تک فرزندها منزوی اما خلاق تر / یکی یک دونه ها از نگاه روانپزشکی
رکنا: مشکلات خانواده‌های امروزی این است که اغلب به تک‌فرزندی و داشتن یک فرزند و نهایتا دو فرزند فکر می‌کنند. در این خانواده‌ها به علت گسترده شدن زندگی و بالا رفتن هزینه‌ها و سخت‌‌تر شدن زندگی شهری این اتفاق می‌افتد و در مقایسه با کشورهای دیگر نیز ایران هم درگیر چنین تحولاتی شده است. اغلب کودکان تک‌فرزند دچار آسیب‌هایی می‌شوند که به خود، خانواده و جامعه‌شان آسیب می‌زنند.
خانواده های تک فرزند / به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا رکنا، کودکان تک‌فرزند معمولا منزوی‌تر بوده و بیشتر احساس تنهایی می‌کنند، در حالی که بودن در خانواده‌های پرجمعیتتر فضای خانواده را شلوغ‌تر کرده و همین بودن با هم انسجام اجتماعی و فردی بیشتری را به بار می‌آورد. البته قابل ذکر است که خانواده های تک فرزند با خانواده‌های پرجمعیت به لحاظ برخی مسائل کاملا با هم در تضاد هستند و نمی‌توان به طور کامل این دو مقوله را با هم سنجید. خانواده‌های تک‌فرزند در کنار تمام آسیب‌ها، مزایایی نیز برای فرزند مهیا می‌کنند که خانواده‌های پرجمعیت از آن بی‌بهره می‌مانند.
با توجه به اینکه باید آسیب‌های ناشی از تک‌فرزندی را کاهش داد، ابتدا باید یک چارچوب منظمی برای زندگی خانوادگی تعیین کرد تا این آسیب‌های رفتاری، روانی، روحی و اجتماعی به حداقل برسد. با توجه به اینکه خانواده‌های امروزی به سمت کم جمعیتی پیش می‌رود، باید راهی را تدبیر کرد که خانواده‌ها به سمت کمال رفته و پویایی لازم را برای جامعه داشته باشند.
ترکیب خانواده های امروزی
دکتر محسن رحیم‌نیا، روان‌پزشک و عضو انجمن روان‌پزشکان ایران در خصوص آسیب‌های تک‌فرزندی به خبرنگار اجتماعی رکنا می‌گوید: ترکیب خانواده‌ها در کشور ما مانند بسیاری از کشورهای جهان از خانواده‌هایی با چند فرزند به سمت خانواده‌هایی با یک یا دو فرزند پیش رفته است، در بین کشورهای جهان چون چین بیشترین تعداد خانواده های تک فرزند را داراست. در این کشور به خاطر سیاست‌های حکومتی از سال‌ها قبل تک‌فرزندی به یک قانون تبدیل شده است. به طور مثال در یک آمارگیری در سال 1991، 95 درصد دانش‌آموزان مدارس یکی از شهرهای چین کودکان تک فرزند بودند، حتی بدون هیچ قانون اجباری حکومتی، اقتصاد زندگی مدرن باعث کاهش تعداد فرزندان در تقریبا همه کشورهای جهان شده است.
این روان‌پزشک در ادامه می‌گوید: آیا تجربه تک‌فرزند بودن یک تجربه دشوار است که در گذشته چنین بود و بسیاری از مردم هنوز بر این باورند تک‌فرزندان افرادی مشکل‌دار می‌شوند و علت آن را این می‌دانند که در خانواده های تک فرزند پدر و مادر اقتدار خود را در منزل از دست می‌دهند و در فرهنگ قدیمی ما پیش‌داوری‌ها و انگ‌هایی به کودکان تک‌فرزند زده می‌شد، در گذشته تک‌فرزندان را مستعد اختلالاتی می‌دانستند. معمولا آنها را افرادی تنها، منزوی، لوس، وابسته به والدین یا دارای اعتماد به نفس کاذب و احیانا خلافکار و بزهکار معرفی می‌کردند، اما تحقیقات وسیعی که در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان اعم از کشورهای شرقی و غربی توسط روان‌شناسان انجام شده است، نشان داده است واقعیت مساله دیگری است. تک‌فرزندان به نسبت آنچه به خاطر نداشتن برادر و خواهر از دست می‌دهند، توجه بیشتری از والدین خود دریافت می‌کنند که سودمندی آن نسبت به آنچه از دست می‌دهند، بسیار بیشتر است.
