دلالان بهانه ای برای علت گرانی سیمان / باز هم پای دولت در میان است !

سیمان در روزهای اخیر با افزایش قیمت مواجه شد. رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان اخیرا گفته است که 15سال است که سیمان مشمول قیمت‌ گذاری دستوری است و 30 دلال شناخته‌ شده در این بازار فعال هستند و باعث افزایش چند برابری قیمت‌ ها می‌ شوند. به نظر می رسد برخلاف برخی کارشناسان افزایش قیمت سیمان هیچ ارتباطی به ورود سیمان به بورس ندارد. به گفته رضا جمارانیان، سیمان 9 اردیبهشت‌ ماه سال جاری وارد بورس شد در حالی‌که برق صنعت سیمان از 14 تیر ماه قطع شد. بررسی رقابت‌ ها در بورس کالا و قیمت سیمان تا پیش از قطع برق نشان‌ دهنده ثبات قیمت‌ ها است. به‌ طوری‌که پیش از قطعی برق، پس از رقابت خریداران در بورس، قیمت هر پاکت سیمان بین 24 تا 25هزار تومان بود.

به گزارش اقتصادی رکنا، به گفته رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، قبل از بورسی شدن سیمان، قیمت هر پاکت این محصول در بازار 60 هزار تومان بود که این نرخ با ورود به بورس کالا به 33 تا 34 هزار تومان در بازار کاهش یافت. اما اگر خریداری به‌ طور مستقیم سیمان را از بورس کالا خریداری می‌ کرد، می‌توانست به بهای 24 تا 25 هزار تومان نیاز خود را تأمین کند. در زمستان سال گذشته واحدهای تولیدکننده طبق قیمت دستوری تعیین‌ شده، هر پاکت سیمان را درب کارخانه 16هزار تومان عرضه می‌ کردند، اما با حضور دلالان این محصول در بازار 60 هزار تومان عرضه می‌ شد.

همچنین موسوی لارگانی، نماینده فلاورجان گفت: مردم از مجلس انقلابی انتظار بررسی و حل مشکلات اساسی را دارند؛ این روزها با 5 برابر شدن قیمت سیمان مواجهیم که دلیل آن را قطعی برق عنوان می کنند، اما تکلیف آن بدبختی که مشغول ساخت یک آلونک برای خود است، چه می شود؟

به نظر می رسد با قطع برق کارخانه های تولیدی، بازار عرضه و تقاضای برخی کالاها از جمله سیمان نامتوازن شده است و مصرف کنندگان بیش از نیاز واقعی خود دست به انباشت و احتکار سیمان زده اند. مساله ای که باعث شده از طرفی قیمت سیمان را در بازار افزایش دهد و از طرفی گمانه زنی ها درخصوص بالا رفتن قیمت موزاییک، کاشی و قیمت ساخت و ساز مسکن را بالا ببرد.

در این خصوص گفتگوی رکنا با مهدی سلطان محمدی، تحلیلگر اقتصاد مسکن را بخوانید:

بازار سیاه سیمان نتیجه شکاف بین عرضه و تقاضا در بازار است

سلطان محمدی در پاسخ به دلیل افزایش قیمت سیمان در روزهای اخیر گفت: قیمت ها در بازار تابع عرضه و تقاضا هستند. وقتی میزان عرضه کاهش پیدا می کند، در یک سطح تقاضای مشخص قیمت ها رو به بالا می رود. در حال حاضر میزان عرضه سیمان کاهش پیدا کرده است. آن هم به دلیل کمبود برق در هفته پیش، برق کارخانه های سیمان را قطع کردند. تولید سیمان وقتی کاهش پیدا می کند، سیگنالی به مصرف کننده ارسال می شود که قیمت ها بالا خواهد رفت. همین اشتیاق بیشتری برای خرید و انباشت سیمان ایجاد می کند. بنابراین به سرعت شکاف بین عرضه و تقاضا بیشتر می شود و کمبود شکل می گیرد. براساس آن بازار سیاه ایجاد می شود و در نتیجه قیمت ها افزایش قابل توجهی پیدا می کنند.

