فرسودگی تجهیزات پزشکی؛ تهدیدی پنهان برای جان بیماران و ناکامی نظام سلامت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، فرسودگی تجهیزات پزشکی نه تنها چالشی فنی و مدیریتی، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت عمومی در نظام درمانی کشور است. تجهیزات پزشکی کهنه و مستهلک با دقت پایین، موجب بروز خطاهای تشخیصی و درمان‌های ناکارآمد شده و بیماران را به‌جای بهبود، به سمت عوارض و پیامدهای ناخواسته می‌کشاند. علاوه بر این، پیچیدگی و نیاز به مهارت بالا در استفاده از این دستگاه‌های فرسوده، احتمال خطای انسانی را نیز افزایش می‌دهد.

بیماران، از جمله شهرزاد م. که مادرش به سرطان مبتلا است، از نبود دستگاه‌های تشخیصی پیشرفته و هزینه بالای خدمات درمانی خصوصی شاکی‌اند و تأخیر در دریافت تشخیص صحیح را عامل اصلی پیشرفت بیماری می‌دانند. تأخیر طولانی‌مدت و عملکرد نامطلوب دستگاه‌ها، گواهی بر بحرانی است که از کمبود بودجه، مدیریت ضعیف و برنامه‌ریزی ناهماهنگ در نظام سلامت کشور سرچشمه می‌گیرد. این مشکلات علاوه بر طولانی‌کردن دوره درمان بیماران، هزینه‌های اضافی ناشی از تعمیرات مکرر، تأمین قطعات کمیاب و حتی انجام مجدد آزمایشات را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.

بر اساس نظرات هادی یزدانی، پزشک و فعال حوزه سلامت، کمبود منابع مالی و نبود برنامه‌ریزی جامع برای جایگزینی تجهیزات فرسوده، نه‌تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش داده بلکه به افزایش هزینه‌ها و ایجاد چرخه‌ای معیوب از تعمیرات و نگهداری‌های پرهزینه منجر شده است. به گفته وی، در بسیاری از کشورها سرانه سلامت بخش مهمی از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود، اما در ایران بودجه محدود سلامت موجب شده تا اولویت‌ها به‌درستی مشخص نشود و مدیریت منابع ناکارآمد باقی بماند.

از سوی دیگر، انحصارگرایی در حوزه واردات و توزیع تجهیزات پزشکی، به چالش‌های این حوزه افزوده است. دکتر یزدانی معتقد است این انحصارها مانع از رقابت و به‌کارگیری فناوری‌های نوین شده و بازار را به دست عده‌ای خاص سپرده است که اغلب توجهی به نیاز واقعی بیماران ندارند.

به‌نظر می‌رسد دولت باید با تخصیص بودجه بیشتر و اصلاح سیاست‌های واردات، امکان دسترسی به تجهیزات مدرن را فراهم آورد و با حمایت از تولیدکنندگان داخلی، به کاهش وابستگی و ایجاد اشتغال کمک کند. همچنین ورود سرمایه‌های بخش خصوصی و سازمان‌های خیریه می‌تواند در تجهیز و ارتقای زیرساخت‌های درمانی مؤثر باشد، هرچند دولت همچنان وظیفه دارد تا این مشارکت‌ها را به سمت نیازمندترین بخش‌ها هدایت کند.

در نهایت، وضعیت نابسامان تجهیزات پزشکی و تأثیرات مخرب آن بر بیماران، زنگ خطری است برای مسئولانی که بی‌تفاوتی در قبال آن، می‌تواند هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به سلامت عمومی تحمیل کند.