهر به گونه ای است که بسیاری از آنها هر چند دقیقه یک بار باید سیگار بکشند و بخش زیادی از آنها نیز در طول شب حداقل یک بار به مصرف مواد مخدر احتیاج دارند. بنابراین نصب تابلوی «کشیدن سیگار ممنوع» و جلوگیری از مصرف مواد در گرمخانه ها هیچ توجیهی ندارد.

این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: ما اگر یک بار معتادان را به زور به گرمخانه هایی ببریم که در آن امکان کشیدن سیگار یا مصرف مواد مخدر را ندارند، طبیعتا آنها دیگر تمایلی به حضور در این گرمخانه ها نخواهند داشتند. در این شرایط نیز معتادان متجاهر یا ناچار می شوند که در فصل سرما هر طور شده در پاتوق های ناامن داخل یا حاشیه شهر بمانند یا در این فصل به شهرهای جنوبی کشور که آب و هوای گرمتری دارند، کوچ می کنند.

وی با بیان این که تمام این مسائل نشان می دهد که مسئولان مبارزه با مواد مخدر در کشور، واقعیت حوزه اعتیاد را نشناخته اند، گفت: متاسفانه نهادهای فعال در حوزه اعتیاد کمتر بر مبنای اقدامات کارشناسی قدم برمی‌دارند و بعضا فقط بر حسب وظیفه ذاتی خود عمل می کنند؛ یعنی شهرداری بر حسب وظیفه ذاتی خود معتادان را جمع آوری می کند و ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز به عنوان نهاد بالادستی هیچ گاه برنامه ای جامع را برای نگهداری از معتادان در فصل سرما ارائه نمی کند.

40 درصد کارتن خواب ها، شب ها نیاز به مصرف مواد مخدر دارند

صفاتیان با تاکید بر این که حتما باید فضایی امن برای مصرف مواد مخدر در گرمخانه ها وجود داشته باشد که معتادان به حضور در این سرپناه‌ها ترغیب شوند، عنوان کرد: با وجود این که بعضی کارتن خواب ها ممکن است که بتوانند تحمل کنند و در طول شب به مصرف مواد مخدر نپردازند، اما هم اکنون حداقل 40 درصد کارتن خواب ها را افرادی تشکیل می دهند که حتما در طول شب نیاز به مصرف مواد مخدر دارند.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد ادامه داد: کار کارشناسی صحیح این است که حتما فضای امن مصرف در زمان هایی مشخص برای معتادان در گرمخانه ها فراهم شود. این کار نه تنها باعث می شود که معتادان حاضر شوند که شب ها به گرمخانه ها بروند، بلکه میزان مصرف آنها در فضاهای عمومی را کمتر می کند و اتفاقا حضور معتادان در پاتوق های ناامن به جای گرمخانه ها در طول شب چهره شهر را زشت تر می کند.

این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر با تاکید بر این که امنیت گرمخانه ها نیز در صورت فراهم کردن فرصت مصرف مواد مخدر برای معتادان در این سرپناه ها بالا می رود، اظهار داشت: وقتی مواد مخدر به معتادان نمی رسد، ذهن آنها به هم می ریزد و ممکن است به دلیل حالت خماری که دچار آن می شوند، دست به سرقت مواد مخدر دیگران یا ایجاد درگیری در گرمخانه ها بزنند و فضای گرمخانه ها را متشنج کنند.

وی در ادامه تاکید کرد: در تمام کشورهای توسعه یافته نیز شرایط گرمخانه ها را به گونه ای فراهم می کنند که معتادان بتوانند به راحتی به مصرف مواد مخدر بپردازند و اگر ما هم این شرایط را در ایران فراهم کنیم، قطعا معتادان متجاهر تمایل بیشتری به حضور در گرمخانه ها خواهند داشت.

ظرفیت گرمخانه های تهران کمتر از تعداد معتادان متجاهر است

صفاتیان با اشاره به این که ظرفیت مراکز موقت نگهداری از گرمخانه های تهران بسیار کمتر از تعداد معتادان متجاهر پایتخت است، گفت: آخرین آمارها از این حکایت دارد که مجموع ظرفیت گرمخانه های بهزیستی و شهرداری تهران حداکثر به 5 هزار نفر می رسد. این در حالی است که براساس آمارهای نیروی انتظامی، حداقل 20 هزار معتاد متجاهر در پایتخت وجود دارد و به همین دلیل به جرات می توان گفت ظرفیت کنونی گرمخانه های تهران به هیچ وجه کفاف نگهداری از آنها در فصل زمستان را نمی دهند.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد با تاکید بر این که تمام آمارهای این حوزه به صورت تخمینی بیان می شود، اظهار داشت: متاسفانه اعداد و ارقامی که مدیران بهزیستی و شهرداری از ظرفیت گرمخانه های خود می دهند، دقیق نیست و کمتر شاهد آن بوده ایم که مدیران این نهادها به صورت دقیق آمار ظرفیت گرمخانه های خود و تعداد پذیرش روزانه معتادان را مطرح کنند.

این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: وقتی ظرفیت گرمخانه ها از تعداد معتادان متجاهر تهران کمتر است و همچنین بسیاری از معتادان نیز تمایل به استفاده از گرمخانه ها را ندارند، بنابراین عمده معتادان ناچارند که در فصل سرما در طول شب در پاتوق های ناامن سطح شهر یا مناطق حاشیه ای بمانند که این مساله آسیب های زیادی را برای خود کارتن خواب ها و سایر شهروندان به همراه دارد.

وی در پایان تصریح کرد: حضور معتادان متجاهر در پاتوق های ناامن در فصل سرد سال ممکن است منجر به مرگ معتادان بر اثر سرما شود. ضمن این که هرچه معتادان ساعت بیشتری از روز را در فضای عمومی شهر حضور داشته باشند، احتمال این که آنها دست به سرقت یا انواع جرایم دیگر بزنند، بیشتر است. علاه بر این، معتادان وقتی ناچار به تحمل سرمای شدید هستند، میزان مصرف مواد مخدر خود را افزایش می دهند و همچنین بسیاری از زنان معتاد وقتی شب های سرد سال را بیرون از گرمخانه ها می گذرانند، در معرض تعدی و تجاوز قرار می گیرند.