درخواست مهاجرت بیش از هزار پزشک ایرانی در سه ماهه تابستان 1400

برخی آمارها از این حکایت دارد که ایران به شدت با کمبود پزشک مواجه است. البته کمبود پزشک در ایران بیشتر مربوط به پزشکان متخصص است. در این میان کمبود پزشک عمدتا در تخصص هایی مشاهده می شود که جزو تخصص های مادر و ضروری نظام درمانی محسوب می شوند. اما با وجود کمبود پزشک در کشورمان، آمار مهاجرت پزشکان نیز در سال های اخیر رو به افزایش گذاشته است؛ به نحوی که با وجود کمبود پزشک موجود در کشور، بیش از هزار پزشک در سه ماهه تابستان امسال از سازمان نظام پزشکی درخواست کرده اند که برایشان مدرک گود استندینگ (Good Standing) صادر کند تا بتوانند در کشورهای دیگر در حوزه پزشکی فعالیت کنند.

سرانه پزشک در ایران؛ یک سوم تا یک چهارم کشورهای توسعه یافته

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، مقایسه سرانه تعداد پزشک در ایران با سرانه کشورهای پیشرفته جهان نشان می دهد که به رغم افزایش محسوس تعداد و سرانه پزشکان کشور در سال های پس از انقلاب، اما ایران همچنان به شدت با کمبود پزشک مواجه است؛ به نحوی که مطابق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، در شرایطی که در کشورهای توسعه یافته جهان به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت، 30 یا 40 پزشک وجود دارد، اما در ایران به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت فقط 11.7 پزشک مشغول به کار هستند؛ یعنی سرانه پزشک در ایران حدود یک سوم تا یک چهارم کشورهای توسعه یافته است.

البته اوضاع کمبود پزشک در حوزه های تخصصی از این هم وخیم تر است؛ به نحوی که بازهم طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی در حالی که کشورهای توسعه یافته دارای حدود 20 پزشک متخصص به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت خود هستند، اما در ایران به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت، فقط 6 پزشک متخصص کار می کنند.

نکته جالب این که در حالی که تهران فقط 11 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، اما به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت پایتخت، 35 پزشک در تهران کار می کنند. این در حالی است که در شهرهای کوچکتر دارای دانشگاه های علوم پزشکی، حدود 15 پزشک به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت کار می کنند و در بسیاری از شهرهای فاقد دانشگاه های علوم پزشکی نیز تعداد پزشکان به 5 نفر به ازای هر 10 هزار نفر هم جمعیت نمی رسد.

این آمارها نشان می دهد که نه تنها نظام سلامت ایران با کمبود پزشک مواجه است، بلکه توزیع پزشکان در شهرهای مختلف نیز روندی عادلانه ندارد و همین مساله است که بسیاری از بیماران را برای دریافت خدمات درمانی از شهرهای کوچکتر به تهران و سایر کلانشهرها می کشاند.

علاقه پزشکان عمومی به تخصص های غیردرمانی برای کسب درآمد بیشتر

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که صرف نظر از کمبود عمومی پزشک در ایران، این کمبود در برخی رشته های تخصصی از سایر رشته ها شدیدتر است. دکتر امیر صدری، سرپرست روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در همین راستا در گفت و گو با رکنا معتقد است که هم اکنون ورودی خام دانشگاه های علوم پزشکی کم نیست، اما مشکل اصلی این است که بیشتر افرادی که در پزشکی عمومی فارغ التحصیل می شوند، حاضر نیستند که در رشته های تخصصی مادر حوزه پزشکی به تحصیل ادامه دهند.

صدری در توضیح بیشتر گفت: اکنون شرایط به گونه ای است که بیشتر فارغ التحصلان پزشکی عمومی به جای این که در حوزه های درمانی جذب شوند، تمایل دارند که برای کسب درآمد بیشتر در تخصص هایی مثل زیبایی فعالیت کنند که عمدتا درمانی محسوب نمی شوند. همین مساله باعث می شود که ظرفیت پذیرش تخصص های مادر حوزه پزشکی از جمله طب اورژانس، بیهوشی و کودکان تا حد زیادی خالی بماند.

سرپرست روابط عمومی سازمان نظام پزشکی ادامه داد: بیشتر تخصص های اصلی حوزه پزشکی که نقش مهمی در حوزه درمان دارند و نیاز شدیدی به جذب دانشجویان بیشتر در آنها وجود دارد، دوره رزیدنتی چهارساله بسیار دشواری دارند و درآمد افراد نیز بعد از گذراندن این دوره ها کمتر از پزشکان فارغ التحصیل در حوزه هایی مثل پوست و زیبایی است. این در حالی است که فارغ التحصیلان تخصص های مادر حوزه پزشکی حتی بعد از پایان دوره رزیدنتی هم حجم کاری بیشتری از سایر پزشکان متخصص دارند.

