۶۷ درصد خودروهای تهران از عاملان آلودگی هوا هستند / تعطیلات؛ آلودگی هوا را نمی کشد + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، تهران، پایتخت ایران، در سال جاری تنها پنج روز هوای پاک تجربه کرد و این واقعیت تلخ نشان‌دهنده ابعاد بحران آلودگی هوا در این کلان‌شهر است. در این میان، یکی از اصلی‌ترین عوامل در تشدید آلودگی هوا، تردد خودروهایی است که به دلایل مختلف از معاینه فنی خودرو خودداری می‌کنند یا به‌طور ناقص این فرآیند را طی می‌کنند.

مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران ماه گذشته گفت: براساس داده‌های آماری موجود از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۳ درصد خودروهای مشمول معاینه فنی در تهران این مجوز را مجددا دریافت کرده‌اند یعنی ۶۷ درصد دیگر خودروهای مشمول برای گرفتن معاینه فنی اقدام نکردند.

این به این معناست که ۶۷ درصد دیگر از خودروهای مشمول، بدون هیچ‌گونه نظارت مؤثر یا تأیید سلامت زیست‌محیطی در سطح شهر تردد می‌کنند و این مسئله به‌طور مستقیم به افزایش آلودگی هوا دامن می‌زند.

محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس، در اظهارات اخیر خود تاکید کرده که تعطیلات مکرر مدارس و ادارات نمی‌تواند راه‌حلی مؤثر برای کاهش آلودگی هوا باشد و به‌طور غیرمستقیم بر یک واقعیت تلخ اشاره دارد: بی‌توجهی به اجرای قوانین زیست‌محیطی، به‌ویژه قوانین مربوط به معاینه فنی خودروها، یکی از علل اصلی این بحران است. با اینکه تعطیلات مکرر ممکن است در کوتاه‌مدت تردد خودروها را کاهش دهد، اما هیچ تأثیر بلندمدتی بر کاهش آلاینده‌ها ندارد.

معاینه فنی خودرو یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش آلودگی هواست. این فرآیند نه تنها به تشخیص مشکلات فنی خودروهایی که ممکن است آلودگی بیشتری ایجاد کنند، کمک می‌کند، بلکه از تردد خودروهای فرسوده و آلاینده در سطح شهر جلوگیری می‌کند. اما آمار نشان می‌دهد که بسیاری از رانندگان به دلایل مختلف از انجام معاینه فنی خودرو خودداری می‌کنند، یا از انجام آن در زمان مقرر سرباز می‌زنند. این وضعیت، نه تنها قوانین مربوط به آلودگی هوا را نادیده می‌گیرد، بلکه به نوعی به بحران آلودگی هوا دامن می‌زند.

از سوی دیگر، نظارت بر رعایت مقررات معاینه فنی نیز به‌طور جدی مورد غفلت قرار گرفته است. بسیاری از خودروهای غیرمجاز به راحتی در سطح شهر تردد می‌کنند و در مقابل، هیچ اقدامی مؤثر برای جریمه یا برخورد با این تخلفات صورت نمی‌گیرد. این در حالی است که معاینه فنی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مهم برای نظارت بر وضعیت فنی خودروها و میزان آلایندگی آن‌ها عمل کند.

بدون شک، بی‌توجهی به معاینه فنی خودروها تنها یک بخش از بحران آلودگی هوا است. ولی این مسئله، به‌ویژه در شرایطی که تهران در وضعیت هشدار آلودگی قرار دارد، باید به‌عنوان یک اولویت اساسی در نظر گرفته شود. اگر معاینه فنی خودروها به‌طور مؤثر و جدی انجام شود و نظارت‌های سختگیرانه‌ای در این زمینه اعمال شود، می‌توان انتظار داشت که بخش قابل توجهی از آلاینده‌ها که ناشی از خودروهای فرسوده هستند، کاهش یابد.

در نهایت، برای حل بحران آلودگی هوا در تهران، باید قوانین مربوط به معاینه فنی خودروها به‌طور کامل و جامع اجرایی شوند و نظارت‌ها به‌طور دقیق و مستمر بر تردد خودروها اعمال گردد. همچنین، تشویق رانندگان به انجام معاینه فنی به موقع و برخورد قاطع با خودروهای متخلف می‌تواند گام مهمی در کاهش آلودگی هوا باشد. تنها در این صورت است که می‌توان به آینده‌ای با هوای پاک‌تر برای تهران امیدوار بود.

ضعف‌های ساختاری به بحران دامن می‌زند!

