در آستانه روز جهانی دریای خزر؛
خزر در 6ماه اخیر یک متر عقب نشینی داشت که در صد سال گذشته بیسابقه است/ احتمال دارد روسیه حجم ورودی آب از رودخانه ولگا را کاهش داده است
رکنا اجتماعی :21 تیر روز جهانی دریای خزر است، بستری که هم باید در حفظ آن تلاش کرد که به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار نشود و هم باید از حریم آن حفاظت کرد،حریمی که با ساخت و سازهای گوناگون به یغما می رود ودر راستای کامجویی های انسان ها تخریب می شود. کاهش تراز آب دریاچه ،آلودگی ها و تجاوز به حریم آن گذشته از حفاظت از تنوع زیستی این اقلیم از مهمترین مواردی است که مسئولین باید در حفظ آن بکوشند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، به گفتۀ مرکز آبشناسی و محیط زیست قزاقستان، سطح آب دریای خزر هر سال به طور متوسط ۲۵ سانتیمتر پایین میرود.
سطح آب این دریا که ۳۷۱هزار کیلومتر مربع مساحت دارد (تقریباً معادل کشور نروژ)، از سال ۲٠٠۶ تاکنون به طور مداوم پایین رفته. از سال ۲٠٠٠ تا امروز، عمق خزر حدود ۲ متر کاهش داشته است.
بنا بر منابع قزاقستان، طی هجده سال اخیر وسعت خزر ۲۲هزار کیلومتر مربع کمتر شده است. این کاهش مساحت طبعاً برای همۀ کشورهای مجاور یکسان نیست.
از این نظر قزاقستان بیشتر از سایر کشورها (ایران، روسیه، آذربایجان و ترکمنستان) ضرر کرده است. البته طول سواحل خزر برای قزاقستان به بیش از ۱٨٠٠ کیلومتر میرسد، در حالی که ایران حدود ٨٠٠ کیلومتر و روسیه نزدیک به ۷٠٠ کیلومتر از کرانههای این دریاچۀ عظیم را در خاک خود دارند.
ورود آبهای خاکستری از کشورهای حاشیه خزر ،آلودگی های نفتی از سمت جمهوری آذربایجان و آلودگی های رادیو اکتیو از سمت نیروگاه های ارمنستان از رودخانه ارس، بلای جان خزر شده است. تقریبا هیچ تصفیه خانه ای در هیچ کدام از کشورهای هم جوار دریای خزر از جمله ایران ،جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، قزاقزستان و روسیه وجود ندارد.
مریم آخوندیان عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: میزان پسروی آب دریای خزر در ۶ ماه گذشته یک متر عقب نشینی داشته و این مورد درصد سال گذشته بیسابقه است.
وی در ادامه اظهار داشت: بنا به بررسیهای صورت گرفته آب دریای خزر در ۶ ماهه اخیر بیشتر از یک متر عقب نشینی داشته و همین موضوع جای نگرانی دارد.
آخوندیان ادامه داد: بررسیهای دلایل این اتفاق در دست اقدام است. البته «تغییراقلیم» یکی از موارد و گزینههای روی میز برای بررسی است اما نمیتواند تنها گزینه اتفاقات اخیر « دریای خزر » باشد.
وی با اشاره به اینکه سرشاخه اصلی دریای خزر «رودخانه ولگا» است، افزود: ممکن است روسیه حجم ورودی آب «دریای خزر» از «رودخانه ولگا» را کاهش داده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران با اعلام اینکه در این زمینه هم اظهار نظرهای متعددی وجود دارد، گفت: برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که "روسیه " به دلیل جنگ "اوکراین " بخشی از آب ورودی دریای خزر رای برای توسعه بخش کشاورزی و تأمین نیاز به مواد غذایی و توسعه فعالیتهای صنعتی به کار گرفته باشد.
وی یادآور شد، همین کارشناسان اعتقاد دارند که اگر روسیه حجم ورودی آب دریایی خزر را کاهش دهد در بلند مدت خودش هم دچار چالش میشود.
عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران، معتقد است: "ایران" تنها دو تا سه درصد آب «دریای خزر» را تأمین میکند و سهم " روسیه " از سرچشمه «رودخانه ولگا» بیش از "۹۰ درصد " است و بحث تغییر اقلیم در پس روی آب دریای خزر چندان تأثیرگذار نیست.
بنا به نظر این استاد دانشگاه و محقق حوزه محیط زیست: "تغییر اقلیم "یکی از گزینههای جدی برای بررسی سطح کاهش آب دریایی خزر «پیش از جنگ روسیه و اکراین» مطرح بوده است اما اتفاقات اخیر در منطقه این دلیل را علاوه بر دلایل دیگر روی میز بررسیهای کارشناسان قرار داده است.
گفتنی است: بیشترین منبع آبی دریایی خزر در روسیه و از رودخانه ولگا تأمین میشود و تأثیر کاهش آب ناشی از جنگ اوکراین هم میتواند یکی از گزینههای پس روی آب دریایی خزر باشد.
همانطور که گفته شد؛ پسروی آب دریایی خزر در زمستان تا حدودی امر طبیعی تلقی میشد اما ظاهراً از حالت طبیعی گذشته و زمینه نگرانی کارشناسان را فراهم کرده است.
در همین ارتباط«آخوندیان» در پاسخ به این سؤال که پس روی آب دریای خزر در کدام مناطق بیشتر ملموس است، گفت: از غرب استان مازندران حجم پسرویها در سواحل صخرهای بیشتر خودنمایی کرده و بسیار مشهودتر است.
آلودگی های خزر
« محمد درویش » کنشگر محیط زیست وضعیت فعلی دریای خزر و آلودگی هایی که به جان این دریا افتاده است به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت:مهمترین عامل تشدید آلودگی آب دریای خزر ورود آب خاکستری یا همان فاضلاب خام به دریای خزر است که از طرف همه 5 کشوری که در اطراف خزر با آن مرز آبی دارند با شتابی نگران کننده در حال افزایش است.
او با اعلام مهمترین عوامل کاهش کیفیت آب دریای خزرگفت: تقریبا هیچ تصفیه خانه ای در هیچ کدام از کشورهای هم جوار دریای خزر از جمله ایران ،جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، قزاقزستان و روسیه وجود ندارد و با توجه به افزایش جمعیت وافزایش پساب ها و افزایش سدها بر ورودی آب به خزر در حال کم شدن است در حالی که ورود آب خاکستری،پساب ها و فاضلاب ها به دریای خزر درحال افزایش است.
محمد درویش در ادامه اضافه کرد: با احداث کانال جدید به دریای سیاه تردد کشتی ها در خزر افزایش یافته است که یکی دیگر از عوامل آلوده کننده آب خزر است.آب تواتر کشتی ها نیز یکی از عوامل آلوده کننده کیفیت آب دریای خزر است .
عدم اجرای معاهده تهران
این فعال زیست محیطی با اشاره به گسترش کانال های مواصلاتی دریای خزر و ایجاد بنادر جدید در کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت:تعداد بندرهای فعال در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز در افزایش آلودگی ها نقش موثری دارد.
این کنشگر زیست محیطی با اشاره به «معاهده تهران» افزود: تا زمانی که این 5 کشور به معاهده تهران پای بند نباشند و مانع ورود فاضلاب های خام به دریای خزر نشوند هیچ چشم انداز امیدوار کننده ای نمی بینم.کاهش محسوس آبزیان و در معرض خطر انقراض بودن گونه های ماهیان خاویاری،کیلیکا و فوک خزری کاملا نشان دهنده آلودگی آب و در وضعیت نگران کننده قرار گرفتن آلودگی های دریای خزر است.
محمد درویش علاوه بر این افزود:برنامه های 5 کشور حاشیه خلیج فارس در موضوعات انتقال آب و سد سازی و آب شیری کن ها آینده فوق العاده نگران کننده تری را ترسیم می کند.
