کشور به پارکینگ ناوگان جاده ای فرسوده تبدیل شده است / کامیونداران به حق و حقوق واقعی خود نرسیدند

کامیونداران و راننده های ناوگان حمل و نقل جاده ای قشر زحمت کشی هستند که باید با نگاهی ویژه به مشکلات آنان پرداخت. بسیاری از مشکلات کامیونداران ریشه در مسائل داخلی دارد و کافی است با کمی توجه و رفع موانع موجود از سوی مسئولین بخش عمده ای از آنها رفع شود. از مشکلاتی که کامیونداران کشور هم اکنون با آن مواجه هستند می توان به بحث بیمه تامین اجتماعی برای راننده های جدید، بیمه تکمیلی برای خود و خانواده، اصلاح مسافت در سامانه سازمان سوخت، گرانی بی حد و حصر قطعات و لوازم یدکی ناوگان و پایین بودن کرایه های حمل نسبت به هزینه های تعمیر و نگهداری اشاره کرد. دولت و مسئولین با نگاه ویژه به مشکلات کامیونداران و راننده های کشور می توانند با برنامه ریزی و قانونگذاری بهتر و دقیق تر به گونه ای عمل کنند که ناوگان حمل ونقل جاده ای که یکی از حیاتی ترین و مهم ترین ارکان اقتصادی کشور به شمار می رود که حتی در شرایط تحریم و دوران کرونا بی وقفه به حمل کالاهای اساسی در سراسر کشور پرداختند، بتواند با شرایط بهتری به کار خود ادامه دهد. در این خصوص گفتگوی رکنا با احمد کریمی، دبیر کانون انجمن های صنفی کامیونداران کشور را بخوانید:

هنوز تکلیف کامیون های دپو شده در گمرکات مشخص نشده است

به گزارش اقتصادی رکنا، کریمی در پاسخ به این سوال که تکلیف کامیون های دپو شده در گمرک به کجا رسید، گفت: چند روز گذشته تعدادی از راننده ها و خریداران کامیون ها مقابل وزارت صمت تجمع کردند. به این دلیل که سایپا دیزل زیر بار بحث خدمات پس از فروش نمی رود. از طرف دیگر خریداران کامیون های ولوو هنوز درگیر خدمات پس از فروش هستند. در خصوص کامیون های دیگر، شرکت ها همکاری کردند و خدمات پس از فروش آن را به عهده گرفتند.

برخی از مسئولین و مراجع نیز بدون علم و آگاهی نسخه هایی را صادر می کنند. اخیرا در مجلس عنوان شده که واردات کامیون را متوقف کنید. چه معنی دارد که کمسیونی بخواهد واردات را متوقف کند. باید مسائل را حل و فصل کرد نه این که صورت مسئله را پاک کرد.

وی در ادامه گفت: مساله دیگر بحث ارزش افزوده است. واردکننده ها به اشتباه و به نوعی با زیاده خواهی رقم های زیادی که به هیچ عنوان هم قانونی نیست را از راننده ها مطالبه می کنند و این باید حل و فصل شود. میزان ارزش افزوده ای که برای خودرو تعیین شده است، قیمت درستی نیست. مخصوصا برای کامیون های ولوو و هزینه ای هم که واردکننده ها مطالبه می کنند رقم درستی نیست.

ورود دادستانی به موضوع هوشمندانه بود

دبیر کانون انجمن های صنفی کامیونداران کشور افزود: در حال حاضر این مسائل موانعی را ایجاد کرده است که در نهایت برخی از کامیون ها ترخیص شده است و تعدادی هم پلاک شده است ولی آمار کامیون های ترخیص شده و پلاک شده، نسبت به آمار کامیون های موجود در گمرکات به نسبت بسیار پایین تر است.

کریمی درخصوص ورود هوشمندانه دادستانی به موضوع کامیون های دپو شده در گمرکات گفت: دادستان محترم هم با نگاه حل و فصل به این موضوع ورود کرده است. این مساله برای ما بسیار ارزشمند بود. دادستانی به این مساله واقف بود که اگر بخواهد با برخورد قضایی ورود کند، خریداران بیشتر متضرر می شوند. به همین دلیل با مدارا ورود کرد و بحث ارکان نوسازی را تعیین تکلیف کرد. به نظر می رسد که اگر همه دستگاه ها براساس وظایفی که دادستانی تعیین کرده است عمل کنند، فقط موضوع مناسبات واردکننده و خریدار می ماند که باید حل و فصل شود.

