دفاع معاون فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی از جشن یلدای دانشجویی/ بزرگنمایی دو دقیقه از یک برنامه دوساعته، برای زیرسوال بردن کل برنامه است

به گزارش خبرآنلاین، فائز دین‌پرست در این خصوص با مصاحبه کرده است.

بخشهایی از مصاحبه را می خوانید:

انتشار فیلم‌هایی از جشن شب یلدا نشان‌دهنده انجام حرکات خارج از عرف توسط تعدادی از دانشجویان است. چرا نظارتی بر روند این جشن آن‌طور که انتظار می‌رود، صورت نگرفته بود؟

مطالعات نشان می‌دهد آمار افسردگی، آسیب‌های اجتماعی و روانی در فضاهای دانشجویی کشور بسیار جدی است که برخی از این آمارها هم در قالب پژوهش‌های علمی منتشر شده است. همچنین مطالعاتی مانند ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان که آخرین مورد آن در سال ۱۴۰۲ صورت گرفته، نشان می‌دهد تغییرات مهمی در نگرش‌ها و ارزش‌های جوانان کشور رخ داده است. به موازات نهاد آکادمیک، یک زیست فرادانشگاهی در حال شکل‌گیری است که زیست علمی، فرهنگی، هنری و سیاسی را عملاً به بیرون دانشگاه برده است.

همه این اتفاقات ما را به این نقطه رساند که نیازمند طراحی و بسترسازی برای ایجاد یک فضای فرهنگی شاداب و پرنشاط برای دانشجویان هستیم. با تأکیدات متعددی از سوی مقام‌معظم‌رهبری روبه‌رو هستیم که یکی از وظایف اساتید را امیدآفرینی و ایجاد فضای پرنشاط در دانشگاه‌ها می‌دانند. حالا وقتی می‌خواهیم این فضا را ایجاد کنیم، باید به مختصات نسل جوانی که امروز با آن‌ها در دانشگاه‌ها روبه‌رو هستیم، توجه کنیم. از این رو نگاه‌مان در حوزه فرهنگی باید یک نگاه دقیقی باشد. نگاهی که در تعبیر رهبر معظم انقلاب هم در حوزه مدیریت فرهنگی می‌توان از آن به عبارت «باغبانی فرهنگی» تعبیر کرد.

یعنی گاهی به عرصه فرهنگی به مثابه حوزه نجاری نگاه می‌کنیم که افراد در آن را می‌توان شکل داد؛ این نگاه حتماً غلط است و اگر هم آن را در برخی موارد دنبال کرده‌ایم، حتماً به نتیجه نرسیده‌ایم. اما یک نگاه مترقی هم داریم که در آن باغبانی فرهنگ را داریم که در آن افراد مانند گیاهانی هستند که قابلیت‌ها، نیازها و ویژگی‌های متفاوتی دارند و به عنوان باغبان، وظیفه اول آن است که آن تنوع را به رسمیت شناخته و به آن احترام بگذارد.

نکته دیگر در کار فرهنگی برقراری ارتباط با دیگران است؛ قطعاً تا زمانی که این ارتباط برقرار نشده، نمی‌توان مفاهیم فرهنگی را به دیگران منتقل کرد. وظیفه مدیر فرهنگی هم آن است که اولاً این تنوع را شناخته و مختصات را بداند و متناسب با ویژگی‌های تنوع‌های مختلف، خوراک لازم را ارائه داده و البته گاهی هم هرس لازم را انجام دهد. یعنی نگاه باغبانی فرهنگ هم نگاه ایجابی و هم سلبی به عرصه فرهنگی دارد. ما نیز با همین نگاه به دنبال ایجاد فضای شاداب و پرنشاطی در دانشگاه بودیم که یکی از بسترهای رسیدن به این فضا، استفاده از مناسبت‌هایی است که می‌تواند این شادابی را برای دانشجو با یک نگاه ارزشمند و همچنین توجه به یکی از مؤلفه‌های ضرورت مهم فرهنگی یعنی هویت ملی به ارمغان بیاورد. برنامه اخیر دانشگاه علامه طباطبایی به بهانه جشن یلدا، عملاً فضایی برای تقویت همبستگی و ارتباط دانشگاهی، ایجاد حس تعلق و ایجاد فضای بانشاط بود.