تاثیر افزایش قیمت سیمان در قیمت مسکن

وی درخصوص تاثیر افزایش قیمت سیمان در بازار مسکن گفت: سیمان یکی از نهاده های بسیار مهم ساختمان است. در اکثر اسکلت های بتنی که در کشور ساخته می شود، مصرف بسیار زیادی از سیمان را داریم. همچنین در بخش های دیگر ساختمان از جمله کاشی کاری، موزاییک کاری و سنگ کاری و موارد دیگر ساختمان سیمان احتیاج داریم. در کل در هر مرحله از احداث و ساخت ساختمان باشد، یک تقاضایی برای سیمان وجود دارد. وقتی میزان سیمان در بازار کم می شود و به دست مصرف کننده نمی رسد و قیمت سیمان بالا می رود، قیمت تمام شده ساختمان افزایش پیدا می کند. میزان قیمت تمام شده هم بستگی به مصرف سیمان و ساختمان دارد و می توان قیمت تمام شده را بر این اساس محاسبه کرد. ممکن است که این عدد نسبت به کل قیمت تمام شده، عدد بالایی نباشد، اما مهمتر این است که علامتی به تولید کنندگان مسکن می دهد که قیمت تمام شده مسکن بالاتر خواهد بود. همین سطح انتظارات قیمتی را از قیمت فروش بالاتر می برد. آیا همه این ها می تواند در فروش منعکس شود و آیا عینا منعکس می شود و با ضریب بیشتری منعکس می شود، مشخص نیست. اما غیرقابل انکار است که وقتی قیمت یک نهاده تولیدی بالا می رود، افزایش قیمت ها در محصول نهایی بوجود می آید. ولی میزان این افزایش بستگی به عرضه و تقاضای محصول نهایی دارد.

قیمت گذاری دستوری رانت خواری و بازار سیاه را بوجود می آورد

این تحلیلگر اقتصاد مسکن درباره قیمت گذاری دستوری در بازار گفت: وقتی عرضه با قطعی برق کم می شود و علامتی به مصرف کنندگان ارسال می کند که وضعیت دشوارتر خواهد شد و هر چه می توانید سیمان مورد نیازتان را انباشت کنید، در این وضعیت طبیعتا قیمت ها رو به بالا می رود. این وضعیت ادامه دارد تا دوباره بازار عرضه و تقاضا متعادل شود. وقتی دولت وارد مداخله قیمتی می شود، اجازه نمی دهد عرضه و تقاضا متعادل شود. می خواهد قیمت را در سطح پایین تری تثبیت کند. در حالی که تقاضا در آن سطح قیمت پایین تر خیلی بالا است. برای این که نمی توانند آن تقاضا را پاسخ بدهند، بنابراین جیره بندی، بازار سیاه و رانت خواری شکل می گیرد. بهترین کار در چنین مواقعی این است که بازار کار خود را کند و قیمت ها به حالت تعادلی بگردد. این خود علامتی ارسال می کند که در واقع بازار و میزان عرضه و تقاضا را متعادل می کند و مانع بازار سیاه می شود.

وی افزود: اکثر محصولاتی که مصرف می کنیم و میلیون ها کالا که مصرف می کنیم، قیمت آن بستگی به میزان عرضه و تقاضا دارد. ممکن است در بازار برای یک کالا چند نرخ وجود داشته باشد. وقتی که برای قیمت های بالاتر تقاضا وجود داشته باشد و دولت بخواهد قیمت را محدود کند و بازار را مجبور کند که به یک قیمت ثابت کالای خود را به فروش برسانند، تقاضا بیشتر می شود و حتی مصرف کننده ها بیشتر از میزان نیاز خود کالا را خریداری می کنند. طبیعتا بازار سیاهی به این واسطه شکل می گیرد. در سیمان، فولاد و خودرو وقتی دولت دخالت می کند و قیمت گذاری دستوری می کند نتیجه اش بازار سیاه و رانت خواری خواهد شد.