وی ادامه می‌دهد: تک‌فرزند بودن مخصوصا از نظر هوش، استعداد، یادگیری و کسب مدارج تحصیلی یک حسن عمده است. والدین این فرزندان زمان بیشتری را با آنها می‌گذرانند و به همین علت تک‌فرزندان هوش کلامی بالاتری دارند. این افراد از دایره لغات وسیع‌تری استفاده می‌کنند و نسبت به همسالان خود خلاق‌تر هستند و احتمال اینکه تحصیلات آکادمیک را به اتمام برسانند بیشتر است، از این رو تفاوت‌ها زمانی بارزتر می‌شود که تک‌فرزندان با خانواده‌هایی با 4 فرزند یا بیشتر مورد مقایسه قرار می‌گیرند. والدین تک‌فرزندان زمان بیشتری را به فرزند خود اختصاص می‌دهند و برای انجام کارهایی که می‌تواند به رشد ذهنی کودکان کمک کند، اهتمام بیشتری می‌ورزند.
شیوه‌های تربیت تک‌فرزندی
این عضو انجمن روانپزشکی ایران تصریح می‌کند: فعالیت‌هایی مانند حرف زدن با کودک در سن زیر یک سال اهمیت می‌دهند، همچنین با هم به مطالعه و کتاب خواندن در سن 2 سالگی می‌پردازند و مراقبت‌های روزانه با کیفیت بیشتری در سن 3 تا 5 سالگی ارائه می‌شود. همچنین مادران آنها در کمک به تکلیف درسی در طول سال‌های مدرسه نیز توجه بیشتری نشان می‌دهند، از این رو تمام فعالیت‌های این فرزندان سر نظم و قانون خاص خود است. در صورتی که تمام این فعالیت‌ها در خانواده‌های پرجمعیت معمولا یا مورد غفلت قرار می‌گیرد یا اینکه به خواهر یا برادر بزرگ‌تر سپرده می‌شود که قادر نیستند به خوبی والدین از عهده آن برآیند. از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است والدین تک‌فرزندان عموما سبک فرزند‌پروری متعادل‌تری دارند و از شیوه‌های شدیدا استبدادی یا شدیدا بی‌نظم و قاعده کمتر استفاده می‌کنند تا خانواده‌های پرجمعیتتر.
دکتر رحیم‌نیا می‌افزاید: به علت همه مواردی که گفته شد، عجیب نیست اگر تک‌فرزندان به صورت متوسط نسبت به دیگران با‌هوش‌تر و با‌استعدادتر و موفق‌تر باشند. این نتیجه در بسیاری از تحقیقات بارها و بارها تکرار شده است. تنها نقطه ضعفی که ممکن است در تک‌فرزندان وجود داشته باشد در زمینه مهارت‌های اجتماعی است. مهارت‌هایی مانند بازی‌های اشتراکی، قدرت چانه‌زنی و ابراز وجود همگی در ارتباط متقابل با همسالان رشد و ارتقا می‌یابد، آموزش پیش‌دبستانی و مهدکودک‌های نیمه‌وقت که در کشور ما به یک قاعده کلی تبدیل شده است، می‌تواند تا حدودی این نقیصه را جبران و متوازن کند. با انجام تدابیر امروزه اغلب تک‌فرزندان از مهارت‌های اجتماعی تقریبا مشابهی با همسالان خود برخوردارند.
سلامت روانی تک‌فرزندان
این روان‌پزشک می‌گوید: در مورد سلامت روانی تک‌فرزندان، این موضوع مربوط به زمانی بود که اغلب خانواده‌های سالم و طبیعی چند فرزند به دنیا می‌آوردند. 50 سال قبل تک‌فرزندان عنوان عجیب و غریب می‌گرفتند و از آنها فاصله گرفته می‌شد. در آن زمان‌ها به علت اینکه خانواده ای صاحب فقط یک فرزند بودند به احتمال زیاد این بود که شاید والدین نسبت به هم علاقه‌ای نداشتند یا اینکه نسبت به داشتن فرزند علاقه‌ای نداشتند یا اینکه سوء‌عملکردی در یکی از آنها و یا در رابطه آنها وجود داشت. واضح است چنین فرزندی در آن دوره ممکن بود مشکلاتی در زمینه اعتماد به نفس داشته باشد یا اینکه مشکلاتی در زمینه رشد اجتماعی داشته باشد، اما در دوران امروزی بسیاری از خانواده‌های کاملا شاد و راضی از زندگی مشترک تصمیم به داشتن تک‌فرزندی می‌گیرند و به نظر می‌رسد تک‌فرزندان امروزه حداقل به خوبی کسانی که خواهر و برادر دارند و شاید حتی بهتر از آنها رشد می‌کنند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.
ارسال نظر