خانواده ها در سیستان و بلوچستان در حال گذار از سنت به سمت مدرنیته هستند / دیگر تفاوتی بین فرزند دختر و پسر وجود ندارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، شاید کمتر کسی از ما فکر کند که در استان سیستان و بلوچستان ، فرزند دختر و پسر به یک اندازه در خانواده اهمیت داشته باشند. به گفته عبدالطیف کاروانی، مدرس جامعه شناسی دانشگاه ولایت ایرانشهر، خانواده ها در سیستان و بلوچستان در حال گذار از حالت سنتی هستند.

عبدالطیف کاروانی در گفت و گو با رکنا در این خصوص با اشاره به اینکه نهاد خانواده در سیستان و بلوچستان در حال تغییر است، گفت: در گذشته نهاد خانواده بسیار تاثیرگذارتر بود. در واقع نهاد خانواده، نقشه ها و کارکردهای متعدد و متکثری داشت. کارکردهایی که این روزها محیط اجتماعی، مدرسه، رسانه ها و سایر نهادها و سازمان ها داشتند را قبلا خانواده یکجا داشت؛ ولی با تحولات اجتماعی که در دهه های گذشته به وجود آمد، نهاد خانواده با تغییرات، چالش ها، مسائل و نیازهای جدید و متنوعی رو به رو شد. یکی از مهم ترین این تغییرات عدم ارزش گذاری بین فرزند پسر و دختر است.

وی در ادامه افزود: در گذشته، این امر متداول و رایج بوده که بین فرزند پسر و دختر تفاوت قائل شوند. هنوز هم در برخی از جوامع که بافت و بستر سنتی در آنها حاکم است چنین چیزی دیده می شود. برای مثال در بلوچستان که بافت و بستر سنتی دارد و دستورات و ارزشهای مذهبی در آن ارزشمند است، باعث شده تا هنوز هم از تقدس نهاد خانواده کاسته نشود و تاثیر خود را داشته باشد. در این خانواده ها، فرزندان پسر، هنوز هم تا حدودی بر فرزند دختر ارجحیت دارند. با این وجود حتی در این نقاط هم، این تغییرات در حال کمرنگ تر شدن هستند و نهاد خانواده در سیستان و بلوچستان هم در حال گذار است و از ارزش ها و عناصر سنتی به سمت عناصر و ارزش های مدرن حرکت می کند که دیگر در آن تفاوتی بین فرزند دختر و پسر وجود ندارد.

این استاد دانشگاه در ادامه تاکید کرد: از عواملی که منجر به چنین دیدگاهی در جوامع محلی می شود می توان به اینکه طبق دستورات اسلامی، نگهداری از والدین در زمان پیری به فرزند پسر داده می شود و به همین دلیل است که والدین با این تفکر که پیری در آینده به سراغشان می آید؛ نیاز به یک افرادی دارند که از آنها حمایت و نگهداری کنند فرزند پسر را بر دختر ترجیح می دهند. با اینکه بیشترین مراقبت و نگهداری را دختران از والدینشان دارند؛ ولی این وظیفه شرعی آنها نیست و فقط وظیفه انسانی آنها است ولی این مهم، وظیفه شرعی فرزند پسر است. از سویی دیگر، در برخی مناطق، خانواده به عنوان یک واحد تولیدی و اقتصادی به حساب می آید. جایی که نیاز به نیروی انسانی زیادی دارد و وجود فرزند پسر، در خانواده نشان از این دارد که آن واحد تولیدی، نیروی کار بیشتر، برای کسب درآمد بیشتر دارد و اینگونه است که خانواده سر پا نگه داشته می شود و می تواند به حیات خود ادامه دهد.

کاروانی با اشاره به اینکه مورد دیگر، مربوط به وراثت است و برخی والدین تمایل دارند میراثشان به فرزند پسرشان برسد، گفت: همچنین وجود فرزند پسر در خانواده های سنتی قدرت بیشتری به آن خانواده می دهد؛ یعنی در شرایطی که خانواده با مشکلات سیاسی، اقتصادی، مالی، اجتماعی و بیماری رو به رو شود، معتقد هستند که وجود فرزند پسر می تواند بیشتر کمک کننده باشد و حتی در برخی موارد مثل جنگ های خانوادگی، آن خانواده از نیروی جنگی بیشتری برخوردار است!

وی افزود: با همه اینها، الان این تفاوت و ارزش گذاری بین فرزند دختر و پسر در حال فرسایش و کمرنگ تر شدن است. با همه اینها، در جوامعی که ارزش های مذهبی در آن پررنگ تر باشد، چنین مواردی دیده می شود. مثلا مناطق بسیار زیادی از استان هرمزگان هم همین شرایط را دارد؛ این مهم در نقاط مرزی استان سیستان و بلوچستان هم دیده می شود. 

کاروانی تاکید کرد: اینکه خانواده ها در استان سیستان و بلوچستان در حال تغییر هستند، نشان دهنده این است که تحت تاثیر آموزش و پرورش، رسانه ها و... هستند. خانواده ها در سیستان و بلوچستان، به یک نهاد عام با ویژگی های های عام تبدیل شده که تحت تاثیر دهکده جهانی، رسانه ها و شبکه های اجتماعی  است که ویژگی های خاص خود را از دست می دهد و ویژگی های عام را به خود می گیرد.