برای رسیدن به فضای شاداب در بین دانشجویان، آیا حتماً نیاز است که اجازه دهیم برنامه‌ای از فضای اصلی خود خارج شده و دانشجویان حرکات خلاف عرف انجام دهند؟

به صراحت باید بگویم که جشن یلدای این دانشگاه به هیچ عنوان از فضای خودش خارج نشده است.  این برنامه با داشتن این نگاه که دانشجویان یک فضای شاداب را در چهارچوب ضوابط و متناسب با استانداردهای دانشگاهی تجربه کنند، طراحی شده است. به همین منظور هم به دنبال آن بودیم که تعامل بین استاد و دانشجو را نزدیک‌تر کنیم و یکی از ضرورت‌های بایسته مدیریت فرهنگی در دانشگاه، بحث شاگردپروری است و این موضوع هم در محیط رسمی کلاس محقق نمی‌شود؛ چراکه شاگردپروری در فضای غیررسمی مانند همین جشن‌ها، حضور اساتید در خوابگاه‌ها، اردوها، مسجد و... رخ می‌دهد. در این جشن هیچ‌گونه صندلی ویژه‌ای به اساتید اختصاص ندادیم و دانشجویان در کنار اساتید قرار داشتند. حتی سخنرانی رسمی هم نداشتیم. اما سخنرانی ناظر به مؤلفه‌های هویت ملی را از سوی استاد جلال‌الدین کزازی داشتیم. برای موسیقی این برنامه هم از محمد معتمدی که جزو خوانندگان وزین کشور است، استفاده کردیم و دانشجوی ما هم در این برنامه هم با افتخار به سرود رسمی کشور ادای احترام می‌کند و هم در انتهای برنامه سرود نوستالژیک «ای ایران» را همخوانی می‌کند. درمجموع طراحی برنامه با هدف تقویت هویت ملی آن هم در شرایطی که امروز از هر سو تیری روانه کشور می‌شود، انجام شده است.

در جشنی که ۴ ساعت با حضور هزار و ۷۰۰ دانشجو به طول انجامید، برخی از دوستان خوش‌سلیقه یا حساس بگردند و در گوشه و کنار سالن حواشی‌ای در حد یکی و دو دقیقه پیدا کنند و به‌واسطۀ آن بخواهند کلیت برنامه را زیر سوال ببرند، واقعاً به‌دور از انصاف است. ۳ و ۴ دانشجوی پسر حرکاتی را انجام داده‌اند که آن هم با توجه به ویژگی‌های سنی دانشجویان و مقتضیات هیجانی آن‌ها قابل درک است، البته حتماً قابل دفاع نیست. یعنی این حرکت حتماً اقدام نادرستی است، اما طبیعتاً در جشنی به این بزرگی اینکه انگشت‌شماری حرکتی را انجام دهند که قابل دفاع نباشد، باعث نمی‌شود که کل حرکت را غیرقابل دفاع کنیم؛ چراکه این قبیل اتفاقات طبیعی است و اصلاً باید بگوییم که دستمریزاد که چنین حرکتی را انجام داده‌ایم و هنجارشکنی و حرکات خلاف عرف هم در حد یکی و دو دقیقه بوده است. البته این دانشجویان هم تذکر گرفته‌اند؛ البته منظور تذکر حراستی نیست، بلکه با یک جمله‌ای که از سوی اساتید خود دریافت کردند، در کمتر از چند دقیقه آن مسئله پایان می‌گیرد. آیا این موضوع جای افتخار ندارد که بگوییم دانشجوی ما به حدی فرهنگ ایرانی-اسلامی کشور را پاس می‌دارد و با غرور در چنین جشنی شرکت می‌کند و حتی اگر تعدادی هم حاشیه‌ای ایجاد می‌کنند، بدون هیچ غرضی بوده است؟ به طوری که وقتی به آن تذکر داده می‌شود، بلافاصله آن حرکت را تمام می‌کنند و این مسئله نشان‌دهنده درک دانشجویان ما است؟ حالا ما از این جشن خوراکی برای رسانه‌های ضدملی تهیه کنیم.

