زلزله‌های پیاپی امشب خوزستان و هشدار درباره فعال شدن گسل مرگبار کبیرکوه!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، امشب خبر وقوع زلزله‌های پیاپی در خوزستان در اخبار ، صدر نشین شد.

دکتر مهدی زارع، استاد تمام رشته زمین‌شناسی، اظهار داشت:

در شامگاه ۲۸ بهمن ۱۴۰۳، دو زمین‌لرزه با بزرگای ۴.۷ و ۵.۲ در منطقه شمال حسینیه علیا، یکی از توابع شهرستان اندیمشک در شمال فروبار دزفول، واقع در ناحیه زاگرس چین‌خورده، رخ داد. این منطقه به دلیل فعالیت‌های لرزه‌ای بالای خود شناخته می‌شود و بخشی از ساختار یک فروافتادگی است که در مرز خمیدگی جبهه کوهستان زاگرس قرار دارد. در این ناحیه، گسل کبیرکوه به عنوان مرز شمالی فروبار دزفول نقش مهمی ایفا می‌کند و در شکل‌گیری توپوگرافی و ویژگی‌های لرزه‌ای منطقه تأثیرگذار است.

این ناحیه به واسطه آزاد شدن تدریجی تنش‌های زمین‌ساختی، همواره با وقوع زمین‌لرزه‌هایی مکرر با بزرگای متوسط (معمولاً بین ۴ تا ۶) روبه‌رو می‌شود. شواهد تاریخی و داده‌های ابزاری نشان می‌دهد که فروافتادگی دزفول و نواحی اطراف آن در گذشته تحت تأثیر زلزله‌های مخرب قرار گرفته‌اند. از جمله مهم‌ترین این زلزله‌ها، زمین‌لرزه اندیکا در سال ۱۳۵۶ با بزرگای ۵.۹ است که به عنوان یکی از رویدادهای مهم لرزه‌ای در منطقه به ثبت رسیده است.

علاوه بر این، در شمال این ناحیه، زمین‌لغزش بزرگ کبیرکوه به وقوع یک زمین‌لرزه شدید در اوایل دوران هولوسن (احتمالاً حدود ده هزار سال پیش) نسبت داده می‌شود. این زمین‌لغزش یکی از بزرگ‌ترین زمین‌لغزش‌های شناخته‌شده در جهان به شمار می‌رود و مساحتی در حدود ۱۶۶ کیلومتر مربع را در بر گرفته و حجمی حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر مکعب از مواد را جابه‌جا کرده است.

از لحاظ ساختار زمین‌شناسی، زمین‌لغزش کبیرکوه در یال شمالی تاقدیس کبیرکوه رخ داده است. این تاقدیس که یکی از ساختارهای چین‌خورده بزرگ در رشته‌کوه‌های زاگرس محسوب می‌شود، در نزدیکی مرز استان‌های ایلام، لرستان و خوزستان قرار دارد. ساختار زمین‌شناسی این منطقه، با لایه‌بندی در جهت شیب و وجود لایه‌های سنگی جوان، شرایط ایده‌آلی را برای وقوع یک زمین‌لغزش عظیم فراهم کرده است.

از طرفی، فروافتادگی دزفول به دلیل مجاورت با گسل‌های فعال و تراکم بالای جمعیت در شهرهایی همچون اهواز، دزفول و اندیمشک، منطقه‌ای بسیار پرخطر از نظر وقوع زمین‌لرزه محسوب می‌شود. این ناحیه همچنین به واسطه وجود گسل‌ها و چین‌خوردگی‌های شیب‌دار و گسل‌های ژرف و لرزه‌زای موجود در خمیدگی جبهه کوهستان، مرزی توپوگرافی و فعال از نظر لرزه‌ای را میان رشته‌کوه‌های زاگرس چین‌خورده و دشت‌های کم‌ارتفاع فروافتادگی دزفول ایجاد کرده است. حرکت گسل‌هایی نظیر گسل جبهه کوهستان (که در این منطقه به گسل کبیرکوه شناخته می‌شود) باعث وقوع زلزله‌های مکرر در این ناحیه می‌شود.

زمین‌لغزش بزرگ کبیرکوه (سیمره) که از نظر ابعاد و تأثیرات یکی از بزرگ‌ترین زمین‌لغزش‌های شناخته‌شده در دنیا است، بیانگر پویایی بالای زمین‌ساختی در این منطقه از زاگرس می‌باشد و نقش مهمی در تاریخچه زمین‌شناختی این ناحیه ایفا کرده است.