کمبود شدید دستگاه پرتودرمانی در ایران/ موج سرطان سینه در زنان،پروستات در مردان و کلورکتال در هر دو/ خیران دیگر توان مالی کمک به بیماران را ندارند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، سرطان‌ها انواع مختلفی دارند و بر اساس محل شروع یا نوع سلول‌های درگیر دسته‌بندی می‌شوند. از جمله سرطان‌های شایع می‌توان به سرطان پستان، پروستات، ریه، کولورکتال (روده بزرگ)، پوست (مانند ملانوما)، معده، کبد، تخمدان، پانکراس، مری، تیروئید، مثانه، مغز و اعصاب (مانند گلیوبلاستوما)، لنفوم (هوچکین و غیرهوچکین)، لوسمی (سرطان خون) و سرطان دهانه رحم اشاره کرد. همچنین، سرطان‌هایی مانند سارکوم (در بافت‌های همبند) و میلوما (در سلول‌های پلاسما) نیز شناخته شده‌اند. این بیماری‌ها به دلیل تفاوت در منشاء، علائم و درمان‌ها بسیار متنوع هستند.

آمایش سرطان در ایران از سال ۱۳۸۷ با راه‌اندازی سامانه ثبت سرطان ملی آغاز شد. این سامانه با هدف جمع‌آوری اطلاعات دقیق از موارد ابتلا به سرطان در سراسر کشور طراحی شد تا بر اساس آن، سیاست‌گذاری‌های مؤثری در حوزه پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان انجام شود. در این طرح، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی موظف به ثبت اطلاعات بیماران مبتلا به سرطان شدند و داده‌ها به صورت دوره‌ای مورد تحلیل قرار گرفتند. این برنامه توانست تصویر روشنی از الگوی شیوع سرطان در ایران ارائه دهد و درک بهتری از میزان و انواع سرطان‌های شایع مانند پستان، معده، کولورکتال، ریه و پروستات ایجاد کند.

از آغاز این آمایش تاکنون (سال ۱۴۰۳)، روند ابتلا به سرطان در ایران به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش جمعیت، رشد سالمندی، تغییر سبک زندگی، افزایش مصرف دخانیات و رژیم‌های غذایی ناسالم، صعودی بوده است. بر اساس آمار، سالانه حدود ۱۳۵ هزار مورد جدید سرطان در کشور ثبت می‌شود که این رقم نسبت به دهه گذشته افزایش چشمگیری داشته است. همچنین، آگاهی بیشتر مردم و توسعه امکانات تشخیصی منجر به شناسایی موارد بیشتری از سرطان شده است. انتظار می‌رود که با تقویت برنامه‌های غربالگری و پیشگیری، این روند قابل کنترل‌تر شود.

خیرین خسته؛ بیماران مبتلا به سرطان بدون پشتوانه مالی

دکتر یاشا مخدومی ، رئیس انجمن رادیو آنکولوژی ایران در هفته مبارزه با سرطان در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی اینگونه گفت که در ادامه می توانید بخوانید.

دکتر مخدومی در خصوص اینکه یک مشکل اساسی که بیماران سرطانی ایران با آن مواجه هستند که درد مشترک همه بیماران محسوب می شود چیست؟ گفت:"مهم‌ترین مشکلاتی که بیماران سرطانی در سراسر کشور با آن مواجه هستند، این است که تمامی خدمات درمانی مرتبط با این بیماران باید برای همه افراد به‌صورت کاملاً تحت پوشش بیمه و مطابق با تعرفه‌های مصوب ارائه شود. به‌رغم تلاش‌های دولت برای ارائه خدمات شیمی‌درمانی و پرتودرمانی رایگان در مراکز دولتی، امکانات این مراکز کافی نیست و بیمه‌ها نیز به‌دلایل خاص، قادر به پوشش تعرفه‌های مراکز خیریه و خصوصی نیستند. در نتیجه، بیماران برای دریافت درمان در صف انتظار قرار می‌گیرند."

دکتر مخدومی در پاسخ به این سوال که بالاترین آمار سرطان مربوط به چه نوع سرطانی در ایران است اینگونه بیان داشت:"سرطان سینه در زنان، سرطان پروستات در مردان، و سرطان کلورکتال در هر دو جنس، از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در ایران هستند."

