بذل و بخشش 2 میلیون دلار روزانه در تهران / به نام مسافران به کام دلالان و برخی صراف ها

ارز مسافرتی، ارزی است که بانک مرکزی بابت هر کارت ملی 2 هزار یورو یا معادل آن دلار تخصیص می دهد. ارز مسافرتی و سهمیه ارزی 2 هزار یورویی برای سفرهای خارجی، درمانی و تحصیلی تخصیص داده می شود. این سهمیه ارز مسافرتی در بازار نه تنها باعث چند نرخی شدن ارز، بلکه به ابزاری برای سواستفاده و سودجویی دلالان و برخی صرافی ها تبدیل شده است. این صرافی ها و دلالان با اجاره کارت ملی افراد، ارز مسافرتی تعلق گرفته به آنها را دریافت کرده و در قبال آن مبلغ ناچیزی بابت اجاره کارت ملی به صاحبان کارت ملی‌ پرداخت می‌کنند و با فروش آن در بازار آزاد، سودهای کلانی را به جیب می زنند. فارغ از بحث پیگیری های قضایی و مالیاتی تخلفات فروش ارز مسافرتی در بازار آزاد، به نظر می رسد یکی از دلایلی که باعث التهاب و نوسان بازار ارز می شود، تخصیص ارز به گروه های خاص و چند نرخی بودن ارز در بازار است. مساله ای که تاکنون برای آن هیچ راهکاری از سوی مسئولین و دولتمردان اندیشیده نشده است.

هشدار به مردم و صرافی ها

پیش از این درخصوص تخلفات موجود در بازار ارز کانون صرافان طی اطلاعیه ای خطاب به صرافی ها گفته است: «برخی سودجویان در فضای مجازی و پلتفرم‌های تبلیغاتی تحت عناوینی همچون استخدام کارگر یک روزه صرافی‌ها یا کسب درآمد بدون سرمایه در صرافی، از عدم آگاهی اشخاص و در قبال پرداخت مبلغ ناچیز از اطلاعات هویتی و مشخصاً کارت ملی افراد اقدام به سواستفاده می‌نمایند.»

این کانون در ادامه به صرافان هشدار داده است: «هر گونه سواستفاده از اطلاعات هویتی اشخاص تحت هر عنوانی و همکاری صرافان بنحو آگاهانه و یا عدم رعایت دستورالعمل‌های صادره در خصوص خرید و فروش ارز، بدون احراز هویت اشخاص از مصادیق تخلف بوده و براساس اختیارات و وظایف ذاتی نسبت به معرفی صرافی‌های متخلف به مراجع ذیصلاح اقدام خواهد نمود.»

بانک مرکزی نیز در گذشته در اطلاعیه‌ای به مردم هشدار داده است که از اجاره کارت‌ ملی خود به افراد سودجو،‌ به منظور انجام خدمات پولی، بانکی و ارزی جداً خودداری کنند، چرا که عواقب ناشی از آن برعهده صاحب مدارک هویتی خواهد بود. اما چرا با تمام هشدارها هنوز این تخلفات در بازار وجود دارد؟ چه چیزی باعث می شود که این تخلفات در بازار ارز صورت گیرد؟ چرا از سوی مسئولین و دولت تا به امروز برای جلوگیری از این تخلفات اقدامی صورت نگرفته است؟ در این خصوص گفتگوی رکنا با علی اصغر سمیعی زفرقندی، کارشناس بازار ارز را بخوانید:

سمیعی زفرقندی ابتدا درخصوص میزان سهمیه ارز مسافرتی گفت: بر اساس مقررات فعلی، در زمینه میزان ارز تخصیصی به هر مسافر یا شخص گفت: امکان خرید دو هزار یورو یا معادل آن برای هر شخص در سال وجود دارد. یعنی هر شخص بدون توجه به اینکه مسافر است یا خیر با داشتن کارت ملی و سایر مدارک، امکان خرید دو هزار یورو در سال را دارد و همین مقدار هم سهمیه برای مسافران در نظر گرفته شده است. یعنی شخصی که مسافر است علاوه بر سهمیه عادی سالانه، می تواند هنگام مسافرت دو هزار یورو دیگر نیز دریافت کند.

