برق حاصل از بهینه مصرف کردن شهروندان، به صنعت سرازیر شده است/ 52 درصد از برقی که وارد صنعت می شود، هدر می رود/امسال 40 درصد مردم در مصرف برق صرفه جویی کردند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اینکه انرژی در ایران نسبت به کشورهای دیگر ارزان تر است، مبحثی است که با توجه به داده های موجود در فضاهای رسانه ای و داده های ثبت شده جهانی می توان به آن رسید. ضمن اینکه مردم ارتباط های گسترده ای در شبکه های اجتماعی در هر نقطه جهان با هم دارند و می توانند از قیمت مصرف انرژی در جهان مطلع شوند.

این مهم باید برای ایرانیان قابل توجه باشد؛ چراکه مصرف نامناسب و غیراستاندارد برق فقط از بین بردن سرمایه انرژی کشور نیست بلکه منجر به افزایش بحران آب، گسترش فرونشست و... می شود که حاصل آنها اخبار ناگوار پیرامون خشک شدن دریاچه ها، تالاب ها، از بین رفتن آثار باستانی، مرگ حیات وحش در پی سوختن جنگل ها است.

مردمان آگاه، باید انسان های مطالبه گری باشند؛ اما ابتدا می بایست این مطالبه را از خودشان شروع کنند. این روزها که مبحث مصرف برق در کشور ما مطرح است، بسیاری در مورد برق فروشی ایران به کشورهای همسایه صحبت می کنند؛ اما آیا واقعا برق فروشی ها داریم؟ همچنین اینکه چقدر مردم ایران در مصرف انرژی آگاهانه رفتار می کنند و دولت نیز چه مدیریتی برای مصرف انرژی دارد، مبحثی است که در این گزارش سعی کرده ایم به آنها پاسخ دهیم.

ابتدا کمی اطلاعات میزان تولید برق و میزان مصرف و مسیرهای مصرف در کشور را مورد بررسی قرار دهیم و در بخش  دوم به سراغ اثر تغییرات اقلیمی بر کمبود برق و راهکارهایی که می توان مدنظر قرار داد می رویم.

روزانه در ایران، یک و نیم میلیون میلیارد کیلووات ساعت برق تولید می شود ولی اثری در اقتصاد دیده نمی شود

روزانه در ایران، یک و نیم میلیون میلیارد کیلووات ساعت برق تولید می شود؛ در حالی که در ترکیه ، این مقدار، نیمی از برق تولیدی در ایران است. ارزش این برق تولیدی، روزانه 150 میلیون دلار ارزش گذاری می شود؛ ولی اثری از آن در اقتصاد دیده نمی شود. این مهم چندین علت دارد.

سالانه کمتر از 5 درصد برق تولیدی ایران صادر می شود

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ایران در ۱۴۰۲ فقط ۱.۵ درصد از تولید برق خود معادل ۵ میلیارد کیلووات ساعت را صادر کرده که طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه، این رقم باید ۴ برابر شود. این در حالی است که بیشترین هدر رفت برق، در صنعتی به کار می رود که خروجی آن در بازار مشاهده نمی شود.

حدودا 52 درصد از برقی که وارد صنعت می شود، هدر می رود

جالب است بدانید حدودا 52 درصد از برقی که وارد صنعت می شود، هدر می رود؛ برای مثال، در صنعت فولاد ، محصولات تولید می شوند؛ ولی به فروش نمی رسند و در انبارها باقی می مانند. 90 درصد میلگرد عرضه شده به بازار فروش نرفته است؛ این در حالی است که اعتراض صنعتگران، به ناحق، به نبود و کمبود برق است.

برق ایران در منطقه بسیار ارزان است

برق ایران، در منطقه 10 سنت قیمت دارد که حدودا 6 هزار تومان می شود و بسیار ارزان قیمت است؛ ولی عجیب اینجاست که صنعت فولاد همیشه نسبت به موضوع تامین برق، اعتراض دارد!

