زمستان ۱۴۰۳؛ رکورد آلودگی هوا زده می شود! /«قانون هوای پاک»؛ قانونی تزئینی + فیلم و عکس

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،  آلودگی هوای تهران از دهه ۱۳۵۰ با گسترش شهرنشینی، افزایش جمعیت و رشد استفاده از خودروها آغاز شد. در دهه‌های بعد، این معضل با مصرف بنزین و گازوئیل بی‌کیفیت و فقدان استانداردهای زیست‌محیطی به سطح بحران رسید. از سال ۱۳۸۲ به بعد، گزارش‌های رسمی نشان‌دهنده تأثیر جدی این آلودگی بر مرگ‌ومیر شهروندان بوده و سالانه هزاران نفر قربانی آن شده‌اند.

عوامل تشدیدکننده در دهه‌های اخیر

در دهه ۱۳۸۰ با ورود سوخت‌های پرگوگرد و ناکارآمدی سیستم حمل‌ونقل عمومی، وضعیت آلودگی را وخیم‌تر شد.

در  دهه ۱۳۹۰ استفاده گسترده از مازوت به دلیل تحریم‌ها و عدم امکان صادرات آن، صنایع و نیروگاه‌ها را به منابع اصلی آلودگی تبدیل کرد. این دوره، افزایش دی‌اکسید گوگرد به سطحی خطرناک را شاهد بودیم.

 در  دهه ۱۴۰۰ پدیده وارونگی دما، همراه با کیفیت پایین سوخت و استفاده از خودروهای فرسوده، بحران آلودگی هوا را به اوج رساند.

بحران در سال‌های اخیر

 بر اساس داده‌های فعلی و روند افزایش آلودگی هوا، احتمالاً زمستان ۱۴۰۳ با بحرانی‌ترین سطح آلودگی در سال‌های اخیر روبه‌رو خواهیم شد. عوامل اصلی این پیش‌بینی شامل استفاده از مازوت پرگوگرد، خودروهای فرسوده، و وارونگی دما در کنار نبود زیرساخت‌های مناسب است.

«قانون هوای پاک»: قانونی تزئینی

با وجود تصویب قانون هوای پاک به‌عنوان یک گام مثبت در جهت کاهش آلودگی، این قانون در عمل نتوانسته تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد. عدم تعهد دستگاه‌های اجرایی به اجرای این قانون، نبود نظارت کافی، و مشکلات ساختاری مانند عدم تخصیص بودجه مناسب، این قانون را به‌جای ابزاری برای مقابله با بحران، به یک متن تزئینی و ناکارآمد تبدیل کرده است.

برای مقابله با بحران آلودگی هوا، مجموعه‌ای از اقدامات اساسی باید در دستور کار قرار گیرد. نخست، نوسازی سیستم حمل‌ونقل عمومی از طریق توسعه حمل‌ونقل ریلی و برقی و کاهش وابستگی به خودروهای شخصی ضروری است. همچنین، بهبود کیفیت سوخت با تولید و توزیع سوخت‌های استاندارد و پاک می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش آلودگی داشته باشد. کنترل صنعتی با نظارت سخت‌گیرانه بر صنایع و نیروگاه‌ها و منع استفاده از سوخت‌های آلاینده مانند مازوت از دیگر اقدامات حیاتی است. اجرای دقیق قوانین محیط زیستی نیز با تقویت نظارت بر اجرای قانون هوای پاک و اعمال جرایم سنگین بر ناقضان، نقش مهمی در کاهش آلاینده‌ها دارد. در نهایت، آگاهی‌رسانی عمومی و تشویق مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی از جمله گام‌های مؤثر در این مسیر است.

بحران آلودگی هوای تهران نه‌تنها نتیجه کمبود زیرساخت‌های لازم بلکه نتیجه مستقیم عدم اجرای صحیح قوانین موجود مانند «قانون هوای پاک» است. در صورت ادامه این روند، پیامدهای جبران‌ناپذیری بر سلامت عمومی و محیط زیست به دنبال خواهد داشت. بنابراین، اجرای فوری و جدی قوانین زیست‌محیطی، همراه با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تنها راه پیش‌رو برای مقابله با این بحران است.