پایان زندگی حضرت زینب (س) در پرده‌ ابهام + جزئیات

به گزارش رکنا، آنچه مسلم است، حضرت زینب (س) پس از بازگشت از شام، دیگر تاب تحمل رنج‌های سنگین وقایع کربلا و حوادث پس از آن را نداشتند و در سال ۶۲ هجری دعوت حق را لبیک گفتند. اما محل دقیق آرامگاه ایشان همچنان مورد اختلاف است. سه مکان اصلی برای آرامگاه حضرت زینب سلام‌الله‌علیها مطرح شده است: مدینه، دمشق و مصر.

مصر

یحیی‌بن حسن عبیدلی، نسب‌شناس و از اصحاب امام رضا علیه‌السلام، در کتاب اخبار زینبیات معتقد است که حضرت زینب سلام‌الله‌علیها پس از بازگشت به مدینه، به دلیل فعالیت‌های روشنگرانه خود در افشای جنایات یزیدیان، از سوی حاکم مدینه تهدید به تبعید شدند. در نتیجه، ایشان به مصر هجرت کردند و در نیمه رجب سال ۶۲ هجری در قاهره درگذشتند. طبق این روایت، حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در مدت اقامتشان در مصر، جلسات درس و سخنرانی‌هایی برگزار کردند که در آن وقایع کربلا را برای مردم بازگو می‌کردند. امروزه مزار معروف «ستی زینب» در قاهره، زیارتگاه مسلمانان است.

دمشق

برخی پژوهشگران بر این باورند که بارگاه حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در روستای «راویه» در جنوب شرقی دمشق قرار دارد. طبق این روایت، ایشان پس از تبعید اجباری از مدینه، به شام رفتند. همچنین گفته شده که در پی واقعه حَرّه (حمله سپاه یزید به مدینه)، عبدالله بن جعفر، همسر حضرت زینب، برای حفظ خانواده از بیماری طاعون و وبا، به شام نقل مکان کرد و حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در همان‌جا بیمار شده و رحلت کردند.

مدینه و قبرستان بقیع

دیدگاه دیگری آرامگاه حضرت زینب سلام‌الله‌علیها را در قبرستان بقیع در مدینه می‌داند. علامه سید محسن امین و برخی دیگر معتقدند که فرد دفن‌شده در شام، ام‌کلثوم صغری، خواهر حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، است. ایشان همچنین بر این باورند که مقام معروف در قاهره به یکی از زنان صالح از نسل امام سجاد علیه‌السلام تعلق دارد.

جمع‌بندی

اختلاف‌نظر درباره آرامگاه حضرت زینب سلام‌الله‌علیها به دلیل کمبود منابع تاریخی موثق، همچنان پابرجاست. آنچه اهمیت دارد، نه محل دقیق دفن این بانوی بزرگوار، بلکه شعاع روشنگری، صبر و استقامت ایشان است که همچنان در تاریخ اسلام می‌درخشد. حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در مقابله با یزید فرمودند: «تو هر کاری کنی، نخواهی توانست نام و یاد ما را از تاریخ محو کنی و این ننگ را از دامان خود پاک‌سازی.» این پیام جاودان حضرت، بیش از هر مکان فیزیکی، در قلب و اندیشه مسلمانان زنده است.

وبگردی