بختک چیست ؟ / آیا بختک می تواند منجر به مرگ شود؟

بختک یا فلج خواب ، تجربه‌ای آزاردهنده و ترسناک است که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند. این پدیده، که در آن فرد در خواب هوشیار است اما قادر به حرکت نیست، از دیرباز توجه انسان را به خود جلب کرده است. علت اصلی بروز بختک عدم هماهنگی بین مراحل خواب است. در مرحله REM خواب که رویاها رخ می‌دهند، عضلات بدن فلج می‌شوند تا از حرکت کردن در خواب جلوگیری شود. این فلج عضلانی در حالی رخ می‌دهد که فرد هوشیار است و این مسئله باعث ایجاد احساس ناتوانی و ترس می‌شود. اما عوامل دیگری هم وجود دارند که به بروز بختک در خواب منجر می شوند. به عنوان مثال کمبود خواب منظم می‌تواند ریتم خواب را مختل کرده و احتمال بروز بختک را افزایش دهد. استرس و اضطراب می‌توانند بر کیفیت خواب تأثیر گذاشته و احتمال بروز بختک را بیشتر کنند. اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا اختلالات ریتم شبانه‌روزی می‌توانند خطر بروز بختک را افزایش دهند. مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی می‌توانند عوارضی مانند بختک داشته باشند. از سوی دیگر برخی مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است عوامل ژنتیکی در بروز بختک نقش داشته باشند.

بختک علائم و همینطور عوارض مختلفی دارد که فرد با آگاهی از آنها متوجه بروز بختک در خواب می شود. شایع ترین این علائم و عوارض فلج عضلات و ناتوانی در حرکت دادن دست‌ها، پاها و سایر عضلات بدن بدن است. دیدن یا شنیدن صداها و تصاویری که وجود خارجی ندارند از دیگر عوارض رایج بختک است. احساس تنگی نفس و فشار روی قفسه سینه سبب ایجاد حس خفگی در افراد می شود. احساس ترس شدید و وحشت و اضطراب از پیامد های طبیعی بروز بختک است که بر روح و روان اشخاص تاثیرگذار است. احساس خارج شدن از بدن و مشاهده خود از بیرون نیز یکی دیگر از عوارض جالب توجه در هنگام تجربه ی بختک است که باعث می شود فرد حسی مشابه مرگ را تجربه کند.  بختک به خودی خود خطرناک نیست و معمولاً پس از چند ثانیه یا چند دقیقه به طور خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، تجربه مکرر بختک می‌تواند باعث اضطراب و اختلال در خواب شود.

برای پیشگیری و کاهش احتمال بروز بختک، می‌توان از راهکار های مختلفی استفاده کرد و بختک را از بین برد. داشتن برنامه خواب منظم، ایجاد محیطی آرام برای خواب و اجتناب از مصرف کافئین و نیکوتین قبل از خواب به رعایت بهداشت خواب و جلوگیری از بختک منجر می شود. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق برای پیشگیری از ابتلا به بختک در خواب مفید است. در صورت وجود اختلالات خواب، مراجعه به پزشک و درمان اختلالات می تواند بختک را ریشه کن کند. کاهش مصرف کافئین و الکل و مواد محرک به خواب بهتر و دوری از بختک کمک می کند.  البته لازم به ذکر است که در صورت تجربه مکرر بختک، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب تجویز کند تا به بهبود بختک در خواب اشخاص کمک کند.

بختک یک تجربه ناخوشایند اما بی‌ضرر است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود به آن مبتلا می شوند. این مسئله در تمام کشور های جهان از جمله ایران فراگیر است اما خطرناک نیست و با رعایت برخی نکات می‌توان آن را کاهش داد.