دکتر قربانعلی ابراهیمی، جامعهشناس در گفت و گو با رکنا :
ثروتی به نام بخشش / ارتباط گذشت با کاهش جرم و افزایش روابط اجتماعی
رکنا: با شیوع دوباره کرونا و قرنطیه ناشی از آن، نگرانی ها درباره سلامت جامعه دوباره اوج گرفته است. جوامع سالم به لحاظ اجتماعی جوامعی است که کارکردهای مثبت در آن روز به روز رو به افزایش است.
جامعه / به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در جوامع سالم تلاش میشود تا پدیدههایی چون گذشت و ایثار فرهنگسازی شده و در متن زندگی افراد نهادینه شود.
به گزارش رکنا، این امر زمانی محقق میشود که افراد بتوانند به راحتی گذشت کنند و خطاها را نادیده بگیرند تا هرچه بیشتر پیوندهای اجتماعی صمیمانه شکل بگیرد. برای رسیدن به نظم اجتماعی، اعتماد اجتماعی و سرمایههای اجتماعی که 3 هدف مهم در جامعه را دنبال میکند، نیاز است این پدیده در جامعه گسترش پیدا کند و افراد در حق افراد دیگر بخشش داشته باشند.
دوستی، صلح و توصیه به بخشیدن افراد خطاکار نهتنها در آموزههای دینی سفارش شده است، بلکه از نگاه اجتماعی اگر به آن پرداخته شود شاهد کاهش آمارهای مربوط به انحرافات اجتماعی خواهیم بود و این درس اخلاقی اگر سرلوحه هر رفتار و نظام تربیتی قرار گیرد جامعه از هرگونه جرم و جنایتی مبرا خواهد شد، از این رو باید قدم نخست را در خانواده برداشت تا با اعمال این رفتار پسندیده افراد یاد بگیرند چطور در جامعه از خطا چشمپوشی کنند و ببخشند تا آمارهای آسیبهای اجتماعی به حداقل برسد و بتوان بقا و دوام جامعه را ضمانت کرد.
فرهنگ گذشت
دکتر قربانعلی ابراهیمی، جامعهشناس و مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا، میگوید: در فرهنگ دینی و آموزههای مذهبیمان در بحث گذشت توصیههای فراوانی شده است.
البته با توجه به اینکه در دین اسلام به این توصیه شده است افراد باید حق خود را بگیرند، اما از سوی دیگر هم توصیه شده است که در سختترین و حادترین شرایط از خطای دیگران باید چشمپوشی کرد و گناه دیگران را بخشید و صرفنظر از خطای دیگران نیز باعث میشود فرهنگ گذشت رواج یابد.
البته باید این توصیهها را در سطح فرد، خانواده و جامعه رواج داد تا جامعه به یک نظم ایدهآل برسد.
اگر افراد بتوانند در مواجهه با مشکلی نسبت به دیگران گذشت داشته باشند و ایثار خود را در جامعه نشان دهند، صلح و دوستی در جامعه گسترش پیدا میکند.
با توجه به اینکه انسان موجودی اجتماعی است، اما ممکن است در برخی شرایط عالی و آرمانی قرار نداشته باشد و همیشه رفتارهای خوب و پسندیده از افراد سر نزند و در شرایط نامناسب قرار گیرد، بنابراین باید احتمال خطا و اشتباه را داد و این امر را باید پذیرفت گذشت و چشمپوشی را در جامعه فرهنگسازی کنیم تا این امر رواج پیدا کند.
این جامعهشناس در ادامه میافزاید: از طریق گذشت و چشمپوشی کردن از خطا افراد میتوانند دیگران را نسبت به کار اشتباه خود آگاه کنند و درصدد جبران آن برمیآیند و از سوی دیگر اگر افراد خود این پدیده را بپذیرند ممکن است اشتباهی از آنها سر بزند و توقع دارند مورد عفو و بخشش قرار گیرند، بنابراین باید همیشه بخشش یک امر و اتفاق دوسویه باشد تا روابط اجتماعی را تسهیل کند.
همچنین از طرف دیگر وقتی از مفهوم گذشت حرف میزنیم، در واقع صحبت از یک رابطه میشود که بین دو نفر تعاملی را برقرار کرده است. در برخی موارد دیده میشود نزاع و درگیری بین افراد وجود دارد و حتی ممکن است روابط آنها به حدی تیره شود که منجر به قطع رابطه شود.
در اینگونه موارد معمولا افراد دیگر که خیرخواهتر هستند، برای رفع کشمکش و نزاع توصیه به گذشت میکنند تا تضاد میان افراد حل و فصل شود.