این کارشناس بازار ارز در خصوص نحوه فروش ارز مسافرتی در صرافی ها گفت: بسیاری از صرافی‌ ها از فروش ارز مسافری امتناع می کنند. چرا که راستی آزمایی مدارک مربوط به بلیط و پاسپورت و سایر مدارک بایستی توسط صرافی انجام شود. این کار برای یک صراف مشکل زا و مسئولیت آور است.

معادل حقوق ماهانه یک کارگر برای هر معامله سود می برند

سمیعی زفرقندی درباره این که چرا مردم نسبت به خرید ارزهای موسوم به بازار متشکل (سهمیه ای ) اقبال می ورزند، گفت: به این دلیل که فاصله بین ارز بازار رسمی(متشکل) و غیررسمی حدود ۴ درصد است. یعنی برای هر دلار آمریکا بیش از هزار تومان است. این مسئله باعث می‌شود شخصی که با خرید دو هزار و 200 دلار وارد چنین معامله ای می شود، معادل حقوق یک کارگر در ماه (حداقل ) در ظرف چند ساعت عایدی داشته باشد.

این کارشناس بازار ارز درباره تخلفاتی که در این خصوص در صرافی ها انجام می شود، گفت: تاکنون نسبت به این نوع تخلفات در زمینه اینکه شرکت‌ های صرافی انجام داده باشند و از کارت ملی مردم به اسم استخدام در صرافی سوءاستفاده کنند، چیزی نشنیده‌ام. اما معمولاً در این مواقع شرکت‌ هایی ایجاد می شوند و آنها نسبت به این کار مبادرت می‌کنند. از جمله بعضی از شرکت های خدمات مسافری که با صدور بلیط هایی برای مردم، توسط آنها ارز دریافت می کنند. هم اکنون هم این مطلب می تواند به نوعی وجود داشته باشد.

وی در ادامه افزود: شنیده می شود عده ای مردم بی بضاعت را از روستاها و اکناف، با اتوبوس به شهر می آورند که ارز سهمیه ای آنها را بگیرند و مختصری از سود را به آنها بدهند. عامل اصلی این سوءاستفاده ها ارز چند نرخی و فاصله بین بازار رسمی و غیر رسمی است که با واحد و واقعی شدن قیمت ارز این تخلفات از بین می رود.

ام الفساد همانا چندنرخی بودن ها و غیرواقعی بودن قیمت ارز است

این کارشناس بازار ارز تاکید کرد: بارها گفته ام که ام الفساد و ابولمصائب همانا چند نرخی بودن ها و غیر واقعی بودن قیمت ها است. قیمت یعنی علامت و قیمت غیر واقعی نوعی دروغگویی محسوب می شود و عامل فساد و رانتخواری و گمراه کننده فعالان اقتصادی خواهد بود.

سمیعی زفرقندی در پاسخ به این سوال که چرا سهمیه ارز مسافری را در فرودگاه و هنگام بررسی مدارک مسافر تخصیص نمی دهند، گفت: این سوال را باید از مسئولین اقتصادی کشور پرسید. اگر سهمیه ارز مسافر به شرط اینکه محل تحویل ارز بعد از  محل کنترل گذرنامه باشد، تا اندازه ای قابل قبول است. اما سوال اصلی این است که چرا نرخ ارز واحد و واقعی نیست و چرا در این خصوص تصمیمی گرفته نمی شود که دیگر هیچ تبعیض و رانتی ایجاد نشود.

