با دستمزد‌های امروز قدرت خرید مردم به زیر ۲۵ درصد رسیده است / جامعه مدت‌هاست تاب‌آوری خود را از دست داده است!

عیسی کلانتری ، فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود : در شرایط فعلی هر فرد و جریان و مسئولی که منافع کلی کشور را مدنظر قرار ندهد و برخلاف منافع ملی صحبت کند، دشمن ملت است. آنچه باید در ابعاد اقتصادی، سیاسی، دیپلماسی و... محور باشد، منافع مردمی است که طی سال‌های اخیر، تحت فشار شدیدی قرار دارند. اگر منافع ملی ما با گفت‌و‌گو، تنش‌زدایی و دیپلماسی حل می‌شود، باید در راستای آن حرکت کرد. برای تحقق منافع ملی با هر طرفی که کمک می‌کند تا کمی از بار مشکلات مردم کاسته شود. باید صحبت کرد؛ باقی موضوعات دیگر حاشیه‌ای است و منافع جمع، گروه و دسته‌ای را تامین می‌کند. این روز‌ها هر شخصی در صدا و سیمای مملکت هر ادعایی که دولت دارد برخلاف منافع ملی مطرح می‌کند، هیچ کس هم نیست که جلوی این تندروی‌ها را بگیرد.

سوال : شما اشاره کردید که منافع ملی کشور باید اصل باشد، اما در شرایط فعلی با کدام روش می‌توان این منافع ملی را محقق کرد؟

کلانتری : برای تحقق منافع ملی، باید بحث‌های سیاسی جدی در داخل و خارج صورت بگیرد، مذاکره شود، برنامه‌های جدیدی اجرایی شود. معتقدم بسیاری از برنامه‌های مصوب کشور در راستای منافع ملی نیستند. مثل بخش‌هایی از برنامه هفتم توسعه که به نظر من اصلاحات نیاز دارد. اینکه هر فردی از جایش بلند شود و به طرفداران توسعه و مذاکره توهین کند، ضدمنافع ملی عمل کرده است.

سوال : برای اینکه بدانیم چه راهبرد و مسیری برای ایران در شرایط فعلی مناسب است باید تصویر درستی از شرایط کشور داشته باشیم. از نظر شما شرایط مردم و کشور امروز چگونه است؟

پاسخ : در این شرایط مردم ایران گرفتار فقر، نابرابری‌ها، مفاسد اقتصادی، تبعیض، نابرابری فرصت‌ها، ناترازی انرژی، ناترازی محیط زیست، سوءاستفاده برخی افراد و جریانات خاص از ثروت‌های عمومی، کاسبان تحریم‌ها و... هستند. بخش عمده مردم ایران، یعنی بیش از ۷۰ درصد ایرانیان زیرخط فقر هستند. اینها آمار‌هایی است که وزارت کار که یک نهاد حاکمیتی است ارائه کرده است.

برخی افراد و جریانات خاص، کلیت اقتصاد و منابع کشور را در اختیار گرفته‌اند و مالیات نمی‌دهند. عده زیاد و اکثریتی از مردم که بیشترین زحمت‌ها و مرارت‌ها را تحمل می‌کنند، بخش اندکی از منابع را در اختیار دارند و با فقر دست به گریبانند. حیرت‌انگیز اینکه این بخش انبوه مردم که دچار فقرند باید مالیات بدهند و منابع لازم برای ثروت‌اندوزی اقلیت خودخواه و تندرو را فراهم کنند. اینها همه نابرابری است و سبب می‌شود کشور توسعه پیدا نکند، ساخته نشود و فقر کشور را در بر بگیرد.

دولت برای رفع تبعیض‌ها و مفاسد و نابرابری‌ها وعده داده و رای مردم را گرفته است. از ابتدای دهه ۹۰ تا به امروز کیک اقتصادی ایران به یک سوم کوچک‌تر شده است. کشور پولی در اختیار ندارد و مستهلک شده است. اتفاقا آقای پزشکیان به درستی انگشت روی تبعیض و تحقق عدالت گذاشته است، این امر نشان می‌دهد زخم را به درستی شناسایی کرده است. اما اگر در‌های کشور به روی سرمایه‌های خارجی باز نشده و با جهان گفت‌و‌گو نشود، تنها کاری که آقای پزشکیان و دولت او می‌توانند انجام بدهند توزیع عادلانه فقر در کشور است، چرا که تولید و ثروتی وجود ندارد که دولت بخواهد آن را عادلانه توزیع کند!