فیلم‌های منتشرشده نشان ‌می‌دهد حرکات خلاف چهارچوب نه‌تنها در سالن نبوده، بلکه از سوی دانشجویان دختر در حیاط دانشگاه و آن هم درحالی‌که رئیس دانشگاه در بین آنها حضور داشته، رخ داده است. 

بله. این فیلم در سالن نبوده است و درثانی بعد از رفتن رئیس دانشگاه رخ داده است. جشن ساعت ۲۱ و ربع تمام شد و ساعت 20 رئیس دانشگاه به دلیل جلسه‌ای از سالن خارج ‌می‌شود و در طول مسیر هم برخی از دانشجویان از جمله دانشجویان بین‌المللی با رئیس دانشگاه عکس ‌می‌گیرند و ایشان هم برای خروج به حیاط دانشگاه ‌می‌رود. از سوی دیگر اصلا در فیلم منتشرشده هم رقصی وجود ندارد، بلکه یک ابراز ذوق و شادمانی است و آن هم بعد از رفتن رئیس دانشگاه از بین دانشجویان است. البته این را هم بگویم که دکتر احمدوند در همان برهه با بنده تماس و عنوان کرد تعدادی از دانشجویان در حیاط دانشگاه تجمع کرده‌اند و این تجمع هم تنها با یک یادآوری به دانشجویان تمام شد. نگاه کنید ما تصاویری به‌مراتب فراتر از آنچه در این فیلم است را در مناسبت‌های دیگر نظیر راهپیمایی 22 بهمن مشاهده ‌می‌کنیم، حالا به‌خاطر اینکه در این راهپیمایی شاید 4 نفر حرکاتی را انجام دهند که زیبنده آن مراسم نیست، ما کل راهپیمایی را تعطیل ‌می‌کنیم؟ یا راهپیمایی را محکوم ‌می‌کنیم؟

یعنی شما از این اقدام دانشجویان دفاع ‌می‌کنید؟

خیر و طبیعی است که باید دقت شود تا این‌گونه اتفاقات کمتر رخ دهد. اما از اصل برگزاری جشن یلدای دانشگاه آن هم با این کیفیت و طراحی حتما دفاع کرده و فکر ‌می‌کنیم از ضرورت‌های لازم برای اقدام فرهنگی در دانشگاه‌ها محسوب ‌می‌شود؛ چراکه در مقابل افسردگی که امروز در بین دانشجویان داریم، باید فضاهای شاداب را ترویج کنیم. اما آیا این حاشیه یکی و دو دقیقه ای را هم جزء برنامه ‌می‌دانیم؟ قطعا خیر و حتما باید این حاشیه‌ها مدیریت شده و شایسته جمع دانشجویی نیست. البته دانشجویانی هم داشتیم که حرکات شادمانی هم داشتند که مخالف شأن دانشجو هم نبوده است. به‌طور مثال شاید تعدادی از دانشجویان در زمان خواندن  سرود ای ایران، اقدام به انجام موج مکزیکی کرده باشند و این را هم باید جزو حاشیه قلمداد کرد و حتی شاید بنده هم این حرکت را نپسندم، اما نگاه تنوعی ایجاب ‌می‌کند که کمی ‌این بحث را مفصل‌تر نگاه کنیم. اینکه بخواهیم به‌خاطر برخی از حساسیت‌هایی که نسبت به بعضی از ارزش‌های دینی داریم به برخی دیگر از ارزش‌هایمان بی‌توجهی کنیم، اسمش را کج‌سلیقگی ‌می‌گذاریم و خوراک هم برای کسانی که دشمن این آب و خاک هستند، درست ‌می‌کنیم. همین مسئله باعث ‌می‌شود تا مدیریت فرهنگی‌مان رو به محافظه‌کاری بیاورد تا به‌اصطلاح گربه شاخش نزد.