تغییرات اقلیمی امنیت غذایی ایران را به خطر می اندازد / افزایش قیمت غذا با بی توجهی به فناوری های نوین کشاورزی

امینت غذایی ایران به تولید محصولات کشاورزی متناسب با اقلیم خشک و نیمه خشک سرزمین‌مان وابسته است. بسیاری از کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند که تلاش برای دستیابی به خودکفایی در تولید تمام محصولات کشاورزی، امنیت غذایی ایران را حفظ نخواهد کرد، چراکه بسیاری از محصولات آب بر هستند و کشت آنها نه تنها کمکی به حفظ امنیت غذایی ایران نمی کند، بلکه بحران آب کشورمان را نیز در شرایط خشکسالی تشدید خواهد کرد. بنابراین برای حفظ امنیت غذایی کشور لازم است که ضمن اصلاح الگوی کشت، برخی محصولات را که کشت آنها با اقلیم ایران سازگاری ندارد، از کشورهای دیگر وارد کنیم؛ وگرنه بی توجهی به این مساله و عدم استفاده از فناوری های نوین در حوزه های کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی، امنیت غذایی ایران را به خطر خواهد انداخت. 

تولید غذا با فناوری های نوین،راهکار سازگاری با تغییر اقلیم 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند دهه ای است که کارشناسان محیط زیست درباره تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی از جمله گرم شدن کره زمین، تشدید شرایط خشکسالی، رشد بیابان زایی و افزایش بحران آب در سطح جهان هشدار می دهند و دلسوزان محیط زیست کشورمان نیز بر لزوم سازگاری با تبعات این پدیده تاکید دارند، اما متاسفانه کمتر شاهد انجام برنامه ریزی جامع برای سازگاری با تبعات ناشی از تغییر اقلیم در کشورمان بوده ایم و این مساله در سال های اخیر آثار سوء تغییرات اقلیمی بر ایران بخصوص در شرایط تشدید خشکسالی را افزایش داده است و چند سالی است که شاهد کمبود شدید آب در برخی مناطق کشور هستیم. 

با توجه به این که بخش عمده ای از آب موجود در ایران در حوزه کشاورزی مصرف می شود، بدون تردید بروز بحران آب اول از همه روی این حوزه اثر می گذارد و می تواند امنیت غذایی ایران را با چالش های زیادی مواجه کند؛ بخصوص که براساس اظهارات مسئولان وزارت نیرو، بیش از 90 درصد آب کشور در حوزه کشاورزی مصرف می شود و برخی کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند که به دلیل راندمان پایین آبیاری در این حوزه، حداقل 40 درصد آب کشاورزی ایران به هدر می رود. 

این نکته است که دکتر حامد نجفی علمدارلو، کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: بدون تردید تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی امنیت غذایی کشور را در آینده به خطر می اندازد، چراکه پیش بینی می شود نوسانات آب و هوایی، تعداد سال های خشکسالی در ایران را افزایش دهد و این مساله قطعا کشاورزی کشورمان را با دشواری های زیادی مواجه می کند. 

این کارشناس منابع طبیعی ایران ادامه داد: تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی در تمام جهان بروز پیدا خواهد کرد و در سال های آتی دولت هایی بیشتر می توانند خودشان را با این تبعات سازگار کنند که با استفاده از فناوری های نوین به تولید محصولات غذایی بپردازند. در واقع می توان تولید غذا با استفاده از فناوری های نوین را مهمترین راهکار سازگاری با آثار نوسانات آب و هوایی دانست. 

کاهش امنیت غذایی ایران بر اثر کم توجهی به فناوری های نوین 

نجفی با تاکید بر این که کم توجهی به فناوری های نوین در حوزه کشاورزی به کاهش امنیت غذایی ایران دامن زده است، گفت: همین حالا که شاهد تشدید خشکسالی در کشورمان هستیم، متاسفانه کشورمان با چالش های زیادی در حوزه غذا مواجه شده است و ما ناچاریم که بخش زیادی از مواد غذایی اساسی را از کشورهای دیگر وارد کنیم، چون کشاورزی کشورمان را از سال های قبل با تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی سازگار نکرده ایم. 