به نظر من باید به این موضوع چهارچوب داده شود و مرجعی مثل سازمان حمایت به این موضوع ورود کند و هزینه ها را به طور دقیق محاسبه کند و رقمی را معین کنند و برای خریداران تعیین تکلیف شود. اینطور نباشد که هر واردکننده ای به سلیقه خود بنا به شرایطی که دارد، مبلغی را از راننده ها مطالبه کند.

230 هزار دستگاه کامیون فرسوده در کشور وجود دارد

دبیر کانون انجمن های صنفی کامیونداران کشور درباره تعداد کامیون های فرسوده در کشور گفت: آمار رسمی کامیون های فرسوده در کشور که از سوی سازمان راهداری اعلام شده است، حدود 140 هزار دستگاه است. اما این آمار فقط مربوط به حمل و نقل جاده ای است. بخشی از ناوگان کشور به صورت درون شهری و در بخش معادن است که چون مربوط به سازمان راهداری نیست در این آمار محاسبه نشده است.

به اعتقاد ما آمار دستگاه های فرسوده از آمار سازمان راهداری بیشتر است. چون بخشی از ناوگان بدون مدارک شناسایی در جاده فعالیت می کنند. آمار واقعی ناوگان فرسوده کمتر از 170 هزار دستگاه نیست. در بخش درون شهری نیز 50 هزار ناوگان فرسوده وجود دارد که در مجموع حدود 230 هزار دستگاه فرسوده در کشور وجود دارد.

کریمی در پاسخ به این سوال که آیا به همین میزان هم دستگاه نیاز داریم، گفت: ایرادهای بسیاری در کار است. سوال شما به پایین بودن بهره وری ناوگان و ساختار حمل و نقل کشور برمی گردد. اگر بهره وری ناوگان استاندارد لازم را داشته باشد، با 70 درصد ناوگان موجود به راحتی می توانیم حمل و نقل را اداره کنیم.

هم اکنون شاهد هستیم که بنادر کشور مملو از نهاده های دامی و کالاهای اساسی است. اما می گویند چرا خودرو برای حمل و نقل اعزام نمی شود. این ایراداتی است که باید بررسی شود. چرا از یک طرف می گوییم کامیون زیاد است و از طرف دیگر برای حمل کالاهای اساسی با کمبود خودرو مواجه هستیم.

چون به کاربری ناوگان توجه نشده است و ناوگان فرسوده است. راننده ها وقتی باری را حمل می کنند، ناگزیر هستند که هر کرایه ای که گرفته اند را مبلغی به آن اضافه کنند و ماشین خود را مجددا بازسازی و آماده فعالیت کنند. این باعث می شود چند روز هم توقف داشته باشند و آن بهره وری لازم را نداشته باشند.

این موضوعی است که به لحاظ کارشناسی و فنی باید اساسی به آن پرداخت و آسیب شناسی کرد. چرا از یک طرف با 400 هزار ناوگان می گوییم خودرویی برای حمل کالاهای اساسی نداریم، و از یک طرف هم می گوییم ناوگان زیاد است.

کامیونی به ناوگان اضافه نشود / کامیون ها جایگزین ناوگان فرسوده شود

دبیر کانون انجمن های صنفی کامیونداران کشور ضمن بیان این که با 70 درصد این ناوگان به راحتی می توان حمل و نقل را اداره کرد، گفت: بحث ما در حال حاضر نوسازی ناوگان است. قرار است ناوگان فرسوده خارج شود و جایگزین آن ناوگان بیاید. قرار نیست ناوگان به سیستم اضافه شود. درخواست ما از دولت و مجلس این است که اجازه ندهند بدون خروج ناوگان فرسوده، دستگاهی به ناوگان اضافه شود. حتی برای تولیدکنندگان داخلی هم که محصولات خود را سه برابر قیمت در بازار عرضه می کنند، یک راهکاری وجود داشته باشد که تولیدات خود را جایگزین ناوگان فرسوده کنند.

وی افزود: می توانیم از دولت و وزارت نفت انتظار داشته باشیم  که از صندوق ذخیره ملی مبلغی را به بخش واردات ماشین های 3 سال کارکرده اروپایی اختصاص دهند و در عرض سه سال از تفاوت سوخت جبران کنند. یعنی به راحتی مبلغی که هزینه کرده اند از محل تفاوت سوخت ناوگان فرسوده که الان 65 لیتر تا صد کیلومتر سوخت مصرف می کند در مقابل ناوگان نو که 28 یا 30 لیتر تا صد کیلومتر است، سوختی که کامیون های نسل جدید مصرف می کنند جبران کنند.

کریمی در پاسخ به این سوال که آیا استانداردهای کشور با قوانین جهانی همخوانی دارد یا نه؟ گفت: استانداردهای کشور به قدری سختگیرانه تدوین شده است که با استانداردهای اروپایی مطابقت می کند. حتی بعضا سختیگری های موجود از استانداردهای اروپایی بیشتر است.