سوال : چرا کشور به یک چنین وضعیتی دچار شده است؟ وقتی دولت در سال ۸۴ به دولت اصولگرای احمدی‌نژاد تحویل داده شد، شاخص‌های اقتصادی در شرایط مناسبی قرار داشت؟ چه بر سر کشور آمده که امروز شاخص‌ها این گونه شده است؟

پاسخ : چون گروهی کشور را به حاشیه کشاندند. ایران طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری مولدی صورت نداده است. به قیمت‌های ثابت ۹ سال قبل (سال ۹۵) در ایران ۳۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده است؛ اما طی ۵ سال اخیر یعنی از سال ۹۸ تا ۱۴۰۳ مجموعا، ۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده است. با این روند کشور ساخته نمی‌شود و مشکلات مردم حل نمی‌شود.

افرادی که به دولت و مردم توهین می‌کنند و مذاکره را نفی می‌کنند، شکم‌شان سیر است، منافع‌شان هم در تحریم و جنگ و تنش و گسترش فقر است. آنها از فقر مردم ثروتمند می‌شوند. کاسبان تحریم در کدام دسته و گروه حضور دارند؟ فساد ۳.۸ میلیارد دلاری مگر در زمان مدیریت همین آقایان ثبت نشد؟ اما هیچ کس هم به آنها نمی‌گوید، بالای چشم‌تان ابروست!

سوال :در این شرایط دولت چهاردهم و مسعود پزشکیان چگونه باید عمل کنند؟ به هر حال فشار‌ها روی دولت فزاینده است. یک روز استیضاح وزرا را کلید می‌زنند و روز دیگر در صدا و سیما تریبون در اختیار آنها قرار داده می‌شود تا به دولت توهین کرده و اصل سیاست تنش‌زدایی را زیر سوال ببرند؟

پاسخ : آقای پزشکیان باید شعار‌های انتخاباتی خود را در مقابل قرار بدهد. در راستای وعده‌هایی که مطرح کرد و گردن خود را گرو و ضمانت گذاشت بازگردد و در مسیر خوشبختی مردم گام بردارد.

سوال : اگر قرار بود راهکاری به دولت ارائه کنید، به کدام موارد اشاره می‌کردید؟

پاسخ : باید سوال شما را مهندسی معکوس کنیم. باید ببینیم چه عاملی باعث نادیده گرفتن منافع ملی کشور شده است؟ حتما فاکتور‌هایی وجود دارند که عده‌ای خاص به دنبال آن بودند و کشور را به این روز انداختند. حتما باید مراودات بین‌المللی کشور به منوال ۴ دهه گذشته باقی بماند تا تندرو‌ها و کاسبان تحریم سود‌های کلان به جیب بزنند. امروز ایران برای هر نقل و انتقال بانکی باید ۳۰ درصد بیشتر هزینه کند. اغلب این پول به جیب کاسبان تحریم می‌رود. وقتی با جهان نتوان ارتباط برقرار کرد، اقتصاد کوچک‌تر می‌شود. اقتصاد کوچک‌تر تبعیض بیشتری را ایجاد کرده و ضریب جینی بیشتری را ایجاد می‌کند.

در این وانفسا اقلیتی ثروتمند می‌شوند و اکثریت انبوهی فقیر‌تر می‌شوند. در شرایط فعلی حتی اگر ایران بخواهد با کشور‌های همسایه مراوده مالی و تجاری و اقتصادی داشته باشد، عراق پول برق را به ایران نمی‌دهد، قطر پول کره‌جنوبی را که در حسابش نشسته به ایران نمی‌دهد، ترکیه نمی‌تواند پول گاز را به ایران بدهد. در این شرایط ایران چه ثروتی می‌تواند تولید کند؟ در واقع ارتباط ما با کشور‌های همسایه دادن و نگرفتن است. ایران به عراق و ترکیه و قطر و... کمک می‌کند و کالا و خدمات می‌فروشد، اما نمی‌تواند پولش را دریافت کند. ایران در راستای استراتژی جمهوری اسلامی باید کمک کند.