نصب آب شیرین کن
او با اشاره به کشورهای حاشیه دریای خزر که در حال نصب آب شیرین کن هستند گفت:ایران،ترکمنستان و جمهوری آذربایجان در صدر کشورهایی هستند که به فکر نصب آب شیرین کن هستند ،ورود پساب آنها آلودگی های زیادی برای دریا بهه دنبال خواهد داشت.در ادامه علاوه بر اینکه ما با افت کیفی آب خزر مواجهیم با افت کمی هم مواجهیم و سطح آب دریای خزر پیوسته در حال کاهش است.
تجاوز به حریم خزر
طبق قانون، ۶۰ متر از حریم دریا باید آزاد باشد، همچنین در ماده ۶۳ قانون برنامه چهارم توسعه آمده که کلیه دستگاههای دولتی دارای اراضی ساحلی موظف به آزادسازی ساحل هستند. همچنین در جهت حفظ اراضی ساحلی از تعرض و تصرفات اشخاص، مقررات بسیاری در این زمینه وضع شده که از مهمترین آن مقررات، قانون اراضی مستحدث و ساحلی مصوب ٢٩تیر ١٣٥٤ است.
در بند (د) ماده ٢ قانون مرقوم، عرض حریم دریایخزر ٦٠متر از آخرین نقطه پیشرفتگی آب در سال ١٣٤٢ اعلام شده و طبعا احداث هرگونه ابنیه و تأسیسات در ساحل دریایخزر که داخل در حریم قانونی مورد اشاره باشد، مغایر قانون و ممنوع است. اهمیت مصون ماندن اراضی ساحلی، حریم دریا، دریاچهها و تالابهای کشور از هرگونه تصرف و تجاوز و تخریب در نظر قانونگذار، بهحدی بوده که در ماده ١١ قانون فوق برای متجاوزان به اراضی ساحلی، حریم دریاها و تخریبکنندگان آنها حبس تا سهسال و خلع ید در نظر گرفته شده است.
همچنین در موارد ذیل همین ماده عنوان شده است که اعیانیها (ابنیه) احداثی در عرصه مورد تجاوز به حکم دادگاه جزایی، به نفع دولت ضبط یا قلع بنا خواهد شد. مضافا طبق ماده ٦٩٠ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات هم اقدامات منجر به تخریب محیطزیست و منابع طبیعی و تصرف اراضی و املاک متعلق به دولت (که اراضی ساحلی جزو آنهاست) را جرم انگاشته و برای آن مجازات یک ماه تا یکسال حبس و رفع تصرف عدوانی و اعاده وضع به حال سابق درنظر گرفته است.
دریا خواری جنایتی دیگر
پدیده دریاخواری جنایتی است که از سوی افراد معدود انجام میشود. بر اساس قانون حریم دریا جزو اموال عمومی محسوب میشود. از سوی دیگر حریم دریا بر اساس مقررات ویژه مورد بررسی قرار میگیرد.» حسینعلی صابری نژاد همچنین با اشاره به اینکه طبق تعاریف ارائهشده تا 60متر فاصله از دریا جزو حریم سواحل آزاد است و به هیچامری اختصاص نمییابد، میافزاید: این اقدام باعث افزایش ایمنی دریا از تعرضات و مصونیت آب دریا از آلودگیهای ناشی از ساختوسازهای بیرویه و امکان استفاده مردم از دریا میشود.
با این وجود، شاهد ادامه تصرف سواحل هستیم، درحالی که تاکنون هیچاقدام مناسبی برای مهار این وضعیت انجام نشده است. در این شرایط از مسئولان انتظار میرود در اسرع وقت به اجرای قانون بپردازند. اگر این اراضی بر اساس قانون، ملی اعلام شود، طبیعتا اختیار دستگاههای اداری و قضائی برای آزادسازی اراضی این محدوده اعاده شده و دریا جان دوباره میگیرد. با این اقدام حریم دریاها به اماکن عمومی تبدیل شده و همگان میتوانند از این موهبت الهی بهرهمند شوند.
