از چهارشنبه‌های طلایی تا توصیه سردار سلیمانی

سخنانی به این شرح: «من اصلا قبول ندارم در بین بچه‌حزب‌اللهی‌ها بگیم این آدم با اون شکل و قیافست...! همان دختر کم‌حجاب، دختر منه، دختر ما و شماست؛ نه دختر خاص من و شما، اما جامعه‌ی ماست». خبر این توییت را سایت باشگاه خبرنگاران جوان متعلق به صداوسیما نیز با این توضیح منتشر کرد: «توییت معنادار صفحه سردار سلیمانی به مناسبت روز حجاب».درست در همان روز آیت‌الله علم‌الهدی، امام‌جمعه مشهد و نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی، در سخنانی که مخالفت و واکنش خیلی‌ها را به دنبال داشت، این‌طور گفته بود: «از بعضی خواهران که حالت ولنگار دارند، خواهش می‌کنم اگر به هیچ جهت توجیه نمی‌شوید به دلیل عشق فاطمه(س) با حجاب شوید». همین عبارت حتی انتقاد حجت‌الاسلام جلیل محبی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور، را نیز در پی داشت، او با انتشار بخشی از سخنان دیروز امام‌جمعه مشهد در خطبه‌های نمازجمعه، در توییتر نوشت: «وقتی برخی از امام‌جمعه‌ها خانم‌های بی‌حجاب را با توهین، نهی از منکر کنند، مجری برنامه عفاف و حجاب هم آن حرف‌های زشت را در جمع خانم‌ها می‌زند، حاکمان ما ملوک‌اند و «الناس علی دین ملوکهم»، کاش همه ائمه‌جمعه مثل امام‌جمعه دیروز تهران درباره بی‌حجاب‌ها حرف می‌زدند». مسئله حجاب مدتی است به یکی از اصلی‌ترین موضوعات اجتماعی روز تبدیل شده است و در دو، سه ماه اخیر تقریبا روزی نیست که این مسئله به واسطه اظهارنظرهای افراد شناخته‌شده یا مسئولان یا به دلیل برخوردهای صورت‌گرفته در سرخط خبرها نباشد. در چنین شرایطی که پیام قاطع و واضحی که از سوی کلیت نهادهای حاکمیتی به سمت این قشر از جامعه که نوع پوششان متفاوت از قرائت رسمی است، حکایت از برخورد و تهدید و... دارد، انتشار این بخش از گفته‌های سردار سلیمانی را می‌توان حمل بر این کرد که حداقل بین مسئولان و سیاست‌گذاران بلندپایه کشور کسانی هستند که مخالف این نوع نگاه هستند. هر چند باید دید آیا این تفاوت دیدگاه به تغییر در عملکردها منجر خواهد شد یا خیر.سخنانی که دو سال پیش فرمانده نیروی قدس سپاه درباره مسئله حجاب بیان و بار دیگر چند روز قبل بخشی از آن را توییت کرد، به شکل کامل‌تر به این شرح بوده است: «اینکه در جامعه مدام بگوییم او بی‌حجاب و این باحجاب است یا اصلاح‌طلب و اصولگراست، پس چه کسی می‌ماند؟ اینا همه مردم ما هستند. آیا همه بچه‌های شما متدین‌اند؟ آیا همه مثل هم هستند؟ نه. اما پدر، همه اینها را جذب می‌کند و جامعه هم خانواده شماست. اینکه بگوییم من هستم و بچه‌های حزب‌اللهی خودم، اینکه نمی‌شود حفظ انقلاب. امام جماعت باید بتواند با حجاب و بی‌حجاب را با هم جذب کند».با این همه، به نظر می‌رسد این نوع نگاه دست‌کم در ماه‌های اخیر طرفدار چندانی در میان مدیران ندارد چراکه سیاست‌ها و پیام کلی چیزی جز این موضوع را نشان می‌دهد؛ پیامی که بیشتر از همه سمت‌وسویش به برخورد و مجازات است و قصدی برای جذب و درک تفاوت‌ها وجود ندارد.مسئله حجاب البته بحث امسال و سال گذشته نیست، از سال‌های دور اول انقلاب تا امروز این بحث به شکل‌های مختلف ادامه داشت. گشت‌های کمیته و بسیج و گرفتن جلوی ماشین‌ها که در خاطرات خیلی‌ها هست، آرام آرام جای خودش را به گشت ارشاد داد؛ گشت ارشادی که هر بار کاندیداهای ریاست‌جمهوری و مجلس در هر دوره‌ای وعده حذفش را می‌دادند، هر سال بزرگ و بزرگ‌تر شد و شاخ و برگ پیدا کرد. به نظر می‌رسید در سال‌های اخیر دیگر گشت ارشاد پاسخ‌گوی نیاز سیاست‌گذاران نبود. از ابتدای سال جاری احضار گسترده مالکان خودروها به پلیس امنیت اخلاقی به بهانه رعایت‌نکردن حجاب از یک طرف، انتشار تصاویر برخورد خشونت‌آمیز پلیس با افراد بدحجاب از سوی دیگر و همچنین پلمب کافه‌ها به بهانه ترویج بی‌بندوباری، بخش دیگری از مبارزه جدید با بدحجابی بود. برگزاری همایش‌هایی با نام‌هایی نظیر دختران انقلاب و راهپیمایی زنان محجبه در اعتراض به آنچه «بی‌عفتی در سطح جامعه» خوانده می‌شد و همچنین اختصاص شماره‌ای برای گزارش‌دادن مردم از آنچه به عنوان بی‌حجابی استنباط می‌کنند، نیز بخش دیگری از این اقدامات جدید در این راستا بود. در جدیدترین اتفاق‌ها درباره موضوع حجاب نیز از هر شهری خبر برنامه و طرح متفاوتی می‌رسد. از راه‌اندازی گشت‌های تذکر و امر به معروف در قروه که چند روز پیش عکس‌هایش منتشر شد تا طرحی با عنوان چهارشنبه‌های طلایی که در بندرانزلی اجرا شده است. در این طرح، دختران جوان محجبه روزهای چهارشنبه در واکنش به کمپین چهارشنبه‌های سفید، چهارشنبه‌های طلایی را راه انداخته‌اند و در سطح شهر قدم می‌زنند و با زنان بی‌حجاب گفت‌وگو می‌کنند و از آنها می‌خواهند جلوی آینه بایستند و خود را با حجاب تماشا کنند؛ طرحی که به نظر می‌رسد پیش از این نیز به اشکال مختلف در شهرهای متفاوت برگزار شده است. در تهران نیز سال‌های گذشته شاهد حضور دختران محجبه در سطح شهر و اهدای گل از طرف آنها به افراد بی‌حجاب بودیم؛ طرحی که شاید به دلیل استقبال‌نکردن مردم، چندان با رونق مواجه نشد و خیلی سریع بساط آن برچیده شد. این طرح در شبکه‌های اجتماعی نیز واکنش‌های زیادی را در پی داشت. دکتر الهام امینی، فارغ‌التحصیل رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه الزهرا و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با «شرق» درباره طرح‌های جدید انجام‌شده از سوی مقامات برای مبارزه با بدحجابی می‌گوید: در ماه‌های گذشته، طرح‌های برخورد با بدحجابی اشکال متفاوتی به خود گرفته‌اند و دیگر محدود به گشت ارشاد نمی‌شوند. مسئله‌ای که از ابتدای سال جاری به نظر می‌رسد، تغییر سیاست‌ها درباره مقوله بدحجابی است. می‌شود این تغییرها را جدی‌ترشدن مسئله بی‌حجابی برای مسئولان ذی‌ربط دانست. این استاد دانشگاه در ادامه افزود: با تلاش کمپین‌های خارج از کشور در سال‌های اخیر، به نظر می‌رسد مسئله حجاب برای بخشی از فرهنگ‌سازان مملکتی به مسئله‌ای حیاتی بدل شده است. در جامعه ما که مسئله زنان روز‌به‌روز شکل و شمایل سیاسی به خود می‌گیرد، بالطبع مسئله حجاب نیز از سیاست جدا نیست. آنچه گفته می‌شود، این است که دشمنان با اهدافی خاص، حجاب زنان را در نظر گرفته‌اند و شاید همین طرز فکر باعث شود در شرایطی که کشور درگیر مسائلی نظیر تحریم‌ها و تهدیدهای بین‌المللی است، به‌جای آنکه در راستای حل مناقشات روحی مردم تلاش شود، مسئولان از گشت ارشاد به احضار و ارسال پیامک و توقیف ماشین و پلمب مغازه‌هایی که با مردم سروکار دارند، می‌رسند و دست آخر از مردم می‌خواهند گزارش بی‌حجابی یکدیگر را به شماره‌ای خاص پیامک کنند. هرازگاهی نیز خبر و فیلمی ویدئویی از برخورد خشونت‌آمیز پلیس با افرادی که بی‌حجاب خوانده می‌شوند، در فضای مجازی منتشر می‌شود و خشم بخشی از جامعه را برانگیخته می‌کند؛ اما کسی به فکر خشم‌های تلنبارشده نیست؛ امینی خاطرنشان کرد:‌ البته باید گفت در طرح‌های انجام‌شده از سوی گروه‌هایی که سعی در مبارزه با بدحجایی دارند، خلاقیت چندانی دیده نمی‌شود. اسامی و کارهایی که می‌کنند، عمدتا وام‌گرفته از دشمنان خودشان است. چندان زحمت مطالعه و تهیه جامعه آماری از سلایق را به خود نمی‌دهند و در ازای آن سعی می‌کنند از کمپین‌های آزمایش‌شده و اسامی‌ای استفاده کنند که دیگران استفاده کرده‌اند و در برهه‌ای از زمان موفق شده‌اند. آنها نمی‌دانند این استفاده‌ها حتی اگر در راستای خالی‌کردن معنای طرف مقابل باشد، به‌قدری سطحی و پیش‌پا‌افتاده است که نه‌تنها مخاطب را اقناع نمی‌کند، بلکه مردم ضعف‌های گل‌درشت آنها را در برخورد اول می‌بینند. قطعا این مدل فرهنگ‌سازی در کشور ما که مردمش در لحظه به رسانه دیجیتال دسترسی دارند، جواب نمی‌دهد. برای مبارزه با کمپین‌هایی که سال‌ها وقت و مطالعه برایشان گذاشته شده، با کپی‌های دسته‌چندمی پر از غلط نمی‌توان برنده شد و فقط متولیان این طرح‌ها بیشتر زیر سؤال می‌روند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.