خالی ماندن صندلی تخصص های مادر حوزه پزشکی در دانشگاه ها

صدری با اشاره به خالی ماندن صندلی های دانشگاه ها در تخصص های ضروری حوزه پزشکی در سال های اخیر گفت: چند سالی است که ظرفیت جذب تخصص های مادر حوزه پزشکی در دانشگاه ها تا حد زیادی خالی می ماند، زیرا با وجود این که وزارت بهداشت تلاش می کند که با مدیریت ظرفیت های تخصصی دانشگاه های علوم پزشکی تلاش کند که همه دانشجویان صرفا به طرف تخصص های غیردرمانی نروند، اما برخی تخصص های ضروری تر، آن قدر برای دانشجویان غیرجذاب هستند که در سه سال گذشته تمام صندلی های آنها در بسیاری از دانشگاه های علوم پزشکی خالی مانده است.

سرپرست روابط عمومی سازمان نظام پزشکی درباره وضعیت رشته های فوق تخصصی نیز توضیح داد: در رشته های فوق تخصصی نیز تقریبا مانند رشته های تخصصی شاهد همین وضعیت هستیم و میزان جذب دانشجو در رشته های مهم بسیاری از جمله جراحی عروق، جراحی تروما و حتی جراحی قلب در سال های اخیر با کاهش محسوسی مواجه شده است. زیرا پزشکان فوق تخصص این رشته ها کار بسیار دشواری دارند و درآمدشان از بسیاری از پزشکان فوق تخصص کمتر است.

وی در ادامه تاکید کرد: تنها راه حل مساله و ترغیب فارغ التحصیلان پزشکی عمومی و پزشکان متخصص به تحصیل در رشته های تخصصی و فوق تخصصی که نظام درمانی ما نیاز ضروری تری به آنها دارند، این است که وزارت بهداشت شرایطی را فراهم کند که درآمد این رشته ها بخصوص در دوره رزیدنتی مناسب تر شود و البته مزایای شغلی پزشکان متخصص و فوق تخصص این رشته ها نیز در دوره پس از فارغ التحصیلی بهبود یابد.

افزایش محسوس آمار مهاجرت پزشکان در سال 1400

صدری در بخش دیگری از صحبت هایش به آمار بالای مهاجرت پزشکان در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: متاسفانه شرایط به گونه ای شده است که با وجود صرف صدها میلیون تومان سرمایه برای تربیت یک پزشک در ایران، ماندگاری بسیاری از پرشکان حتی پزشکان متخصص و فوق تخصص در کشورمان کم شده است؛ به نحوی که نه تنها بیشتر این پزشکان هیچ تمایلی به کار کردن در شهرهای کوچک ندارند، بلکه حتی بخش زیادی از آنها تمایلی ندارند که در ایران به فعالیت خود ادامه دهند.

سرپرست روابط عمومی سازمان نظام پزشکی با بیان این که هیچ معیار مشخصی برای سنجش آمار دقیق مهاجرت پزشکان وجود ندارد، اظهار داشت: پزشکان می توانند برای خروج از کشور روش های مختلفی را امتحان کنند که از میان این روش ها، سازمان نظام پزشکی تنها در صورت درخواست پزشکان برای دریافت مدرک گود استندینگ (Good Standing) متوجه مهاجرت آنها می شود. مدرک گود استندینگ نیز گواهینامه ای است که افراد برای کار کردن در حوزه پزشکی در کشورهای دیگر به آن نیاز دارند.

وی با بیان این که در دو سال قبل از شیوع کرونا، سالانه حدود 2 هزار پزشک از سازمان نظام پزشکی درخواست می کردند که مدرک گود استندینگ را برایشان صادر کند، تاکید کرد: در سال اول شیوع کرونا در ایران به علت محدودیت های مرزی ناشی از شیوع این بیماری، آمار مهاجرت پزشکان کاهش یافت، اما در ماه های اخیر که مجددا شرایط مرزی بهتر شده است، شاهد حجم بالای درخواست مدرک گود استندینگ از سوی پزشکان هستیم، به نحوی که در سه ماهه تابستان امسال بیش از هزار درخواست در این زمینه به سازمان نظام پزشکی ارائه شده است؛ مساله ای که از افزایش محسوس آمار مهاجرت پزشکان در سال 1400 حکایت دارد.

البته به گفته صدری، بسیاری از پزشکان بدون دریافت مدرک گود استندینگ به کشورهای خارجی مهاجرت کنند؛ زیرا این پزشکان یا در کشورهای مقصد خود مجددا تحصیلاتشان را از سر می گیرند یا این که اساسا در رشته های دیگری غیر از پزشکی مشغول به کار می شوند و نیازی به این مدرک ندارند؛ بنابراین قطعا آمار واقعی مهاجرت پزشکان بیشتر از آمار پزشکانی است که از سازمان نظام پزشکی درخواست می کنند که مدرک گود استندینگ را برایشان صادر کند.