رانت عظیمی در بازار ارز وجود دارد

این کارشناس بازار ارز ضمن بیان این که رانت عظیمی در بازار ارز وجود دارد، گفت: میزان ارزی که از طریق بازار متشکل وارد می شود در جدول زیر قید شده است. مقداری هم از طریق مردم وارد بازار می شود که نیاز به ریال دارند و آن را در بازار تبدیل می کنند. این مردم یا در خارج کشور کار کرده اند، یا مستقلات و درآمدهایی در خارج از کشور دارند و ارز خود را وارد بازار می کنند. از طرفی صادرکننده هایی هم هستند که ارز خود را وارد بازار می کنند.

سمیعی زفرقندی درخصوص میزان ارزی که وارد بازار می شود، گفت: به طور تخمینی براساس مصرفی که وجود دارد، روزانه 20 میلیون دلار نیاز نقدی در کشور داریم. حدود 20 درصد از این میزان از طریق مردم و 80 درصد آن از طریق بانک مرکزی به بازار تزریق می شود.

این کارشناس بازار ارز تاکید کرد: ما متاسفانه در بازار دچار چند نرخی بودن ارز هستیم. این چند نرخی بودن ارز فسادآور است. تخصیص ارز به گروه های خاص مثل مسافران، بیماران، واردکننده ها، دانشجویان و ... ارز مخصوص و ارزانی را تخصیص می دهند که همه فسادآور است و موجب رانت در بازار می شود.

چرا به تومان به مردم کمک نمی کنید؟

سمیعی زفرقندی در ادامه گفت: وقتی به مسافر ارز تخصیص می دهیم این مفهوم را به مردم می رسانیم که ای مردم ایران هر کسی که بتواند گذرنامه بگیرد و به خارج سفر کند، جایزه دریافت می کند اما اگر کسی بخواهد به کیش ، مشهد یا سیستان بلوچستان سفر کند، جایزه ای دریافت نمی کند.

این کارشناس بازار ارز تصریح کرد: این سیاست درست است به کسی که می خواهد برای درمان به خارج از کشور برود و یا کسی که در کنکور دانشگاه های ایران قبول نشده و می خواهد در دانشگاه های خارج از کشور ادامه تحصیل دهد، ارز ارزان تخصیص می دهند؟ اگر می خواهید برای علم و دانش به دانشجویان کمک کنید و مردم را به تحصیل در خارج از کشور تشویق کنید، چرا به تومان به آنها کمک نمی کنید؟ چرا با قیمت ارز بازی می کنید؟

کالای واردکننده را گران بخرید و ارزان به مردم بفروشید / چرا با نرخ ارز بازی می کنید؟

سمیعی زفرقندی گفت: می خواهید به واردکننده کمک کنید که گندم، روغن یا نهاده های دامی وارد کند، اگر واقعا هدف از این تخصیص ارزها کمک به مردم است، چرا نمی گویید واردکننده با ارز واقعی گندم یا کالای دیگر وارد کند و بعد آن کالا را از واردکننده گران بخرید و به مردم ارزان بفروشید. چرا با تومان صحبت نمی کنید؟ چرا با قیمت ارز بازی می کنید؟

وی در آخر گفت: این بازی کردن با قیمت ارز و چند نرخی بودن ارز، فسادآور است. این سیاست ها ایجاد رانت می کند و باعث مشکلاتی برای اقتصاد کشور از سال های قبل شده است. در پاسخ به این انتقادات می گویند شما با کمک به طبقه محروم مخالف هستید و به فکر مردم رنج دیده نیستید. حرف ما این است هر کمکی که می خواهید برای مردم انجام دهید، شفاف و نقدی انجام گیرد. این کمک ها به تومان باشد، نه این که با قیمت ارز بازی شود.

جدول برترین خریداران و فروشندگان دلار و یورو در سال 99

*طبق جدول های ذیل که برترین خریداران و فروشندگان دلار و یورو در سال 99 را مشخص کرده است، در سال گذشته 613/277/002 دلار و 80/716/100 یورو ، خریداری و فروخته شده است که نشان می دهد بیش از 2 میلیون دلار در روز توزیع می شود: