با چهارمین سرطان شایع زنان در دنیا آشنا شوید
سلامت رکنا : سرطان های شایع در بین خانم ها مربوط به اندام های زنانه است.
در میان انواع سرطان ، سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در بین زنان در کل دنیاست. این سرطان رتبه هفتم از کل سرطان‌ها را هم به خود اختصاص داده است.
به گزارش رکنا ، شاید تا 50 سال پیش این سرطان یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها شناخته می‌شد اما با پیشرفت آزمایش‌هایی مانند پاپ اسمیر و ابداع واکسن ویروس پاپیلومای انسانی دیگر این خطر، کاهش بسیار چشمگیری داشته است اما با این حال هنوز زنان زیادی در جهان به این سرطان مبتلا می‌شوند و با توجه به این موضوع لزوم آگاهی از عوامل خطر و نشانه‌های هشداردهنده می‌تواند در نجات جان بسیاری از خانم‌ها مؤثر باشد.
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان با اشاره به این نکته که سرطان دهانه رحم یک دوره تغییرات پیش سرطانی دارد بر لزوم انجام آزمایش‌های روتین از‌جمله پاپ اسمیر تاکید می‌کند. در ادامه دکتر صفایی درباره این سرطان توضیح می‌دهد.
سرطان دهانه رحم چطور اتفاق می‌افتد؟
دهانه رحم پایین‌ترین قسمت رحم است که رحم را به واژن متصل می‌کند. سرطان گردن رحم یا همان دهانه رحم زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های رحم به‌طور غیرطبیعی رشد کنند و به دیگر بافت‌ها و ارگان‌های بدن حمله کنند.
این سرطان زمانی تهاجمی است که بافت‌های عمیق‌تر دهانه رحم تحت‌تاثیر قرار گیرد و حتی ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن به ویژه ریه، کبد، مثانه، واژن و روده هم گسترش پیدا کرده و به اصطلاح متاستاز دهد.
البته سرطان دهانه رحم رشد آهسته‌ای دارد بنابراین با تشخیص زودهنگام فرصت برای جلوگیری از پیشروی بیماری وجود دارد. بیشتر زنان مبتلا به تغییرات پیش سرطانی دهانه رحم در دهه‌های 20 و 30 زندگی‌شان هستند اما سن متوسط زنان هنگام تشخیص سرطان رحم در اواسط دهه 50 است. این تفاوت بین تغییرات پیش سرطانی و سن تشخیص سرطان زمانی است که بیماری پیشرفت می‌کند و همین موضوع مانع اقدامات به موقع می‌شود.
عوامل بروز سرطان دهانه رحم چیست؟
واقعیت این است که سرطان دهانه رحم با تغییرات غیرطبیعی در بافت گردن رحم شروع می‌شود. البته نکته مهم این است که خطر ابتلا به این تغییرات غیرطبیعی با عفونت ویروس پاپیلومای انسانی همراه است و همین موضوع راه پیشگیری از این سرطان را با انجام واکسن و آزمایش‌ها باز می‌کند. علاوه بر این گفته می‌شود رابطه زناشویی زودهنگام و مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.
ویروس HPV
HPV ویروسی که انواع مختلف دارد و باعث زگیل‌های پوستی، زگیل‌های تناسلی و دیگر اختلالات پوستی غیرطبیعی می‌شود عامل بسیاری از تغییرات در سلول‌های رحم است که درنهایت ممکن است منجر به سرطان شود. انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی به سرطان‌هایی مانند سرطان واژن، سرطان آلت تناسلی، سرطان زبان و لوزه‌ها هم مرتبط هستند.
ازدواج زودهنگام
ضمن آن‌که زنان مبتلا به HPV با احتمال بیشتری به سرطان دهانه رحم دچار می‌شوند. دخترانی که قبل از شانزده‌سالگی ازدواج کرده باشند و رابطه زناشویی خود را قبل از شانزده‌سالگی آغاز کرده باشند در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند. علاوه بر همه این‌ها زایمان در سن بسیار کم و قبل از هفده‌سالگی در مقایسه با زنانی که اولین فرزندشان در بیست‌وپنج‌سالگی به دنیا آمده احتمال بروز سرطان دهانه رحم را بالا می‌برد. ضمن آن‌که زنانی که حداقل سه فرزند با حاملگی جداگانه دارند بیشتر به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند.