سازمان تامین اجتماعی حق بیمه راننده های جدید را پرداخت نمی کند

دبیر کانون انجمن های صنفی کامیونداران کشور درخصوص وضعیت بیمه کامیونداران گفت: تخصیص بیمه تامین اجتماعی برای کامیونداران از مهر ماه سال 1380 اجباری شد. در حال حاضر 50 درصد حق بیمه توسط دولت پرداخت می شود اما متاسفانه سازمان تامین اجتماعی حق بیمه راننده های جدید الورود را پرداخت نمی کند و یک تبعیض اساسی در این قضیه قائل شده است که باید حل و فصل شود.

ضمن این که حقوقی که برای راننده ها در نظر گرفته شده است، بسیار پایین است. متاسفانه نحوه حق بیمه راننده ها به نوعی است که آنها به حق و حقوق واقعی خود نمی رسند. چون همیشه راننده ها یک و نیم برابر حداقل دستمزد حق بیمه پرداخت می کنند و در سال بازنشستگی با حداقل دستمزد بازنشسته می شوند. در این خصوص پیشنهادی داده ایم که در صورت تصویب، این مساله اصلاح شود.

راننده های ناوگان حمل و نقل جاده ای باید جزو مشاغل سخت و زیان آور باشند

کریمی در ادامه تصریح کرد: مساله دیگری که وجود دارد و متاسفانه به آن توجه نمی شود این است که حرفه رانندگی در ناوگان حمل و نقل جاده ای کشور باید در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار گیرد. این مساله واقعا لازم است که انجام شود. زیرا راننده های ما متاسفانه به دلیل فرسودگی ناوگان، وضعیت حمل و نقل و جاده های ناایمن کشور خیلی زودتر از زمان مقرر به لحاظ جسمی و روحی فرسایش پیدا می کنند اما متاسفانه هنوز اراده ای در این کار وجود ندارد.

قانون بازنشستگی برای راننده های کامیون فرقی با دیگر مشاغل ندارد. راننده ها با 60 سال سن و 20 سال سابقه کار یا با 50 سال سن و 30 سال سابقه کار و اخیرا با 55 سال سن با 25 سال سابقه با 25 روز حقوق بازنشسته می شوند.

وی درباره بحث بیمه تکمیلی کامیونداران گفت: میزان بیمه تکمیلی حدود سه سال نیم است که از محل بخشی از بارنامه که هم شرکت حمل و نقل و هم صاحب کالا و هم راننده ها مدعی پرداخت آن هستند پرداخت می کنند اما در قبال آن خدمات مناسبی دریافت نمی کنند. یعنی پولی که از کارنامه کسر می شود و نیم درصد از  بارنامه است و در یک سال رقم بسیار قابل توجهی می شود، در مقابل آن به هیچ عنوان نه قراردادی وجود دارد و نه بخش تعهدات مناسب است و نه در اجرا درست انجام می شود و بسیار بلاتکلیف، بی برنامه و نامنظم انجام می شود. به نظر من اگر بخواهد وضعیت بیمه تکمیلی به این وضعیت ادامه پیدا کند فرقی با این که راننده ها بیمه تکمیلی نباشند نخواهد کرد.

مسافت ها در سامانه اصلاح شود

کریمی در پاسخ به این سوال که آیا درخصوص تخصیص سوخت به کامیونداران مشکلی وجود دارد، گفت: مشکلی که متاسفانه داریم این است که مسافت ها در سامانه سازمان باید اصلاح شود. برای مثال یک مسافت عادی از مبدا به مقصد حدود 150 کیلومتر تعریف شده است. در صورتی که در حال حاضر تبدیل به کمربندی شده و مسافت به 220 کیلومتر رسیده است. اما هنوز در سامانه 150 کیلومتر محاسبه می شود. به همین دلیل راننده ها از نظر سوخت کم می آورند.

نکته دیگر این است که همیشه کامیون پای بار نیست و باید یک مسافتی را طی کند تا به محل بارگیری برسد. یا بعد از این که بار را تخلیه کردند باید یک مسیری را طی کنند تا به محل پارک برسند. این موارد در نظر گرفته نشده است و به همین دلیل بخشی از ناوگان ما که مصرف سوخت بالایی دارند با کمبود سوخت مواجه می شوند.