دکتر عبدلی استاد پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی اعلام نمود زنگ خطر انقراض تنوع زیستی ماهیان دریای خزر به صدا در آمده تا دیر نشده کاری باید انجام داد.
سازمان محیط زیست خود را متولی حفاظت از آبزیان نمی داند/زنگ هشدار انقراض تنوع زیستی آبزیان دریای خزر/ 5 گونه ارزشمند ماهی خاویاری در خطر
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،گونه های آبزیان دریای خزر در خطر انقراض هستند، برخی از گونه ها در این دریا شاخص می باشند مانند فک دریای خزر، ماهیان خاویاری کیلکا ماهیان و گروه ماهیان مهاجر مانند ماهی آزاد، سیاه کولی و ... وقتی حال و روز این گونه ها خوب نیست یعنی وضعیت خزر بحرانی است، یعنی در آینده با یک انقراض گسترده مواجه هستیم و وقتی اقدام های موثری را برای جلوگیری از این امور نمی بینید معنایش این است که همه این اتفاقات و در نهایت انقراض گسترده در خاموشی و سکوت در جریان است و این بر نگرانی ها می افزاید. بله باید نگران بود. بهره کشی از سرزمین پیرامون دریای خزر و منابع آبزی دریای خزر روز به روز بیشتر می شود.
قتل هولناک مرد آبادانی به دست زن و دخترش / پس از قتل جسد را در خیابان آتش زدند + جزییات
چه خطراتی دریای خزر را تهدید میکند
در دریای خزر مسائلی مانند به خطر افتادن زیست گونه های آبزی و توسعه بدون الگوی مناسب کشاورزی، ورود آلودگی ها ناشی از فاضلاب و سموم کشاورزی در کشت دوم برنج روز به روز بیشتر می شود.
برخی مسئولین این قدر به انقراض گونه های آبزی بی توجهند که فکر می کنند از بین رفتن چند گونه ماهی اهمیت ندارد در حالی که با از بین رفتن ماهیان، اکوسیستم دریا نیز به هم می خورد. انقراض 5 گونه مهم ماهی خاویاری و دهها گونه ی مهم و تاثیر گذار دیگر در دریای خزر موضوع تکان دهنده ای است که مسئولین باید آن را جدی بگیرند.
دکتر اصغر عبدلی استاد پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: انقراض گونه های آبزی در آبهای دریاچه خزر یکی از نگرانی های علاقه مندان به محیط زیست در ایران است.
ماهی خاویار
5 گونه ارزشمند ماهی خاویاری در خطر انقراض
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس کارگروه سازماندهی صید فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از چالش های اصلی محیط زیست در کشور ایران انقراض گونه های آبزیان در حوزه دریای خزر و خلیج فارس است. در دریاچه خزر تعداد زیادی گونه آبزی در رودخانه ها و تالابها زیست می کنند، مانند ماهیان خاویاری و ماهی سفید و ماهی آزاد که شدیدا در خطر هستند. 5 گونه ماهی خاویاری دریای خزر در شرایط بسیار بدی می باشند. حتی مولد برای تکثیر مصنعی این ماهی هم به راحتی نمی توان یافت.
این استاد دانشگاه گفت: چرا این طوری شد؟ پاسخ این است که مسائل محیط زیستی چند بعدی هستند و متاسفانه مسئولان متولی حفاظت از آبزیان تک بعدی به آن نگاه میکنند. چالش های محیط زیستی یک شبه پدیدار نشده اند که بتوان آنها را یک شبه حل نمود باید ضمن جامع نگری صبور بود. صید بی رویه و بدون نگاه جامع به اکوسیستم درکنار رویکرد خوش بینانه به نتایج روش های بر آورد ذخایر برای کسب سود بیشتر و بی توجهی متولیان آن که با برداشت های بی رویه به جمعیت و فراوانی آن صدمه وارد کرده است. ما اعتقاد داریم باید از جمعیت آبزیان بهره برداری نمود اما به اندازه، روش و زمان مناسب. خلاصه برداشت از آبزیان باید با روش علمی و آینده نگری ظرفیت تولید انجام شود.
تاثیرات تغییر اقلیم بر دریای خزر
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با اشاره به تغییر اقلیم گفت: دریای خزر متاثر از تغییر اقلیم بوده و سطح آب این بزرگترین دریاچه دنیا در حال کاهش است به طوریکه به صورت میانگین سالانه 6-7 سانتی متر عمق آب کاهش می یابد، البته این میزان کاهش گاهی سالانه تا 20 سانتی متر هم رسیده است که این کاهش عمق بر روی زیستگاه آبزیان، مهاجرت ماهیان و تولیدات دریا و برداشت آب از رودخانه ها و تالابها با اهداف کشاورزی، شرب و یا صنعت تاثیر زیادی دارد.
او علاوه بر این افزود: تاکنون در زمینه حق آبه محیط زیستی رودخانه ها مطالعاتی صورت گرفته است اما برای تخصیص این حق آبه ها اقدامات موثری انجام نشده است، ماهی خاویاری و دهها گونه ماهی دیگر دریای خزر برای بقا نیاز به آب شیرین رودخانه دارند چون در بستر رودخانه تولید مثل می کنند اما به دلیل اینکه حقابه بسیاری از این رودخانه ها رعایت نمی شود و بر روی آنها سد سازی شده است آب کافی وجود ندارد تا ماهیان برای تولیدمثل به آنجا بروند.
دکتر عبدلی با انتقاد از سدسازی بی رویه بر روی رودخانه های حوضه دریاچه خزر می گوید: میزان بارندگی و حجم آب رودخانه های سفیدرود،گرگانرود و اترک به گونه ای است که نمی توانند حجم سدها را پرکند. عملا اغلب رودخانه های مهمی که به دریاچه خزر می ریختند را بسته اند. ریشه مشکل چیست؟ اغلب سدها را برای کشاورزی ساختند، کشاورزی پایدار برای کشور لازم است به شرط آنکه از الگوی کشت متناسب با توان سرزمین و سازگار با اقلیم آن منطقه باشد، یکی از موارد مورد انتقاد در این حوزه که اخیرا رایج شده است کشت دوم برنج است، یعنی مصرف آب، کود و سموم بیشتر و از بین رفتن بیشتر زیستگاههای آبزیان و آلودگی آب.
گونه های آبزی و گیاهی مهاجم؟
رئیس کارگروه سازماندهی صید فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: ما با پدیده تغییر اقلیم در این منطقه مواجه هستیم و به این معناست که بارندگی کم شده و باید در الگوی کشاورزی تغییراتی داشته باشیم نه اینکه مانند 50 سال پیش کشاورزی و آبزی پروری کنیم. با افزایش دما میلیاردها متر مکعب آب از سطح همین زمین های کشاورزی و استخرهای پرورش ماهی تبخیر می گردد، بارندگی کاهش یافته، حجم آب سدها کم شده و در نتیجه مجبور به استفاده از منابع آب زیر زمینی هستیم. همین مسئله باعث کاهش آبهای زیرزمینی حتی در استان های پر بارانی مثل مازندران هستیم! حالا در نظر بگیرید در کنار اینها در سال های اخیر با معضل جدید هجوم گونه های مهاجم مانند کاراس و تیزه کولی، شانه دار که با آب توازن کشتی ها به خزر آمده و ذخایر ماهی کلیکا و اکوسیستم دریای خزر را به خطر انداخته و گیاهان مهاجمی مانند آزولا و سنبل آبی در تالاب انزلی مواجه هستیم.
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به معضلات دیگر موجود در حوزه آبریز خزر اضافه کرد: در تالاب ها متاسفانه وضعیت بحرانی حاکم است. با کاهش بارندگی ها اّب سطح تالاب ها افت کرده، با افزایش فرسایش و ورود آلودگیهای گسترده، رسوباتش زیاده شده در ادامه با معضل سنبل آبی حیات تالاب به خطر افتاده.گونه گیاه مهاجمی که تمام سطح تالاب را پوشانده است این گونه بر اثر رها کردن گیاهانی که مردم به تالاب انداخته اند وارد تالاب انزلی شده و در طی حدود3 سال اغلب سطح تالاب را پوشانده است.
پسماندهای شهرک صنعتی که ماهیان را به کام مرگ کشاند + فیلم
وقتی در یک اکوسیستمی گونه های غیر بومی و مهاجم که آسیب رسان به اکوسیستم هستند غالب می شوند نشان از وضعیت بحرانی تالاب دارد، این تالاب ها مانند پیکر انسانی هستند که به چندین بیماری مبتلا گشته اند و بدنی ضعیف دارند که در برابر هر عامل بیماری زایی بسیار آسیب پذیر می باشند. این اکوسیستم ها باید درمان شوند تا بتوانند مقاومت لازم را برای تغییرات محیط زیست در آینده داشته باشند.
گونه ماهی مهاجم کاراس یا همان ماهی حوض و تیزه کولی وارد شده از کشور چین در تمام تالابهای حوزه خزر دیده می شوند این گونه ها که نتیجه رهاسازی ماهی های شب عید در تالاب ها و همچنین ماهی ریزی بی ضابطه کپور ماهیان چینی در تالاب ها با توجیه افزایش تولید آبزیان و توسعه فعالیت صید و صیادی با از بین بردن زنجیره ها و شبکه های غذایی اکوسیستم ها و انتقال بیماری ها به ماهی های بومی، زیست آبزیان بومی را به خطر انداخته و این یعنی فاجعه بزرگ! نه تنها صید و صیادی توسعه پیدا نکرد بلکه همان تولیدات طبیعی ارزشمند اکوسیستم های تالابی طبیعی نیز از بین رفت و جایگزین گونه های بومی، گونه های مهاجم و مضر شده که ارزش بهره برداری اقتصادی هم ندارند! کنترل و حذف گونه های مهاجم که به شکلی گسترده در محیط های آبی گسترش پیدا کرده اند پر هزینه و تا حدی غیر ممکن است و در اغلب موارد تنها می توان اثرات منفی آنها را کنترل و تا حدی کم نمود.
فقدان اقدامات یکپارچه در حوزه خزر
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: مجموعه ای از این مشکلات به سرانجام درستی نمی رسد برای اینکه اقدام یکپارچه در این خصوص وجود ندارد، مانند اینکه آب دریاچه خزر هر روز در حال کاهش است و ریشه اش تغییر اقلیم است. حالا در سال گذشته برای نجات خلیج گرگان در استان گلستان که جزو مناطق کم عمق جنوب دریای خزر می باشد آمدند صدها میلیارد تومان هزینه کردند که با لایروبی کانال قدیمی، خلیج گرگان را به دریای خزر متصل کنند به این امید که آب وارد خلیج گرگان شود در حالی که میزان اثر گذاری محدود این طرح در حالت خوش بینانه حداکثر 5 سال دوام دارد. با عقب نشینی دریا که علت اصلی آن تغییر اقلیم (کاهش بارندگی، افزایش دما و تبخیر بیش از حد) می باشدکانال لایروبی شده در آینده نزدیک خشک خواهد شد.
او با تاکید بر تغییر اقلیم و اثرات منفی آن ادامه داد: تغییر اقلیم اتفاق افتاده و دما در حال افزایش است و باید جدی گرفته شود و علت این تغییر کشورهای توسعه یافته هستند. آمریکا، چین و هند بزرگترین تولید کننده گازهای گلخانه ای هستند که اقلیم جهان را به خطر انداخته اند و تغییرات فعلی را ایجاد نموده اند. در شرایط فعلی که نشانه هایی از کنترل گاز های گلخانه ای و پدیده تغییر اقلیم وجود ندارد برای بهره برداری پایدار از منابع آبزی باید روش های بهره برداری را با الگو های جدید اقلیمی سازگار نماییم.
