نگرانی وزیر علوم از ازدیاد بی‌رویه مراکز آموزش عالی و اتلاف منابع

به گزارش رکنا، حسین سیمایی صراف سه‌شنبه شب ۲۱ اسفندماه در حاشیه نشست تبادل‌نظر در خصوص چالش‌های نظام آموزش و تحقیقات رشته‌های علوم اقتصادی، مدیریت و حسابداری با حضور اعضای هیات علمی از دانشگاه‌های مختلف به میزبانی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا به تشریح جزییات و دستاوردهای این نشست پرداخت.

وی اظهار داشت: امروز جلسه خوبی با تعداد زیادی از استادان اقتصاد، حسابداری و مدیریت داشتیم و به طور مشخص، دو سوال مطرح کردیم؛ نخست اینکه برای داشتن رشته‌های دانشگاهی کارآمدتر و ارتباط با جامعه و صنعت، باید چه اصلاحاتی انجام شود و دیگر اینکه برای اقتصاد آموزش عالی چه باید کرد.

سیمایی با تاکید بر اینکه ماموریت‌های آموزش عالی رو به افزایش است اما منابع آن رو به کاهش است، گفت: سوال مشخص من در وضعیت فعلی این بود که اقتصاددان حاضر اعلام کنند که ما چگونه و از چه راه غیر بودجه‌ای، می‌توانیم تامین منابع کنیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، راه‌حل‌هایی از جمله جدی گرفتن نظام آمایش، واگذاری پذیرش به دانشگاه‌ها، مولدسازی و استفاده از ظرفیت خیرین‌ و نیکوکاران را از جمله راهکارهای کارشناسان اقتصادی حاضر در نشست امروز برای بهبود اقتصاد آموزش عالی اعلام کرد.

وی با ابراز تاسف از اینکه، هم اکنون در آموزش عالی اتلاف منابع بسیار زیاد است، گفت: البته راه‌حل جلوگیری از این اتلاف منابع و خروج از این وضعیت را تا حدودی می‌دانیم که آن هم، اجرای آمایش آموزش عالی است اما یک موانع خارجی وجود دارد که باید آن را رفع کنیم.

سیمایی با بیان اینکه، در ایران به ازای هر ۱۵۰۰ دانشجو، یک موسسه آموزش عالی وجود دارد، افزود: این در حالی است که در کشور چین که فرهنگ تحصیلی این کشور همچون ایران است، به ازای هر ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر یک موسسه آموزش عالی وجود دارد و این بیانگر آن است که ما بی‌نهایت موسسه ایجاد کرده‌ایم.

به گفته وی، در صورت اجرای طرح آمایش آموزش عالی، علاوه بر ارتقای کیفیت آموزش، از اسراف یا اتلاف منابع نیز جلوگیری می‌شود.

وزیر علوم تصریح کرد: موضوع دوم هم مساله پذیرش دانشجو است که اگر پذیرش در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد، قطعا وضعیت آموزش عالی با همین بودجه فعلی تخصیص داده شده، از این بهتر خواهد شد.

وی در پاسخ به انتقاد برخی اساتید در خصوص رایگان بودن آموزش عالی دولتی در حالی که بخشی از والدین، هزینه‌های هنگفتی برای ورود دانشجویان به دانشگاه‌ها و موسسات خصوصی صرف می‌کنند، گفت: آموزش عالی تا سرحد کفایت، رایگان است و در برخی رشته‌ها از سرحد کفایت عبور کرده‌ایم.

فاجعه کم‌اقبالی جوانان برای تحصیل در علوم پایه

سیمایی با تاکید بر اینکه، جهش علمی کشور در علوم پایه است، اذعان کرد: طبق گزارش‌های دریافتی، متاسفانه در برخی رشته‌های مهم که انقلاب علمی را به دنبال دارد، در حالی که برای پذیرش ۸۰ نفر، ظرفیت وجود دارد تنها ۶ نفر ثبت‌نام کردند و این فاجعه است و به زودی ما را با بحران فارغ‌التحصیلان بیکار مواجه خواهد کرد.

وزیر علوم همچنین در پاسخ به انتقاد یکی از اساتید حاضر در نشست مبنی بر اینکه وزارت علوم را تقویت نکنید، اظهار کرد: ما به دنبال تقویت وزارت علوم نیستیم و معتقدیم که ستاد فقط باید یک ناظر باشد.

وی بیان داشت: دانشگاه، یک نهاد به نام آموزش عالی است که از نیروی انسانی فوق العاده با استعداد برخوردار است اما توانایی مالی بسیار کم و پایینی دارد و دانشگاه‌ها باید به کمک اساتید حفظ شوند.

 طرح آمایش آموزش عالی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور در دهه ۹۰ شمسی با هدف ساماندهی مراکز دانشگاهی و فعالیت‌های آموزش عالی تعریف و تدوین شده است و علاوه بر ترسیم وضعیت موجود و آینده گسترش آموزش عالی کشور، به ارائه راهبردها، سیاست‌ها و راهنمای عمل در این عرصه می‌پردازد.

اما اصلا آمایش آموزش عالی چیست و اجرای آن چه ضرورتی دارد؟ سند آمایش آموزش عالی به عنوان چراغ راه آموزش عالی به خصوص برای نظم‌دهی به فعالیت‌های دانشگاه‌های کشور محسوب می‌شود، با نگاهی آماری به وضعیت دانشگاه‌ها و رشد بی‌رویه آنها به ویژه از سال ۸۰ به بعد می‌توان درک بهتری از اهمیت چرایی و ضرورت تدوین این سند مهم داشت.

سند آمایش آموزش عالی در ۹ بند با درنظر گرفتن شرایط دانشگاه‌ها، مواردی را برای اعمال تغییرات گسترده در این زمینه تعیین کرده است. ماده یک آن تاکید ویژه‌ای به آمایش سرزمینی و تقسیم‌بندی کشور به ۱۰ منطقه آموزشی دارد.

نخستین ماده این سند البته شامل دو تبصره هم می‌شود که بر اساس آن تغییر در وضعیت دانشگاه‌های پیام نور، علمی کاربردی و فرهنگیان باید به تصویب خود شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد اما تغییر در حوزه و تعداد مناطق تعیین‌شده، با پیشنهاد وزارت علوم است.

در سند آمایش آموزش عالی تاکید شده است که رشته‌های کم‌دانشجو، حذف یا تغیر یابند و برخی دانشگاه‌ها در کشور نیز برای جلوگیری از اتلاف منابع به شکل منطقه‌ای با یکدیگر ادغام شوند.