بنابراین تحریم‌های اقتصادی که همین جریانات تندرو، ریشه شکل‌گیری آن هستند، دلیل اصلی مشکلات امروز کشور است. برای برون‌رفت از این مشکل ایران باید بتواند تنش‌زدایی کند و به جهان این پالس را ارسال کند که آماده توافق و تفاهم با جهانیان است. کشور در ۲۰ سال گذشته قدرت این را نداشته که به اندازه استهلاک زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری کند. یک کشور فرسوده به سمت فرسودگی و فقر حرکت می‌کند. چطور است که ما پهپاد را با مهندسی معکوس می‌سازیم بعد این مساله ساده را نمی‌توانیم با مهندسی معکوس متوجه شویم کدام سیاست‌ها کشور و مردم را به این روز انداخته است؟ کدام سیاست‌ها باعث شده ۷۵ درصد مردم زیر خط فقر باشند؟

کدام سیاست‌ها باعث شده بیش از ۹۰ درصد ثروت کشور در دست ۵ درصد اهالی کشور باشد؟ اینها را به راحتی می‌توان استخراج کرد و راهبرد مناسب برای برون‌رفت از آنها استخراج کرد. مگر هوش مصنوعی امروز همگانی نشده؟ شما مشکلات ایران را به هوش مصنوعی بدهید، بلافاصله می‌گوید برای برون‌رفت از مشکلات باید تحریم‌ها رفع شوند، سیاست‌ها شفاف شود و زمینه‌های توسعه محقق شوند. عده‌ای، اما این اصلاحات را نمی‌خواهند، چون نان‌شان در تداوم وضع موجود است.

سوال : مردم تا کجا شرایط دشوار اقتصادی را تاب می‌آورند؟

پاسخ : خطر تداوم وضع موجود انفجار جامعه است. جامعه مدت‌هاست تاب‌آوری خود را از دست داده، اما هنوز فکر می‌کند، قوه عاقله‌ای وجود دارد که واقعیت‌ها را درک می‌کنند. فقر نمی‌تواند پایدار بماند. همین امروز هم مساله مردم ایران بقاست؛ مساله مردم بهبود و پیشرفت نیست. مساله مردم بقاست. اگر دستمزد‌ها در ۱۴ سال پیش را ۱۰۰ بگیریم با دستمزد‌های امروز قدرت خرید مردم به زیر ۲۵ رسیده است. افرادی که حقوق‌بگیر ثابت هستند تا ۷۵ درصد توان مالی خود را از دست داده‌اند. می‌دانید معنی این سقوط توان خرید مردم چیست؟

طی ۱۴ سال متوسط افزایش دستمزد‌ها ۱۶ درصد بوده، اما تورم جامعه در همین بازه زمانی بالای ۳۱ درصد بوده است. ۱۶ درصد مرکب، یعنی ۶۸۰ درصد سقوط. ۳۱ درصد تورم مرکب، یعنی ۲۸۰۰ درصد تاثیر تورم. یعنی قدرت خرید جامعه حقوق‌بگیران ثابت که شامل کارگران، کارمندان و بازنشستگان است طی ۱۴ سال از ۱۰۰ درصد به ۲۳ درصد کاهش یافته است. این اعداد شکل گرفته، چرا که سیاست‌های کشور در راستای منافع ملی نبوده است. یک بچه ۳۰ و ۴۰ ساله با نفوذ تریلیاردر شده، بعد دامنه وسیعی از جمعیت ایران با فقر مطلق دست به گریبان شده‌اند.

با این اعداد و ارقام طبیعی است که آقای پزشکیان می‌داند چه وعده‌هایی داده و آگاه است که مردم چه شرایط دشواری را سپری می‌کنند. نه فقط پزشکیان بلکه اعضای کابینه از وضعیت وخیم کشور و شرایط مردم آگاهند و می‌دانند که راه درست چیست. اما تندرو‌ها و کاسبان تحریم نگران برقراری ارتباط با جهان و از بین رفتن منافع سرشار خود هستند. ایران باید انتخاب کند که میان منافع یک اقلیت تندرو و تندخو و منافع اکثریت ایرانیان کدام را انتخاب می‌کند؟