کشاورزی و آبزی پروری ما با روش ها و الگوهای قدیمی برای کشوری که آب های سطحی اش را دارد از دست می دهد شیوه درستی نیست باید به سوی روشهایی رفت که کارآیی بالایی دارند. اگر آب مصرفی در کشاورزی را مدیریت نکنیم نمی توانیم حقابه تالاب ها و رودخانه ها را بدهیم هر چقدر هم محاسبات درست و دقیقی داشته باشیم تا سیاستگذاری ها درست انجام نشود و اجرای دقیق برنامه ها را نداشته باشیم شکست می خوریم. اگر تالاب ها و رودخانه های حوضه جنوبی خزر آب نداشته باشند یقین بدانید ماهیان خاویاری، ماهی آزاد، سیاه کولی و دهها گونه ماهی مهاجر که جزئی ارزشمند از تنوع زیستی این منطقه بی نظیر جهانی هستند به تدریج و به دور از چشم جامعه علمی و متولیان این امر در سکوت، منقرض خواهند شد.
دکتر عبدلی معتقد است: آب کم است، دما بالاست و تمام زندگی بشر برای بقا با این شرایط باید سازگار شود. این جامعه با آب حیات دارد و محیط زیست باید مدیریت شود.
این پژوهشگر با اعلام انقراض خاموش موجودات آبزی در سکوت ادامه داد: فقدان متولی خاص و پاسخگو در حوزه حفظ آبزیان بسیار نگران کننده است. سازمان حفاظت از محیط زیست ، حفاظت از این گونه های مهم را عملا به شیلات واگذار نموده در حالی که مسئول حفاظت از تنوع زیستی آبزیان سازمان محیط زیست است. شیلات در الویت اول در فکر بهره برداری از منابع آبزی است در حالیکه از سازمان حفاظت محیط زیست می توان انتظار اجرای برنامه های اکوسیستم محور در بهره برداری از آبزیان را داشت.
سازمان محیط زیست خود را متولی آبزیان نمی داند
او با تاکید بر اینکه سازمان محیط زیست متولی تنوع زیستی است، وظیفه اش حفاظت تنوع زیستی است نه سازمانهای بهره بردار، ادامه داد: آبزیان برای تولید مثل و زیست نیاز به رودخانه دارند و سدسازی بی رویه برای آنان خطرناک است اگر می خواهید سد سازی کنید بر روی همه آنها سد نسازید حداقل تعدادی رودخانه را بدون سد بگذارید تا حیات گونه های آبزی در آن ادامه داشته باشد تا شاید بتوان حداقلی از جمعیت گونه های آبزی را حفظ نمود. اوضاع نابسامان آبزیان و زیستگاههای این موجودات ارزشمند مانند تالاب ها، رودخانه ها و دریاها خود گواه بر این عدم وجود مدیریت متمرکز و موثر می باشد.
دکتر عبدلی با تاکید بر اینکه حفظ حیات آبزیان از منظر اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی اهمیت بالایی دارد گفت: حفاظت از آبزیان یک موضوع تزئینی نیست. تنوع زیستی آبزیان تامین کننده امنیت غذایی و اشتغال مردم ساکن در حاشیه دریاها و رودخانه ها و پایداری اکوسیستم و خدمات اکوسیستمی را به عهده دارند و حفاظت از آنها به توسعه اقتصاد کشور کمک فراوانی می کند. در اصل حفاظت از دریا وابسته به حفظ این گونه هاست. با انقراض گونه های ارزشمند آبزیان دریای خزر هزاران صیاد محلی که ضمن اشتغال تامین کننده غذای خود و جامعه بودند در فرایند انقراض خاموش تنوع زیستی و در سکوت، بیکار شده و با انواع آسیب های اجتماعی مواجه شده اند.
او با اشاره به فقدان نگاه جامعه نگرانه به حفاظت از گونه های آبزی تشریح کرد: دریا تولیدات طبیعی ارزشمندی دارد که با مدیریت درست شغل های زیادی در آن ایجاد می شود. باید بپذیریم انسان جزئی از این محیط زیست است نه مالک آن و باید به اندازه نیاز و سازگار با محیط زیست از آن برداشت کند. در یک جاهایی باید کاملا حفاظت کرد و در برخی جاها باید بهره برداری پایدار داشت.
ارسال نظر