این کارشناس اقتصاد کشاورزی ادامه داد: اگر در سال های قبل ما برای سازگاری با خشکسالی یا تغییرات اقلیمی به درستی برنامه ریزی می کردیم و فناوری های حوزه کشاورزی، صنایع غذایی و دامپروری را اصلاح می کردیم، قطعا امسال با مشکلات کمتری در تولید و عرضه غذا مواجه بودیم و نرخ مواد غذایی نیز برای مردم کشورمان پایین تر می آمد. 

وی در ادامه تاکید کرد: اگر ما در سال های آتی که شاهد افزایش تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی برای کشورمان خواهیم بود، همچنان بخواهیم که استفاده از فناوری های جدید در حوزه های کشاورزی، صنایع غذایی و دامپروری را جدی نگیریم، قطعا با چالش هایی جدی در حوزه امنیت غذایی مواجه خواهیم شد و نرخ مواد غذایی نیز با سرعتی بالا افزایش خواهد یافت. 

طبیعت، ایرانیان را تنبیه می کند و امنیت غذایی آنان را می گیرد 

نکته دیگری که نجفی به آن اشاره کرد، این است که در سال های اخیر بی توجهی به اصلاح نحوه مصرف آب و سایر منابع طبیعی در کشورمان منجر به آن شده است که طبیعت ایران با تشدید تبعات ناشی از تغییر اقلیم، مردم ما را تنبیه کند و همین حالا هم ما به دلیل وقوع انواع آسیب های زیست محیطی ناشی از نوسانات آب و هوایی، خشکسالی و بیابان زایی مواجهیم و این آسیب ها، چالش های زیادی را متوجه امنیت غذایی ایران کرده است. 

 این کارشناس اقتصادی کشاورزی با انتقاد از نوع نگاه مردم و مسئولان در زمینه بهره برداری از منابع طبیعی گفت: متاسفانه ما هیچ وقت به توسعه پایدار کشاورزی و بهره برداری علمی از منابع طبیعی توجه نکرده ایم و به همین دلیل هر زمان هم که به خودکفایی در تولید یک محصول کشاورزی رسیده ایم، خودکفایی ما کاملا شکننده بوده است. 

این کارشناس منابع طبیعی تاکید کرد: بی توجهی ما به اصول علمی توسعه پایدار منجر به آن شده است که طبیعت در سال های اخیر روی ناخوش خود را به ما نشان دهد و وضعیتی که امروز در دریاچه ارومیه، کارون، زاینده رود، تالاب گاوخونی، دریاچه بختگان، تالاب جازموریان و ... مشاهده می کنیم، همه ناشی از قهر طبیعت با ایرانیان است که کارشناسان محیط زیست کشور از سال ها پیش نسبت به آن هشدار داده اند. 

اصلاح الگوی کشت و افزایش راندمان آبیاری؛ پیش شرط های حفظ امنیت غذایی 

نجفی معقتد است تا زمانی که راندمان آبیاری در حوزه کشاورزی و الگوی کشت در ایران اصلاح نشود، توسعه پایدار کشاورزی در کشورمان ایجاد نخواهد شد و همین مساله به تشدید بحران آب و سایر تبعات ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی در ایران دامن خواهد زد. 

این کارشناس اقتصاد کشاورزی البته تاکید دارد که اصلاح الگوی کشت در ایران به شدت دشوار است، زیرا این کار به طور مستقیم به شرایط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشور و بخصوص وضعیت حاکم بر معیشت و زندگی کشاورزان در مناطق مختلف کشورمان وابسته است و تا زمانی که دولت به این شرایط توجه نکند، نمی تواند الگوی کشت در ایران را اصلاح کند. 

وی در پایان تصریح کرد: اصلاح الگوی کشت و افزایش راندمان آبیاری کشاورزی بهترین راهکار برای حفظ امنیت غذایی کشور در شرایط خشکسالی و تغییرات اقلیمی است و ما باید کشاورزی ایران را به سمتی ببریم که در هر منطقه صرفا براساس مزیت های نسبی آن منطقه کشت و کار کنیم و تا حد امکان به جای کشت محصولات آب بر، به واردات این محصولات بپردازیم.