دکتر یاشا مخدومی ، رئیس انجمن رادیو آنکولوژی ایران در خصوص  این مبحث که چرا داروهای درمان سرطان در ایران با وجود تولید داخلی، همچنان با قیمت‌های بالا وارد می‌شوند؟ چنین توضیح داد:"

بسیاری از شرکت‌های داروسازی ایرانی تلاش می‌کنند داروهای ضدسرطان، شامل داروهای شیمی‌درمانی و ایمنوتراپی، تولید کنند. با این حال، تولید این داروها به ابزارآلات و مواد اولیه‌ای نیاز دارد که بخش عمده‌ای از آن‌ها وارداتی است و این امر با توجه به شرایط اقتصادی کشور، هزینه تولید را افزایش می‌دهد. حتی اگر هزینه نیروی کار پایین‌تر باشد، همچنان تولید دارو در کشور سودآور نیست و بسیاری از داروهای جدید تنها در خارج از کشور تولید می‌شوند و ایران هنوز نتوانسته است آن‌ها را تولید کند. بنابراین، واردات دارو همچنان ضروری است تا علاوه بر تأمین نیازهای کشور، مقایسه کیفیت و دسترسی برای مردم امکان‌پذیر باشد.

دولت و شرکت‌های داروسازی خصوصی تلاش کرده‌اند تولیدات دارویی را افزایش دهند و مراکز درمانی را توسعه دهند. اما بر اساس قانون اساسی که بر وجود سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تأکید دارد، باید به بخش خصوصی و خیریه نیز اجازه فعالیت داده شود. با وجود این، مشکلات اقتصادی کشور مانع از توسعه کامل زیرساخت‌های درمانی شده است. برای مثال، در حوزه پرتودرمانی پیشرفته، به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت باید ۴ تا ۶ دستگاه وجود داشته باشد؛ در حالی که در کشور ما تنها حدود ۱۰۰ دستگاه فعال است، در حالی که نیاز به بیش از ۳۰۰ دستگاه احساس می‌شود."

دکتر مخدومی در مورد وضعیت حمایت خیران و کمک به بیماران در شرایطی که جامعه با سونامی تورم و گرانی مواجه است اینگونه گفت:" با توجه به کمبودهای بخش دولتی، سازمان‌های خیریه مختلفی در کشور فعالیت می‌کنند تا بخشی از این کمبودها را جبران کنند. از جمله این مراکز می‌توان به انجمن حمایت از بیماران سرطانی مشهد، مرکز محک، و مرکز امید ارومیه اشاره کرد. این مراکز به بیماران نیازمند کمک می‌کنند، اما به دلیل کاهش کمک‌های خیرین و افزایش هزینه‌ها، مجبور شده‌اند تعرفه‌های خیریه را اعمال کنند که این امر، با عدم پوشش بیمه برای تعرفه‌های خیریه، هزینه‌های قابل‌توجهی را به بیماران تحمیل می‌کند. در مواردی که بیماران دارای بیمه تکمیلی باشند، این هزینه‌ها پرداخت می‌شود؛ اما در غیر این صورت، بار مالی سنگینی بر دوش بیماران خواهد بود.  اگرچه بسیاری از خیرین و سازمان‌های خیریه در کشور به بهترین شکل ممکن فعالیت می‌کنند، اما اداره سیستم‌های درمانی باید به‌صورت اصولی و توسط کادر درمانی و با حمایت دولت انجام شود. مشکلات اقتصادی کلان کشور نه تنها بر تولید دارو و تأمین زیرساخت‌های درمانی تأثیر گذاشته، بلکه توانایی کمک مالی خیرین و مردم عادی را نیز کاهش داده است.

وی در پاسخ به این سوال که چند درصد بیماران مبتلا به سرطان در ایران بیمه هستند و چرا بیمه‌های درمانی در ایران هزینه‌های درمان سرطان را به‌طور کامل پوشش نمی‌دهند؟ چنین گفت:"

تمامی کارکنان دولت، روستاییان و اقشار آسیب‌پذیر تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند و افرادی که طبق قانون کار مشغول به فعالیت هستند، تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند. بیمه نیروهای مسلح نیز کارکنان نیروهای مسلح را پوشش می‌دهد و بیمه کمیته امداد مخصوص افرادی است که تحت حمایت این کمیته هستند. با این حال، پوشش بیمه تکمیلی در کشور بسیار محدود است و هزینه‌های بالای آن مانع از دسترسی بخش بزرگی از جمعیت به این خدمات شده است. این محدودیت‌ها به ساختار اقتصادی کشور و تعیین حقوق و دستمزدها وابسته است.

تا زمانی که مشکلات اقتصادی کلان کشور به‌صورت اصولی حل نشود، امکان توسعه سیستم‌های قوی بیمه‌ای و بهبود شرایط درمانی وجود نخواهد داشت. بنابراین، برای حل مشکلات جزئی، ابتدا باید مشکلات کلان اقتصادی و زیرساخت‌های مرتبط با آن برطرف شود."