زمان پهلوی هم درگیر جنگ نیابتی بودیم / زیرساخت های کشور و مردم در جنگ نیابتی کمتر آسیب می بینند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، جنگ نیابتی وضعیتی است که در آن کشور های درگیر به جای اینکه مستقیم وارد جنگ با یکدیگر شوند با حمایت‌های مالی، تسلیحاتی و تبلیغاتی از کشورها یا گروه‌های مسلح دیگری که با قدرت مقابل یا متحدین آن در جنگند، سعی در تضعیف آن قدرت یا فشار بر آن می‌کنند چرا که درگیری نظامی مستقیم آن‌ها با یکدیگر می‌تواند هزینه‌های سیاسی، اقتصادی و انسانی بالایی را برای هر دو طرف در پی داشته باشد و از این رو طرفین تلاش می‌کنند که بدون وارد شدن به جنگ تمام عیار از طریق حمایت از گروه‌ها و به طرف مقابل ضربه بزنند.

حقیقت این است که در دنیای معاصر استفاده از «واسطه‌ها» برای قدرت‌ها بسیار ارزانتر از شرکت در درگیری مستقیم است. از طرف دیگر، خطرات آشکاری هم وجود دارند به خصوص هنگامی که پیاده ها در بازی قدرت ها از پیاده بودن دست می کشند و به تنهایی شروع به بازی می کنند. کمااینکه در رادیکالیسم اسلامی در جریان رویارویی با اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان و هم در کل خاورمیانه، توسط ایالات متحده آمریکا تغذیه می شد اما امروز بر علیه همان کشور به پا خواسته است.

در افغانستان، آمریکایی ها به طور مستقیم مجاهدین را تأمین مالی می کردند و اسلحه برای آنها تهیه می کردند. بعداً اسامه بن لادن به بدترین دشمن ایالات متحده و«تروریست شماره یک» تبدیل شد، زیرا تبلیغات آمریکایی او را به تصویر می کشید.

حال سالهاست که در منطقه به صورت مستشاری حضور داشته و برای کشیده نشدن جنگ به داخل کشورمان در منطقه مبارزه می‌کنیم. موفقیت های چشمگیری نیز مثل نابودی داعش داشتیم که بدون شک از خدمات خوب و شایسته سردار شهید قاسم سلیمانی بوده است.

علی بیگدلی مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با خبرنگار رکنا، درباره تاریخچه جنگ های نیابتی گفت: این جنگ ها در منطقه ما و اروپا سابقه داشته است. جنگ های نیابتی زیادی در قرن 19 در اروپا وجود داشته است. عثمانی ها از طریق جنگ های نیابتی کارهای زیادی را با نیروهای وابسطه به خود انجام می‌دادند.

وی ادامه داد: هر دولتی تلاش می‌کند که صاحب مناطق سیاسی شود تا از طریق این مناطق به عنوان بازوهای قدرت بتواند در منطقه بدون حضور خودش اثر گذار باشد. البته جنگ نیابتی بسیار هزینه بالایی دارد و بار مسئولیتی آن بالاست که خیلی وقت ها ممکن است باعث درگیری میان دولت های اصلی شود.

این مدرس دانشگاه  با اشاره به زمان پهلوی تصریح کرد: در زمان شاه نیز محمدرضا پهلوی از  کردها علیه صدام حسین استفاده می‌کرد که صدام حسین در مصاحبه ای با روزنامه لوموند که درباره این بود که چرا با همه خصومتی که نسبت به اسرائیل دارید به آن حمله نمی‌کنید گفته بود که ما گرفتار شاه ایران هستیم و او از طریق بارزانی ما را به شدت مورد فشار قرار داده است.

بیگدلی در پاسخ به این سوال که هزینه جنگ های نیابتی بیشتر است یا مستقیم تشریح کرد: جنگ های نیابتی اصولا سیستم هزینه زایی است و انگلیس ها نیز در جنگ جهانی اول و حتی در جنگ منطقه ای در افغانستان، ایران و روس ها از نیروهای محلی استفاده می‌کردند که برای آنها هزینه بیشتری داشت و گاهی نیز این باج ها به هدر می‌رفت اما خوبی اینکار این بود که چهره واقعی قدرت پشت اینها کم تر دیده می‌شود و به خودی خود یک نمایش قدرت محسوب می‌شود.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود: در جنگ نیابتی دولت پنهان نیروهای کمتری از دست می‌دهد و می‌تواند مدیریت غیر مستقیم بیشتری روی سیستم های نیابتی داشته باشد. بماند که زیر ساخت های کشور و مردم معمولی نیز آسیب نمی‌بینند.

بیگدلی در پایان اذعان کرد: نکته دیگری که وجود دارد این است که نیروهای نیابتی به این نتیجه می‌رسند که راه دیگری به جز متصل شدن به یک قدرت ندارند. بنابراین از آنجایی که حوثی های یمن برای مقابله با عربستان ندارند برای بقای خود مجبور هستندکه به ایران متکی شوند. دولت های مرکزی نیز از وجود اینها استفاده می‌کنند و رابطه کاملا دو سویه است.

خبرنگار: علی چاهه

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.