افسردگی در ایران/ زنان بیشتر از مردان افسرده‌اند اما عمر طولانی‌تری دارند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، افسردگی یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سلامت روان در ایران است. طبق آمار رسمی، حدود ۲۵ درصد از مردم ایران به این اختلال مبتلا هستند، و جالب‌تر اینکه میزان شیوع افسردگی در زنان دو برابر مردان است. این در حالی است که بر اساس گفته دبیر علمی سی‌و‌نهمین کنگره روانپزشکان ایران، نرخ ابتلا به افسردگی در مردان ایرانی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، ۳۹۴۷ نفر و در زنان، ۵۰۳۷ نفر اعلام شده است. با این حال، زنان ایرانی به طور متوسط عمر طولانی‌تری نسبت به مردان دارند. اما چگونه ممکن است که زنان همزمان هم افسرده‌تر و هم عمر طولانی‌تری داشته باشند؟

زنان افسرده‌تر از مردان؛ چرا؟

کارشناسان معتقدند که افسردگی در زنان دلایل متعددی دارد، از جمله تغییرات هورمونی، فشارهای اجتماعی و نقش‌های تحمیل‌شده بر آنان. تغییرات هورمونی که در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی رخ می‌دهد، تأثیر قابل‌توجهی بر وضعیت روانی زنان دارد. علاوه بر آن، جامعه از زنان انتظارات بیشتری دارد و آن‌ها را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که استرس و فشار روحی را تشدید می‌کند. از وظایف خانوادگی و مادری گرفته تا انتظارات شغلی و اجتماعی، همه و همه دست به دست هم می‌دهند تا زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به افسردگی باشند.

علاوه بر این، پدیده‌هایی مانند تبعیض جنسیتی، ناامنی اجتماعی، نابرابری در دستمزد و محدودیت‌های فرهنگی نیز نقش مهمی در افزایش اضطراب و افسردگی زنان دارند. بسیاری از زنان ایرانی احساس می‌کنند که در یک چرخه‌ی بی‌پایان از تلاش برای اثبات خود گیر افتاده‌اند، چرخه‌ای که باعث فرسایش روانی و افزایش آسیب‌پذیری آن‌ها می‌شود.

اما چرا زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند؟

در نگاه اول، به نظر می‌رسد که افسردگی باید موجب کاهش طول عمر شود، اما آمارها نشان می‌دهند که زنان ایرانی (و به‌طور کلی زنان در سراسر جهان) عمر طولانی‌تری نسبت به مردان دارند. چرا؟ پاسخ این سؤال را باید در سبک زندگی، عادات مراقبتی و همچنین نحوه مواجهه با مشکلات جست‌وجو کرد.

 زنان نسبت به مردان، زودتر به مشکلات سلامتی خود توجه می‌کنند و سریع‌تر برای درمان اقدام می‌کنند. این موضوع شامل بیماری‌های جسمی و روانی می‌شود. مردان معمولاً مراجعه به پزشک را به تعویق می‌اندازند و بیماری‌هایشان را جدی نمی‌گیرند، در حالی که زنان به‌دلیل آگاهی بیشتر و مراقبت بهتر، درمان مناسب‌تری دریافت می‌کنند.

زنان معمولاً شبکه‌های اجتماعی و حمایتی قوی‌تری دارند. آن‌ها احساسات خود را راحت‌تر بیان می‌کنند و برای درد و رنج‌های خود همدلی دریافت می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که در برابر مشکلات زندگی، تاب‌آوری بیشتری داشته باشند و کمتر به رفتارهای پرخطر روی بیاورند.

مردان بیشتر از زنان در معرض رفتارهای پرخطری مانند مصرف سیگار، الکل و تصادفات مرگبار هستند. این رفتارها تأثیر مستقیمی بر کاهش امید به زندگی در مردان دارند. از سوی دیگر، زنان با رعایت سبک زندگی سالم‌تر، شانس بیشتری برای عمر طولانی‌تر دارند.

یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش امید به زندگی در مردان، میزان بالای خودکشی در آن‌هاست. تحقیقات نشان می‌دهند که مردان بیشتر از زنان خودکشی می‌کنند، اگرچه میزان افسردگی در زنان بالاتر است. دلیل این تناقض این است که زنان بیشتر از مردان در جستجوی کمک هستند و راه‌های تخریبی کمتری برای مقابله با مشکلاتشان انتخاب می‌کنند.

آیا شدت افسردگی در زنان بیشتر است؟

مسئله‌ای که باید بررسی شود این است که آیا زنان فقط بیشتر از مردان افسرده می‌شوند یا اینکه شدت افسردگی در آن‌ها نیز بالاتر است؟ برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مردان، افسردگی خود را متفاوت از زنان تجربه و ابراز می‌کنند. مردان بیشتر دچار علائم بیرونی مانند عصبانیت، پرخاشگری و اعتیاد می‌شوند، در حالی که زنان علائم درونی‌تری مانند غم، اضطراب و احساس گناه را تجربه می‌کنند. بنابراین، شاید نه شدت افسردگی، بلکه شیوه‌ی بروز آن در دو جنس متفاوت باشد.

یک تناقض ظاهری اما منطقی

در نهایت، این حقیقت که زنان بیشتر افسرده می‌شوند اما عمر طولانی‌تری دارند، یک تناقض ظاهری است که با بررسی دقیق‌تر، منطقی به نظر می‌رسد. زنان بیشتر تحت تأثیر فشارهای روانی قرار می‌گیرند، اما به دلیل سبک زندگی سالم‌تر، مراجعه‌ی بیشتر به پزشک، و شبکه‌های اجتماعی قوی‌تر، در نهایت عمر طولانی‌تری دارند. در مقابل، مردان که کمتر احساسات خود را بروز می‌دهند و در معرض رفتارهای پرخطر قرار دارند، امید به زندگی کمتری دارند.

شاید راهکار اصلی برای کاهش افسردگی در ایران، نه فقط توجه به آمار، بلکه تغییر در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی باشد. زمانی که زنان و مردان فرصت‌های برابر برای زندگی بهتر داشته باشند، سطح کلی سلامت روان جامعه نیز بهبود خواهد یافت