سبک خرید ایرانیان، دشمن محیط‌ زیست است/ پدرام جدی: مردم نه از کیسه پارچه‌ای استقبال دارند نه جایی برای پاکت کاغذی باز می کنند!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، دوازدهم تیرماه (سوم جولای) به عنوان «روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی» نام‌گذاری شده است؛ روزی که مردم سراسر جهان را به کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی و در نتیجه کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی دعوت می‌کند.

در این خصوص که شهرداری تهران در راستای کاهش مصرف پلاستیک توسط شهروندان چه اقداماتی انجام داده است، با پدرام جدی، معاون راهبری و هماهنگی اداره کل محیط زیست شهرداری تهران به گفت و گو نشستیم.

او در ابتدا گفت: بخشی از برنامه‌های ما تحت‌تأثیر جنگ اخیر قرار گرفت و متأسفانه نتوانستیم همه کارهایی را که مدنظرمان بود اجرا کنیم. با این حال، طی سال گذشته و امسال اقداماتی انجام دادیم که بخشی از آنها را به همین هفته و به‌ویژه روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی رساندیم.

او درباره اقدامات انجام‌شده توضیح داد: در هزار خانه محیط‌زیست که طی یکی‌دو سال اخیر در نقاط مختلف تهران از جمله مدارس، سرای محلات، مساجد، فرهنگ‌سراها و چند امامزاده راه‌اندازی شده، آموزش‌هایی با محوریت تفکیک زباله ، کاهش تولید پسماند و به‌ویژه کاهش مصرف پلاستیک ارائه می‌شود. این فعالیت‌ها عمدتا ترویجی و آموزشی‌اند و با محوریت مردم محلی پیش می‌روند.

وی در ادامه با اشاره به مناسبت دهه اول ماه محرم گفت: در آستانه ماه محرم، برخی از خانه‌های محیط‌زیست که در مساجد فعال‌اند، آموزش‌هایی درخصوص کاهش مصرف ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف و بررسی سیستم‌های برق‌کشی ارائه دادند. در این ایام، هم‌زمان با روز جهانی بدون پلاستیک، این آموزش‌ها ادامه داشته و همچنان در لایه‌های فرهنگی و ترویجی جریان دارد.

جدی ادامه داد: یکی دیگر از کارهایی که امسال با جدیت دنبال شد، توزیع کیسه‌های پارچه‌ای در میان برخی هیأت‌های مذهبی و مساجد بود. به‌ویژه در منطقه ۷ همکاری خوبی از سوی هیأت‌ها انجام شد. البته تعداد هیأت‌ها بسیار زیاد است و ما توانایی پوشش همه آنها را نداریم؛ اما هدف ما بیشتر الگوسازی است؛ اینکه نشان دهیم می‌توان از پارچه‌های تمیز، زیبا و بادوام برای تولید کیسه استفاده کرد تا هم حس خوبی به مردم منتقل شود و هم گامی در جهت کاهش مصرف پلاستیک برداشته شود.

به گفته او، این اقدامات در قالب ستاد اداره کل محیط زیست شهرداری تهران انجام می‌شود و ادارات محیط زیست مناطق نیز فعالیت‌های مشابهی دارند. او همچنین افزود: در تعامل با هیأت‌ها و ایستگاه‌های صلواتی، توصیه می‌کنیم از لیوان‌های شیشه‌ای یا کاغذی به جای لیوان‌های پلاستیکی استفاده کنند. این کارها هرچند ساده به نظر می‌رسند؛ اما تأثیرگذارند. مثلاً چند شب پیش در یکی از ایستگاه‌های صلواتی فردی نان و پنیر را بدون استفاده از کیسه پلاستیکی و تنها با دستکشی که دستش بود بین مردم توزیع می‌کرد؛ لذا همین کارهای کوچک می‌تواند الگوساز باشد.

جدی با اشاره به تشکیل کمیته کاهش مصرف پلاستیک در شهرداری تهران گفت: این کمیته مصوبه شورای شهر را دارد و طی ابلاغیه‌ای از سوی معاونت مالی و اداری، استفاده از وسایل پلاستیکی در کلیه مراکز شهرداری می بایست کاهش یابد. در صورت مشاهده تخلف، معاونت مالی می تواند هزینه اقلام پلاستیکی را پرداخت نکند. این موضوع شامل همه موارد از بطری آب و لیوان پلاستیکی گرفته تا چنگال و قاشق است. البته برای جا افتادن کامل این مهم و تبدیل شدن آن به فرهنگ، نیاز به زمان است؛ اما همکاران ما در مناطق نظارت و گزارش‌دهی مستمر دارند.

او در بخش دیگری از گفت‌وگو با اشاره به وضعیت میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند گفت: در میادین میوه و تره بار سعی می شود برای آجیل و خواروبار از پاکت های کاغذی استفاده شود. همچنین برای خرید میوه نیز بارها کیسه‌های پارچه‌ای توزیع کردیم. حتی بارها کیسه‌های پارچه ای رایگان داده شد ولی مردم دفعه بعد با همان کیسه بازنگشتند. توزیع کیسه پلاستیکی برای تره بارها و فروشگاه های شهروند بار مالی دارد و برای آنها نیز به صرفه تر است که این کیسه ها استفاده نشوند ولی این نیازمند همراهی مردم نیز هست. به مشتریان می‌گوییم از کیسه کمتری استفاده کنند، بعضی واکنش نشان می‌دهند و گله می‌کنند.

او تاکید کرد: تا وقتی فقط یک فروشگاه زنجیره ای یا یک نهاد محدود اقدام کند، نتیجه ملموسی نمی‌گیریم. همه فروشگاه‌های زنجیره‌ای—چه دولتی و چه خصوصی—باید به شکل جدی پای کار بیایند. در این مسیر، وزارت صمت و سازمان تعزیرات هم باید ورود کنند. به‌طور نمونه، در نظر داریم در فروشگاه‌های شهروند، با حذف کیسه پلاستیکی، به مشتریان امتیازاتی مثل شارژ کیف پول شهروندی شهرزاد بدهیم.

پدرام جدی در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از پاکت‌های کاغذی در تره بارهای تهران توضیح داد: این کار در ایران با دشواری‌هایی همراه است، چون بسیاری از میوه‌ها مثل هندوانه یا طالبی می‌توانند پاکت را پاره کنند. ضمن اینکه بسته‌بندی در کشورهای خارجی از قبل انجام می‌شود و مردم حجم کمتری از میوه را انتخاب می‌کنند. این موضوع در ایران متفاوت است و اغلب مردم خودشان میوه را انتخاب می‌کنند و حجم زیادی برمی‌دارند، بنابراین پاکت کاغذی کاربردی نیست.

وی در پایان گفت: کاغذ استحکام کافی برای حمل میوه ندارد و راه‌حل جایگزین، استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای است. بارها در مناسبت‌های مختلف به مردم پیشنهاد شده این کیسه‌ها را با قیمت کمتر از فروشگاه‌های شهروند تهیه کنند، اما بسیاری مایل نیستند بابتش هزینه کنند. در این زمینه هم، همچون سایر موارد، نیاز به فرهنگ‌سازی جدی داریم.