بی توجهی صنایع به ماده 4 قانون مانع زدایی از صنعت برق

طبق ماده 4 قانون مانع زدایی از صنعت برق، فولادی ها موظف اند، نیروگاهی با توان 10 هزار مگاوات برای مصرف خودشان بسازند. همچنین وزارت نیرو موظف است در صورت عدم انجام چنین کاری، آن دستگاه را در اولویت مدیریت مصرف قرار دهد. در این مسیر، فولاد مبارکه نیروگاه 900 مگاواتی ساخته است و در تامین برق، مشکلی ندارد.

اما فولاد خوزستان، طی دو سال اخیر، نتوانسته است نیروگاه مد نظر را بسازد و در حال حاضر، صنعت برق را متهم می کند که با صنعتگران همکاری ندارد؛ این در حالی است که کارخانه فولاد، نمی تواند آنچه را که تولید می کند بفروشد و هدف ارزآوری نیز روی هوا رفته است.

امسال 40 درصد از مشترکان حائز دریافت تخفیف قبض برق شده اند و 12 درصد نیز، قبض برقشان رایگان شده است

تابستان 1400، نسبت به تابستان 1402، میزان برق مصرفی مشترکان خانگی، برای اولین بار 20 درصد کاهش یافته که مهم ترین علت آن، اصلاح تعرفه گذاری است. در واقع اگر نسبت به سال قبل صرفه جویی شود، قبض برق نیز رایگان خواهد شد که این اتفاق سال گذشته برای 40 درصد از مشترکان برق قبض برق رخ داد. امسال نیز تاکنون، 40 درصد از مشترکان حائز دریافت تخفیف شده اند و 12 درصد نیز، قبض برقشان رایگان شده است.

برق های حاصل از بهینه مصرف کردن شهروندان، به صنعت سرازیر شده است

برق های حاصل از بهینه مصرف کردن شهروندان، به صنعت سرازیر شده است. برق تامین شده تابستان 1400، نسبت به تابستان 1402، برای صنعت، 24 درصد رشد داشته است. وزارت نیرو نیز 8 هزار نیروگاه جدید ایجاد کرده است و توان 2 هزار نیروگاه قبلی را با روش های پیشرفته بالا برده است که بخش زیادی از برق تولیدی این نیروگاه ها وارد صنعت می شود.

برای مثال، نیروگاه رامین اهواز که به علت تعمیرات و مشکلات فنی، به جای اینکه 1800 مگاوات برق تولید کند، 500 مگاوات تولید می کرد؛ امروز در پی روند افزایش بهره وری، 1500 مگاوات برق تولید می کند.

این نیروگاه های جدید و نیروگاه هایی که افزایش توان داشتند، 45.7 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرده اند که 86 درصد آن وارد صنعت شده است. 

تاثیر تغییرات اقلیمی و کمبود برق

تغییر اقلیم به تغییرات قابل توجه و پایدار در توزیع آماری الگوهای آب و هوا در دوره های مختلف از دهه ها تا میلیون ها سال اشاره دارد. اساساً توسط فعالیت های انسانی، به ویژه انتشار گازهای گلخانه ای (GHGs) مانند دی اکسید کربن (CO2)، متان (CH4) و اکسید نیتروژن (N2O) شکل می گیرد.

منابع اولیه این انتشار سوزاندن سوخت های فسیلی( برای برق، گرما و حمل و نقل.) است.جنگل زدایی یعنی کاهش تعداد درختانی که می توانند CO2 را جذب کنند اثر بسزایی دارند.فرآیندهای صنعتی که منجر به  انتشار گازهای گلخانه ای مختلف می شوند اثر بزرگتری دارند و کشاورزان در این عرصه بی تاثیر نیستند.​​تولید متان از دام و شالیزارهای برنج نقش حائز اهمیتی دارند.