ورود سیمان به بورس اقدام خوبی است

سلطان محمدی درباره تاثیر ورود سیمان در بورس گفت: ورود سیمان به بورس کمک می کند که قیمت های تعادلی بهتر تعیین شود. وقتی کالایی در بورس می آید، یک رقابتی شکل می گیرد و این یک اقدام موثر و خوبی است. منتهی حجمی که در بورس می آید حجم های کلان تری است و مصرف کننده های خرد دسترسی ندارند. ولی این راهکار بسیار بهتر از این است که دولت بخواهد جیره بندی کند یا سهمیه بندی کند. وقتی این راه بوجود آمده که دولت اجازه می دهد براساس عرضه و تقاضا در بازار قیمت ها تعیین شود یک گام مثبت است. وقتی میزان عرضه کاهش پیدا می کند در یک سطح تقاضای کل مشخص به اجبار قیمت ها رو به بالا خواهد رفت و واقعیتی است که باید بپذیریم.

وی تاکید کرد: طوفانی که سال گذشته در آمریکا آمد، بعد از طوفان، قیمت ها از جمله قیمت برق بالای 30 برابر افزایش یافت. چون میزان عرضه برق کم بود و طبیعتا سطح تقاضا نمی توانست آنقدر کاهش پیدا کند. بنابراین نرخ برق بالا رفت تا عرضه و تقاضا دوباره متعادل شود. کسانی که واقعا به برق نیاز داشتند، برق را با قیمت بالا، مصرف می کردند و بقیه با کاهش مصرف و خاموش کردن لامپ ها و وسایل برقی زندگی کردند تا بازار به تعادل برسد. اگر این کار را نکنیم و بخواهیم قیمت ها را در همان سطح قبلی تثبیت کنیم چه اتفاقی می افتد؟ تقاضا بالا است، اما عرضه نیست. خاموشی بوجود می آید و خاموشی خسارت های بسیار بیشتری دارد. برق بیمارستان ها قطع می شود، برق تولید قطع می شود و نیازهای ضروری بسیاری از مردم روی زمین می ماند.

تصمیم به قطع برق تولید اشتباه بود

سلطان محمدی ادامه داد: پس بهترین راه این است که به بازارها اجازه بدهیم که دوباره در خصوص قیمت به تعادل برسند. در بحث سیمان هم یک بی خردی انجام شد و این بود که با  برق کارخانه های صنعتی را قطع کردند. بخش بسیار کمی از مصرف برق ما در بخش صنعت است. این موثرترین و مفیدترین و بهره ورترین مصرف برق ما است و تولید کشور بر اساس آن استوار است. اما آمدند و تصمیم نادرست گرفتند و برق صنعت را متاسفانه قطع کردند. اگر بخواهند قیمت هم در سطح قبلی نگه دارند یک تصمیم اشتباه دیگر است که وضعیت را بدتر می کند. حالا اینجا یک خردی هست که در بازار رخ داده و اجازه نمی دهند قیمت ها تغییر کند و خودش به تعادل برسد.

آیا دلال ها از زمین سبز می شوند؟

این تحلیلگر اقتصاد مسکن درخصوص وجود دلال های سیمان در بازار گفت: چرا ماه قبل دلال های سیمان وجود نداشتند. چرا شش ماه قبل و یک سال قبل و دو سال قبل کسی از دلال ها صحبت نکرد. دلال ها از زمین که سبز نمی شوند. وقتی تصمیم های غلط اخذ می شود و سعی می شود که قیمت ها را به صورت دستوری کنترل کنیم،  میدان را برای سواستفاده فراهم می کنیم و طبیعتا یک عده در بازار سعی می کنند از این فرصت سواستفاده کنند. هر کالای دیگری هم همین وضعیت را دارد.

وی در آخر گفت: در بازار خودرو هم همین وضعیت وجود دارد. وقتی قیمت کارخانه پایین تر از بازار باشد، مردم می روند و صف می بندند. نمی توان گفت مردم دلال هستند و مجرم هستند. خرد اقتصادی مردم حکم می کند که وقتی قیمت ارزان تری وجود دارد، صف تشکیل بدهند و سهم خود را بگیرند. این که تصمیمات غلط را بخواهیم تقلیل دهیم به اقدامات یک عده مافیا و توطئه گر این درست نیست. تصمیمات غلط درباره سیمان و قطع برق، متاسفانه این نتیجه را به بار آورده است. باید اجازه بدهند بازار دوباره به تعادل برگردد. هر تلاشی برای این که قیمت ها را به طور کاذب در سطح پایین تری نگه دارند، این وضعیت را بدتر خواهد کرد.