از سال 1397 تاکنون آلودگی هوا بارها مدارس و ادارات را تعطیل کرده است، هیچ اقدام عملی و اساسی برای اصلاح ساختارهای آلاینده و ارتقای کیفیت هوای شهری به چشم نمی‌خورد. تعطیلات، که به‌طور مکرر به عنوان یک راهکار اضطراری معرفی شده‌اند، هیچ‌گاه به‌عنوان یک راه‌حل پایدار برای آلودگی هوا در نظر گرفته نشده‌اند.

این رویکرد مقطعی و غیرمؤثر تنها از یک حقیقت بزرگ‌تر پرده‌برداری می‌کند: عدم اجرای موثر «قانون هوای پاک» که باید به عنوان پایه‌گذار هرگونه استراتژی در حوزه محیط زیست قرار می‌گرفت.

بررسی دقیق‌تر عملکرد وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مسئول در اجرای این قانون، نشان‌دهنده ضعف‌های بنیادین در زمینه سیاست‌گذاری و نظارت است. وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به عنوان نهاد کلیدی در کنترل آلودگی صنایع، در عمل نتوانسته است نظارت مؤثری بر صنایع آلاینده اعمال کند. اگرچه این وزارتخانه باید صنایع را ملزم به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی کند، اما در بسیاری از موارد شاهدیم که کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی با کمترین نظارت و برخورد، به انتشار آلاینده‌ها ادامه می‌دهند. به علاوه، ترویج فناوری‌های پاک که باید به یکی از اولویت‌های وزارت صمت تبدیل می‌شد، همچنان در سطح حرف باقی مانده است.

از سوی دیگر، وظایف شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی در زمینه حمل‌ونقل عمومی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل پایدار به طور جدی نادیده گرفته شده است. در حالی که کاهش آلایندگی حمل‌ونقل شخصی یکی از موثرترین راه‌ها برای کاهش آلودگی هواست، شهرداری‌ها به جای سرمایه‌گذاری در سیستم حمل‌ونقل عمومی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، در بسیاری از موارد به توسعه بی‌رویه پروژه‌های غیرزیست‌محیطی پرداخته‌اند. سیاست‌های ناقص در زمینه ترویج استفاده از وسایل نقلیه پاک و ارتقای کیفیت سیستم حمل‌ونقل عمومی، همچنان موجب تداوم وابستگی به خودروهای شخصی و افزایش آلودگی هوا می‌شود.

این ضعف‌ها تنها به وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها محدود نمی‌شود. قوه قضائیه، به عنوان نهاد نظارتی و قضائی مسئول پیگیری تخلفات زیست‌محیطی، نیز در این زمینه کم‌کاری کرده است. قوانین مربوط به آلودگی هوا و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، به ویژه در زمینه صنایع آلاینده، عملاً در سایه فقدان نظارت دقیق و برخورد قاطع با متخلفان، بی‌اثر مانده است. عدم پیگیری جدی تخلفات و برخورد با صنایع آلاینده، به تشدید بحران آلودگی هوا دامن زده است. آلودگی هوا یک بحران پیچیده و چندوجهی است که برای مقابله با آن نیازمند اراده و تدابیر عملی از سوی همه دستگاه‌هاست.

این بحران نه تنها به سلامت عمومی آسیب می‌زند، بلکه به طور مستقیم بر کیفیت زندگی شهری تأثیر منفی می‌گذارد. در این شرایط، سیاست‌های موقتی مانند تعطیلی مدارس و ادارات نه تنها اثری در کاهش آلودگی هوا ندارند، بلکه بیشتر از آنکه به حل مشکل کمک کنند، به‌طور ضمنی به گریز از مسئولیت‌های واقعی در حل بحران زیست‌محیطی منجر می‌شوند.

اگر قصد داریم واقعاً بحران آلودگی هوا را کاهش دهیم، باید به جای اقدامات نمایشی، به سمت اجرای کامل و جامع قوانین زیست‌محیطی و اتخاذ تدابیر بلندمدت حرکت کنیم. وزارت صمت باید با نظارت دقیق‌تر بر صنایع آلاینده، شهرداری‌ها باید حمل‌ونقل عمومی را به‌طور جدی توسعه دهند و وزارت راه و شهرسازی باید زیرساخت‌های حمل‌ونقل پایدار را فراهم کند.

قوه قضائیه نیز باید با برخورد قاطعانه و پیگیری دقیق تخلفات، به تقویت اجرای قانون «هوای پاک» کمک کند. در غیر این صورت، بحران آلودگی هوا همچنان به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی کشور باقی خواهد ماند و مردم همچنان باید با آثار مخرب آن دست‌وپنجه نرم کنند.

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید:

وبگردی