گسترش پیوندهای متقابل
دکتر ابراهیمی بیان میکند: توصیه به گذشت در هر سطح و حدودی انجام میشود و از دیدگاه جامعهشناختی توصیهای مثبت است، زیرا گذشت کمک میکند تا روابط اجتماعی گسترش پیدا کند و این روابط سالم و سازنده شکل میگیرد، از این رو اصلاح روابط اجتماعی و کاهش رفتارهای نامناسب در جامعه با گذشت به حداقل میرسد.
تاثیرگذاری افراد به حدی در دیگران موثر واقع میشود که میتوان گفت تا حدودی با گذشت و ایثار از رفتارهای ناپسند دیگران میتوان افراد را منقلب کرد و تحتتاثیر قرار داد و این فرد میتواند برای جامعه خود موثر و مفید واقع شود.
خیلی افراد با گذشت و ایثار خود و با چشمپوشی از رفتارهای نادرست دیگران میتوانند تحولات بزرگ اجتماعی را در گروههای اجتماعی رقم بزنند، بنابراین پدیده گذشت در جامعه به این معناست که بیانگر اخلاق در جامعه تلقی میشود.
فرد با گذشت خود در جامعه نشان میدهد که دارای اخلاق خوب و پسندیدهای است و همین اخلاق و منش در جامعه برای دیگران الگو میشود و میتوانند دیگران را از این طریق به خود جذب کنند.
این مدرس دانشگاه در ادامه اضافه میکند: پدیده گذشت به واسطه کارکردهای مثبتی که دارد باعث جذب اجتماعی افراد در محیطهایی سالم میشود و ممکن است کدورتها و تناقضهایی که در جامعه وجود دارد را رفع کند و شاهد رفع تنشها، تضادها و نزاعها در جامعه باشیم، از این رو میتوان انتظار داشت روابط اجتماعی جدیدی در جامعه شکل بگیرد و روابط تیره را با این شیوه به روابط گرم و خوب اجتماعی تبدیل کنند.
گذشت باعث رونق اجتماعی شده و سرمایههای اجتماعی یک جامعه را گسترش میدهد و شبکههای اجتماعی سالمی را میسازد. یکی دیگر از کارکردهای اجتماعی و سالم گذشت افزایش اعتماد اجتماعی است و بسیاری از پیامدهای مثبت اجتماعی را رقم میزند. اگر گذشت در جامعه رواج پیدا کند، بسیاری از نابهنجاریها و اتفاقات ناگوار شکل نمیگیرد و میتوان از این طریق سلامتی جامعه را ضمانت کرد.
لذا خیلی از مواقع با گذشت افراد شاهد سودها و منفعتهای مادی و معنوی به جامعه هستیم و جامعه از این طریق به منافع و سرمایههای عظیمی دست پیدا میکند.
این جامعهشناس و مدرس دانشگاه با اشاره به این مطلب که باید این فرهنگ را در جامعه رواج داد تا مانع از بروز آسیبهای اجتماعی شد، میافزاید: البته گاهی اوقات برخی افراد ناآگاهانه مرتکب خطا میشوند و به دلیل اینکه اطلاعات خاصی ندارند اشتباهاتی از آنها سر میزند، بنابراین باید برای داشتن یک جامعه سالم به لحاظ روانی و اجتماعی از خطای آنها چشمپوشی کرد و این فرهنگ را برای بقای نظام اجتماعی و سیاسی به کار گرفت.
اگر به مفهوم پدیده گذشت در هر حوزهای و در هر سطحی نگاه شود، کارکردهای مثبت آن زیاد است که با رواج کارکردهای مثبت میتوان جامعهای سالم داشت.
در برخی کشورهای غربی که بسیار منفعتگرا و فردگرا به نظر میرسند، عموما تلاش میشود در قوانین، ضوابط و عرف آن جامعه پدیده گذشت ترویج و تشویق شود، از این رو افرادی که ایثار میکنند، مورد تقدیر قرار میگیرند تا جامعه و نهادهای مربوط به جامعه مانند خانواده، مدرسه، دانشگاه و سازمانها این عمل را اجرایی کنند تا هر روز شاهد گسترش رفتارهای اخلاقی و اجتماعی در جامعه باشند.
با گذشت کردن و نادیده گرفتن خطاها میتوان آمارهای مربوط به جرم را کاهش داد و روابط اجتماعی را از سوی دیگر افزایش داده و روابط سرد و بیروح اجتماعی را به روابط گرم و صمیمی تبدیل کرد و شاهد پیوندهای درست و اصولی در جامعه بود.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.
ارسال نظر