و اما پیامدهای تغییر آب و هوا بسیار گسترده است که باید به افزایش دمای کره زمین،ذوب شدن یخ ها و یخچال های طبیعی،بالا آمدن سطح دریا،افزایش فراوانی و شدت رویدادهای شدید آب و هوایی (به عنوان مثال، طوفان، خشکسالی، موج گرما)،اختلال در اکوسیستم و از دست دادن تنوع زیستی،اثرات بر سلامت انسان و کشاورزی اشاره داشت.

کمبود برق، تعریف و علل

از سوی دیگر کمبود برق به در دسترس نبودن یا تامین غیرقابل اطمینان برق برای خانوارها، مشاغل و صنایع اشاره دارد.که  زیرساخت ناکافی (کمبود نیروگاه، خطوط انتقال و شبکه های توزیع.) محدودیت های اقتصادی( بودجه محدود برای پروژه های انرژی.) عوامل سیاسی و اجتماعی(بی ثباتی، حکومت داری ضعیف و فساد.) بلایای طبیعی،( آسیب رساندن به زیرساخت های برق) تقاضای بالا،( فراتر از ظرفیت زیرساخت های موجود.) موثر است.

ارتباط بین تغییر اقلیم و کمبود برق

در ادامه نگاهی به ارتباط بین تغییر اقلیم و کمبود که بحث داغ این روزهاست خواهیم داشت.رابطه بین تغییرات آب و هوایی و در دسترس بودن برق پیچیده و دو طرفه است. رویدادهای شدید آب و هوایی مثل  طوفان ها، سیل ها و امواج گرما می توانند به زیرساخت های برق آسیب بزنند و منجر به خاموشی و کاهش عرضه برق شوند. افزایش تقاضا بخش دوم قابل توجه است .دماهای گرمتر باعث افزایش تقاضا برای تهویه مطبوع می شود و شبکه را تحت فشار قرار می دهد.نقش کمبود آب مهم است که بر تولید برق آبی و خنک کننده نیروگاه های حرارتی تأثیر می گذارد. از سوی دیگر اختلال در انرژی های تجدیدپذیر شکل می دهد.تنوع آب و هوا می تواند بر قوام انرژی باد و خورشید تأثیر بگذارد.

 استراتژی های کاهش

برای رفع و رسیدگی به تغییرات آب و هوا و کمبود برق، استراتژی های یکپارچه ضروری است. مثلا سرمایه گذاری در  انرژی خورشیدی و باد و بهره برداری از منابع طبیعی برای کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی مهم است. برق آبی و زمین گرمایی هم راهکار موثر است.

 شبکه های هوشمند اثر حائز اهمیتی دارند. افزایش قابلیت اطمینان و کارایی شبکه از طریق فناوری که امروزه در جهان از آن بهره می برند.

 لوازم برقی کارآمد در استفاده مردمی در  کاهش تقاضای کلی موثر است. از همه مهمتر تقویت زیرساخت هاست.

  آگاهی و آموزش عمومی:

 تغییرات رفتاری و  تشویق شیوه های صرفه جویی در انرژی در رفع مشکل کمبود برق در این روزها که جهان درگیر تغییرات اقلیمی و اثرات آن است مهم است. حمایت از ابتکارات انرژی پاک، ترویج مزایای انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی از کارهایی است که نهادهای اقتصادی و فرهنگی کشور باید انجام دهند.

پرداختن به چالش های دوگانه تغییر اقلیم و کمبود برق نیازمند یک رویکرد جامع و هماهنگ است. با سرمایه‌گذاری در راه‌حل‌های انرژی پایدار، بهبود انعطاف‌پذیری زیرساخت‌ها و تقویت همکاری‌های بین‌المللی، می‌توانیم اثرات تغییرات آب و هوا را کاهش دهیم و در عین حال دسترسی مطمئن به برق را برای همه تضمین کنیم. این رویکرد دوگانه نه تنها به مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک می کند، بلکه به توسعه اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی در سطح جهانی کمک می کند.