استعمال دخانیات
سیگار کشیدن یکی دیگر از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان دهانه رحم است. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار با سلول‌های دهانه رحم تداخل کرده و موجب تغییرات پیش سرطانی می‌شوند که ممکن است در طول زمان به سرطان منتهی شود. خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در سیگاری‌ها نسبت به غیرسیگاری‌ها دو تا پنج برابر بیشتر است.
بیماری‌های خاص
در افرادی که مبتلا به اچ آی وی یا ایدز هستند یا پیوند عضو انجام داده‌اند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم بیشتر است.
علائم را زود شناسایی کنید
مانند بسیاری از سرطان‌ها این سرطان نیز ممکن است تا زمانی که به مرحله خطرناکی نرسد، علائمی نشان نمی‌دهد. اما برخی علائم می‌تواند شامل درد، خونریزی غیرطبیعی واژینال، درد هنگام رابطه زناشویی، تغییرات مخاط واژن، درد لگن، نارسایی کلیه به علت انسداد مجاری ادراری یا روده باشد. تومورهای بزرگ می‌توانند دچار عفونت شده و باعث ترشحات غیرطبیعی واژینال بشوند که گاهی بدبو هستند.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
درست است که خونریزی می‌تواند علامت این سرطان باشد اما طیف شرایطی که باعث خونریزی واژینال می‌شود متفاوت است و لزوما با سرطان دهانه رحم مرتبط نیست. در هر صورت خونریزی واژینال بعد از یائسگی طبیعی نیست. اگر در دوره یائسگی هستید و خونریزی واژینال دارید باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی بسیار شدید در طول دوره یا خونریزی مکرر بین دوره‌ای باید ارزیابی شود. خونریزی بعد از رابطه زناشویی در برخی زنان اتفاق می‌افتد و اگر این اتفاق به ندرت می‌افتد نگران‌کننده نیست اما در صورت تدوام این مشکل باید به پزشک مراجعه شود. درصورتی‌که خونریزی واژینال با ضعف، سرگیجه و خستگی همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه شود.
تست‌های تشخیص سرطان گردن رحم
مانند تمام سرطان‌ها تشخیص زودهنگام سرطان سرویکس کلید موفقیت درمان است. درمان تغییرات پیش سرطانی که فقط سطح کوچکی از دهانه رحم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد بسیار بیشتر از درمان سرطان مهاجم موثر است که منطقه وسیعی را درگیر کرده .
پاپ اسمیر
مهم‌ترین پیشرفت در تشخیص به موقع این سرطان انجام تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV است. پاپ اسمیر به‌عنوان بخشی از برنامه غربالگری منظم باید انجام شود. در این آزمایش سلول‌ها از سطح گردن رحم جمع‌آوری می‌شود و برای بررسی ناهنجاری‌ها ارزیابی می‌شود. تشخیص سرطان نیاز به بیوپسی یا بافت‌برداری از این ناحیه و بررسی زیر میکروسکوپی دارد. این کار زمانی انجام می‌شود که جواب پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد.
حلقه الکتریکی
روش جراحی حلقه الکتریکی (LEEP) از سیم حلقه الکتریکی برای برداشتن نمونه از گردن رحم استفاده می‌شود. این کار توسط پزشک متخصص زنان انجام می‌شود.
کولپوسکوپی
کولپوسکوپی روشی شبیه معاینه لگن است. این آزمایش هم زمانی توصیه می‌شود که جواب پاپ اسمیر غیرطبیعی است. معاینه با استفاده از نوعی میکروسکوپ به نام کولپوسکوپ انجام می‌شود. کل ناحیه گردن رحم با یک رنگ بی‌ضرریا اسیداستیک رنگ می‌شود تا سلول‌های غیرطبیعی راحت‌تر مشخص شوند. سپس این مناطق بیوپسی می‌شوند.
