موش های صحرایی؛ دلیل 85 درصد از سالک های ایران

به گزارش رکنا و به نقل از وبدا، دکتر محمدرضا شیرزادی در گفت وگویی افزود: در ۱۵ سال اخیر موارد این بیماری در ایران به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است به طوری که در سال ۱۳۸۷ بالغ بر ۲۶ هزار مورد سالک با میزان بروز ۳۷ در هر ۱۰۰ هزار نفر در ایران ثبت و گزارش شده است که این تعداد در سال گذشته به ۸ هزار و ۷۵۲ مورد با میزان بروز ۱۰.۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر رسیده است.

وی با بیان اینکه لیشمانیوز پوستی یا سالک یک بیماری انگلی و بومی ایران است که عامل آن گونه‌های لیشمانیا بوده و به وسیله پشه خاکی منتقل می‌شود، افزود: این بیماری معمولاً به ‌صورت زخم پوستی تظاهر کرده و ممکن است تا بیش از یک سال طول بکشد و محل اسکار آن تا پایان عمر باقی می‌ماند.

رئیس اداره کنترل بیماری های مشترک میان انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به این که لیشمانیوز پوستی(سالک) در ایران به دو شکل است، اظهارداشت: شکل اول سالکی است که مخزن آن انسان است و به طور نادر سگ ها هم مبتلا می شوند که بیشتر در شهرهای مشهد، کرمان و بم شایع است.

وی در خصوص دومین شکل سالک در ایران با مخزن موش های صحرایی، گفت: این نوع سالک در استان های اصفهان، فارس، خوزستان، کرمان، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، بوشهر، هرمزگان، سمنان، سیستان و بلوچستان، یزد، ایلام و مناطق دیگری شایع بوده و به صورت بیماری بومی آن مناطق است.

شیرزادی با بیان این که ۸۵ درصد موارد لیشمانیوز پوستی(سالک) در ایران از نوعی است که موش های صحرایی مخزن آن هستند، گفت: البته بیماری سالک همچنان در ۱۹ استان کشور آندمیک(بومی) است. انتقال بیماری بالقوه در ۱۵۰ شهرستان از استان های آلوده صورت می گیرد.

روش های پیشگیری از سالک

وی با تاکید بر اینکه ساکنان در شهرستان های در معرض خطر و همچنین مسافران به این شهرها بایستی مراقبت باشند که مورد گزش پشه خاکی قرار نگیرند، روش های پیشگیری از سالک را استفاده از پشه بند، توری و پرده بهداشتی(منافذ ریز و آغشته به حشره کش) به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، نریختن زباله ها و نخاله های ساختمانی در اطراف منازل، استفاده از لباس های کاملاً پوشیده با آستین های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب عنوان کرد.

رئیس اداره کنترل بیماری های مشترک میان انسان و حیوان وزارت بهداشت در ادامه این موارد را چنین توضیح داد: استفاده از پمادهای دورکننده حشرات به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، نرفتن به مناطق آلوده در هنگام غروب و در طی شب، نگهداری نکردن دام ها در نزدیکی محل سکونت، مراجعه به مراکز بهداشتی در صورت بروز هر ضایعه مشکوک (هر ضایعه که بیش از ۱۰ روز طول کشیده باشد) به خصوص اگر سابقه مسافرت وجود داشته باشد.

دکتر شیرزادی در پایان با بیان این که در صورت ابتلای فرد به سالک، تکمیل دوره درمانی ضروری است، بر رعایت پانسمان محل زخم تا زمان بهبود به نحوی که روی زخم باز نباشد تاکید کرد.

سالک یا لیشمانیوز نوعی بیماری انگلی به عنوان بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی که به صورت جهشی پرواز می کند در تمام طول سال فعال است ولی بیشترین فعالیت آن از اردیبهشت تا شهریورماه هر سال است به انسان منتقل می‌شود و واگیردار است و زخم‌های آن بین ۶ تا ۱۲ ماه دوام می‌آورد که پس از بهبودی جای آن در ناحیه گَزش باقی می ماند.

انگل‌های لیشمانیا که باعث بیماری لیشمانیوز می‌شوند، در انسان‌ها و حیواناتی از جمله سگ، گربه، پوسوم، جوندگان و روباه زندگی می‌کنند. این انگل‌ها در شرایط مختلفی ممکن است پوست انسان را گزیده و باعث به جا گذاشتن اثراتی شود.

لیشمانیوز اغلب افرادی را که در مناطق روستایی مناطق گرمسیری یا مناطقی با بهداشت نامناسب زندگی می‌کنند مبتلا می‌کند. افراد مبتلا به اچ آی وی و سایر بیماری‌هایی که سیستم ایمنی آن‌ها را تضعیف می‌کند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت لیشمانیا هستند.