در مجموع تخصیص سوخت براساس پیمایش کار بسیار درستی است، منتها باید این کیلومترها اصلاح شود. در حال حاضر سازمان راهداری به ما اعلام کرده مسیرهایی که تبدیل به کمربندی شده یا مسیرهای جدید و بهتر را شناسایی کنیم. برای مثال از یک مبدا تا مقصد دو مسیر وجود دارد. درست است که یک مسیر کوتاه تر وجود دارد اما یک مسیری هم وجود دارد که امکانات بیشتری دارد و امن تر است ولی طولانی است. قاعدتا راننده ها مسیری را انتخاب می کنند که جاده و امکانات بهتری دارد، اما مسیر کوتاه برای راننده ها محاسبه می شود که ان شاالله ما باید این موارد را اصلاح کنیم.

وی همچنین درخصوص تخصیص سوخت جبرانی برای کامیونداران به دلیل قطع یک هفته ای سامانه سوخت، گفت: سوخت جبرانی برای قطع شدن سامانه را از رئیس پخش فرآورده های نفتی درخواست خواهیم کرد که سوخت جبرانی را از همین الان پیش بینی کنند تا در سهمیه ماه بعد راننده های ما لحاظ شود.

بی توجهی به راننده ها به یک اعتراض جمعی منجر شد

کریمی ضمن بیان این که بیش از 4 دهه است که به این قشر بی توجهی شده است، گفت: عاقبت بی توجهی به صنف کامیونداران این شد که خرداد ماه سال 97 به یک اعتراض جمعی منجر شد. در بحث کرایه حمل قرار بر این است که براساس تُن بر کیلومتر محاسبه شود. فلسفه تُن بر کیلومتر این است که عوامل موثر بر قیمت تمام شده حمل را محاسبه کرده و کرایه آن را مشخص کنند. نباید زمان برای این محاسبه تعیین کرد. مثلا اگر در مهر ماه براساس تورم نرخ را بالا بردیم و یا کاهش دادیم، ماه بعد هم باید بر همین اساس تغییرات را اعمال کنیم. متاسفانه دولت جدید اعتقادی به تورم ندارد. اما در مقابل قیمت روغن دو برابر و قیمت لاستیک سه برابر شده است. قیمت قطعات افزایش یافته است. اگر مسئولین اعتقادی به تورم ندارند، قیمت ها هم نباید افزایش یابد. افزایش قیمت و تورم ایجاد می شود، اما نوبت به افزایش کرایه راننده ها که می رسد، می گویند اگر کرایه بالا برود موجب افزایش تورم می شود.

راننده ها به حق و حقوق واقعی خود نرسیده اند

وی ضمن بیان این که میزان کرایه راننده ها را باید به صورت دقیق محاسبه کنند، تاکید کرد: اگر یک تولید کننده یک جنسی را تولید کند و قیمت تمام شده هزار تومان باشد و با سود متعارف 1100 تومان شود. اگر به او بگویند 700 تومان بفروش آیا برای او صرف دارد؟ مشخص است که ورشکست می شود.

علت این که کشور به پارکینگ ناوگان فرسوده تبدیل شده است این است که راننده ها به حق و حقوق واقعی خود نرسیده اند. هم اکنون شرایطی ایجاد شده است که متاسفانه کرایه ها به هیچ عنوان تکاپوی هزینه ها را نمی دهد. ما درخواست کردیم که بحث افزایش قیمت کرایه صورت گیرد اما باز تاکید می کنند که افزایش کرایه باعث افزایش تورم می شود. اما به هر صورت نمی توان با کرایه 6 ماه پیش هزینه های امروز را تامین کرد. ناگزیر هستیم که کرایه ها را به روز رسانی کنیم. در این خصوص سازمان راهداری و دیگر مراجع همکاری کنند که راننده ها بتوانند به حق و حقوق واقعی خود برسند.

450 راننده زن در ناوگان کشور مشغول به کار هستند

کریمی در آخر در پاسخ به این سوال که در ناوگان کشور چند راننده زن وجود دارد، گفت: در حال حاضر 207 راننده زن در بخش مسافر، 203 راننده زن در بخش کالا و باری و 40 راننده زن وانت بار بین شهری در کشور داریم. از نظر شرایط کاری و مشکلات موجود، راننده های زن ناوگان کشور با راننده های مرد هیچ تفاوتی ندارند، فقط زنان با یک سری محدودیت ها مواجه هستند.

از جمله این که مردها برای استراحت، بارگیری و تخلیه شرایط راحت تری دارند و خانم ها در بخش رانندگی شرایطشان بسیار محدودتر از آقایان است و با سختی بیشتری مواجه هستند. اگر حرفه رانندگی برای آقایان حرفه سخت و زیان آوری است، برای خانم ها قطعا این سختی دو برابر است. بعضی از این خانم ها به اتفاق همسرانشان به شغل رانندگی مشغول هستند و هر دو یا هم سرویس هستند و یا به صورت شیفتی کار می کنند.