تغییرات پیش سرطانی کدام است؟
در طول سال‌ها تغییرات زیادی ممکن است در سلول‌های دهانه رحم اتفاق بیفتد. این تغییرات در حال حاضر به‌عنوان ضایعه داخل شکمی شناخته می‌شود. ضایعه درواقع به یک ناحیه غیرطبیعی گفته می‌شود. تغییرات در این سلول‌ها به دو دسته تقسیم می‌شود:
تغییرات درجه پایین که تغییرات بسیار کم در اندازه و شکل سلول‌هایی اتفاق می‌افتد که روی سطح دهانه رحم شکل می‌گیرند. این ضایعات ممکن است به‌تنهایی از بین بروند اما در طول زمان ممکن است غیرطبیعی شوند و درنهایت تبدیل به یک‌ضایعه شدید شوند. این تغییرات اولیه در دهانه رحم اغلب در زنان بیست‌وپنج تا سی‌وپنج‌ساله رخ می‌دهد.
دسته دوم تغییرات درجه بالاست که تعداد زیادی از سلول‌های پیش سرطانی یک ضایعه بزرگ ایجاد می‌کند که بسیار متفاوت از سلول‌های طبیعی هستند. این تغییرات پیش سرطانی فقط شامل سلول‌های روی سطح دهانه رحم می‌شود. این ضایعه هم در زنان سی تا چهل‌ساله رشد می‌کند.
اگر سلول‌های غیرطبیعی به‌طور عمقی به داخل دهانه رحم یا دیگر بافت‌ها گسترش پیدا کند نام سرطان دهانه رحم را بر بیماری می‌گذاریم. سرطان دهانه رحم بیشتر در زنان بالای 40 سال بروز می‌کند. اگر نتایج بیوپسی نشان‌دهنده سرطان مهاجم باشد ممکن است آزمایش‌های دیگری انجام شود که از جمله آن‌ها می‌توان به رادیولوژی قفسه سینه، آزمایش خون و... اشاره کرد.
قابل درمان است؟
درمان ضایعات پیش سرطانی متفاوت از سرطان دهانه رحم تهاجمی است. برای ضایعات پیش سرطانی درمان بستگی به عوامل متعددی از جمله سن، سلامت و تعداد فرزندتان دارد. اگر ضایعه کوچک باشد ممکن است نیازی به درمان نباشد و فقط تست پاپ اسمیر و معاینه‌های لگنی منظم کفایت می‌کند. درمان ضایعات پیش سرطانی ممکن است موجب گرفتگی یا خونریزی واژینال شود.
درمان تهاجمی برای سرطان دهانه رحم اما شامل جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی است. اگر بیوپسی نشان دهد که سلول‌ها در عمق نفوذ کرده‌اند باید لایه سطحی رحم جدا شود و برای این کار جراحی لازم است. اگر سرطان فقط در سلول‌های سطح باشد از روش‌هایی مانند LEEP یا چاقوی سرد برای برداشتن این سلول‌ها استفاده می‌شود.
چطور می‌توان پیشگیری کرد؟
کلید پیشگیری از سرطان دهانه رحم شناسایی هرگونه تغییرات سلولی در این ناحیه است. معاینه مرتب لگن و آزمایش پاپ اسمیر بهترین راه برای انجام این کار است.
در صورتی که 21 سال دارید و ازدواج کرده‌اید هر سه سال یک بار باید برای سرطان دهانه رحم تست پاپ اسمیر دهید. در برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم در نظام بهداشتی کشور، هدف شناسایی و ثبت بیماران در رده سنی ۳۰ تا ۵۹ سال مشکوک یا مبتلا به بیماری دهانه رحم است. بعد از این شناسایی ارائه خدمات مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی درمانی و ساماندهی مراقبت بیماران انجام می‌شود.
اگر بین 30 تا 65 سال دارید هر پنج سال یک‌بار می‌توان تست پاپ اسمیر و ویروس پاپیلومای انسانی را انجام داد. درصورتی‌که جزو گروه کم‌خطر باشید ممکن است پزشک دیگر لازم نداند که آزمایش دهید. اگر در خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی جنسی هستید بهتر است سالانه آزمایش کلامیدیا، گنوره و سفلیس را انجام دهید. زنان علامت‌دار یا دارای آزمایش مثبت برای بررسی‌های بیشتر به متخصص زنان معرفی می‌شوند. به همه زنان در این فاصله سنی توصیه می‌شود در فواصل ارزیابی‌های گفته شده اگر علائم مشکوکی داشتند به مامای دوره دیده در مراکز بهداشتی مراجعه کنند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر