کشف بقایایی از قلعه ماهان سر +فیلم

به گزارش رکنا ، باستان شناسی دریایی به مطالعه تاریخ و بقایای بجای مانده از بشر و فعالیت هایش در ارتباط با دریا می‌پردازد. دریای خزر بزرگ‌ترین پیکره بسته آبی جهان است که برای نخستین بار پژوهش‌های باستان شناختی در قسمت جنوبی دریای مازندران و در منطقه محمودآباد آغاز شد تا مواد فرهنگی هفته در این حوضه‌ها مشخص شود.

تپه قلاع کتی سرخ رود محمودآباد نخستین سایت باستانی نزدیک به نوار ساحلی مازندران با فاصله ۴ کیلومتر به دریا است که اولین کلنگ کاوش‌های علمی باستان شناسی را در خود می‌بیند.

این منطقه بزرگترین و شاخص‌ترین محوطه کاوشی در جنوب دریای خزر است که سال ۱۳۹۰ به شماره ۳۰۷۴۳ در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ثبت ملی شده است.

میثم فلاح سرپرست کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی شهرستان محمودآباد گفت: تپه قلاع کتی سرخ رود محمودآباد، نخستین سایت باستان شناسی نزدیک نوار ساحلی مازندران با فاصله مستقیم ۴ کیلومتر به دریا است.

وی با بیان اینکه نخستین فصل کاوش‌های علمی باستان شناسی در فصل بهار آغاز شد، افزود: پیش بینی می‌شود در ۵ فصل دیگر این کاوش‌های باستان شناسی ادامه یابد.

فلاح گفت: ارتفاع تپه قلاع کتی با ترانشه کاوش حول و حوش آن حدود ۱۲ متر با زمین‌های شالیزاری اطرافش فاصله دارد.

سرپرست کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی شهرستان محمودآباد گفت: تپه قلاع کتی حدود ۸ هزار مترمربع وسعت دارد و تپه‌ای کناری نزدیک ۲ هکتار وسعت محوطه است.

وی گفت: کاوش‌های باستان شناسی در این تپه در سه دوره فرهنگی، تاریخی و باستانی انجام شده است.

فلاح با بیان اینکه در نخستین فصل کاوش باستان شناسی، باستان شناسان در لایه سطحی به کشفیات مهمی از دوره اسلامی دست یافتند، افزود: در تواریخ مکتوب به قلعه‌ای اشاره شد که به نام ماهان سر پایتخت مراعشه بوده و مرعشی و مرعشیان مازندران یکی از مهمترین استقرار‌های تشیع در شمال کشور بوده است.

سرپرست کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی شهرستان محمودآباد گفت: با بررسی‌های که با اعضای تیم باستان شناسی و مطالعات مکتوب تاریخی مرور کردیم و مطالعات میدانی احتمال زیاد می‌دهیم محوطه امروز قلاع کتی همان محوطه امروز قلعه ماهان سر باشد.

وی افزود: در تاریخ هم آمده است قلعه ماهان سر در ۴ فرسخی آمل به سمت دریا، کنار رودخانه و نزدیک به ساحل دریا و در جای قرار دارد که اطراف آن نیزار‌ها و باتلاق‌های تشکیل می‌دهد.

وی موقیعت جغرافیایی ذکر شده در منابع مکتوب اشاره کرد و گفت: حجم عظیمی از آوار آجر، سفال‌ها، بام پوش ها، معماری جوی آب و دور کف نشان می‌دهد این تپه تاریخی بقایای قلعه ماهان سر است.

کشف آثاری از دوران ساسانی در تپه قلاع کتی

فلاح گفت: ما توانستیم از معدود دفعات در باستان شناسی شمال ایران چند اثر مهر مربوط به دوره ساسانی کشف کنیم.

سرپرست کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی شهرستان محمودآباد افزود: یک دکمه، کتیبه و خط پهلوی مربوط به دوره ساسانی کشف شده که خود کشف جالب، جذاب و بسیار مهم در باستان شناسی ایران و شمال کشور است.

وی با اشاره به کشف سفال‌های خاکستری و قرمز مربوط به عصر آهن در کاوش باستانی این تپه، افزود: شواهدی از عصر آهن توانستیم در عمق ۸ تا ۱۰ متری در فاصله ۲ متری از سطح زمین پیدا کنیم که با یک تاریخ گذاری نسبی می‌توان ۳ هزار سال قدمت را برای این تپه تاریخی پیشنهاد داد.

یافته‌های باستان شناسی تپه قلاع کتی سرخرود

میثم نیکزاد معاون پروژه باستان شناسی تپه قلاع کتی سرخرود با بیان اینکه دو ماه کار میدانی در محوطه باستان شناسی تپه قلاع کتی انجام شد، گفت: پس از پایان کاوش ۶ ماه باید طرح مطالعاتی انجام تا یافته‌ها تبدیل به یک پاسخ مناسب شود.

وی افزود: در این بازده زمانی از اواخر عصر آهن تا اوایل دوره ساسانی یک دوره ۲ هزار ساله مدنظر باید باشد که احتمالا دریا پیشروی کرده و تپه را در برگرفته است.

میثم نیکزاد با بیان اینکه یافته‌ها به دو گروه غیر منقول و منقول تقسیم می‌شود،گفت: یافته‌های غیر منقول شامل شواهد معماری، برج، کف‌ها و یافته‌های غیر منقول شامل قطعات سفال، استخوان، ظروف شیشه‌ای و گل مهره‌های پخته شده است مربوط به دوره ساسانی است که اکنون برای تحیق و تعیین قدمت در پایگاه نگهداری می‌شود.

آوا فرجی باستان شناس و طراح سفال تپه قلاع کتی سرخرود گفت: با بدست آوردن سفال‌های محوطه و طراحی آن‌ها می‌توانیم به فرم لبه‌ها، کف و فرم سفال دست پیدا کنیم.

وی افزود: قدمت سفال‌ها را می‌توانیم در گاه نگاری‌های مختلف تشخیص دهیم.

باستان شناس و طراح سفال تپه قلاع کتی سرخرود گفت: در این کاوش تعدادی سفال به عنوان کفه، دسته، لبه و سفال‌های کامل به دست آمده است که با طراحی سفال‌ها در کارگاه به قدمت آن پی می‌بریم.

مطابقت منابع جدید با منابع قدیمی در کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی

حسن یوسفی کارشناس تاریخ کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی گفت: در این محوطه تاریخی بر اساس خطوط تاریخی کشف شده که مطالعه کردیم شواهد باستان شناسی و منابع تاریخی قدیم و جدید را با هم مطابقت می‌دهیم.

علی یوسفی کارشناس معماری کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی نیز گفت: در فصل اول کاوش از لحاظ معماری داده‌های مثل نهر آب، پایه برج و تعدادی کف به صورت محدود ازسایت باستان شناسی قلاع کتی کشف شد.

وی افزود: در فصل بعدی که نشانه‌های معماری بیشتر نشان داده می‌شود ما بازسازی سه بعدی از محوطه خواهیم داشت تا از طریق آثار کشف شده به حقایق و افسانه‌های که در این ناحیه روایت شده است نزدیک شویم.

شناسایی معماری و نوع پوشش سه دوره تاریخی

لیلا شریفی کارشناس طراح هنری کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی گفت: پارچه‌ها و منسوجات پارچه‌ای که در سایت باستانی قلاع کتی بدست آمده در کاوش باستان شناسی بعدی مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

الهام قاسمی استخوان باستان شناس تپه قلاع کتی سرخرود نیز گفت: برای محوطه قلاع کتی ما داده‌های استخوانی جانوری فراوانی کشف کردیم که با مطالعه کردن و بررسی این داده‌های استخوانی می‌توانیم به شناخت گونه‌های جانوری این منطقه پی ببریم.

وی افزود: با استفاده از داده‌های استخوانی جانوری اهلی بودن و وحشی بودن گونه‌های جانوری و کاربری استفاده از این جانوران در میان مردمان این منطقه پی می‌بریم.

تپه فلاع کتی در تیر رس سوداگران آثار تاریخی

سرپرست کاوش باستان شناسی تپه قلاع کتی شهرستان محمودآباد گفت: بخشی از باستان شناسی غربی این محوطه که یک چاله و پیت بود توسط برخی سودجویان تخریب شد.

فلاح با بیان اینکه سوداگران آثار تاریخی داخل این چاله را سوراخ و برداشت کردند، افزود: با هماهنگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان وبا همکاری شهرداری سرخرود و محمود آباد و فرمانداری شهرستان تعمهیداتی صورت گرفت تا از ترانشه‌ها حفاظت شود.

سعید غفاری مامور یگان حفاظت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: بیش از یکماه برای جلوگیری از فعالیت سوداگران اشیا تاریخی و باستانی در تپه قلاع کتی سرخرود مستقر شدیم تا این اثر تاریخی از حفاری‌های غیرمجاز قاچاقچیان در امان بماند.

حسین علی شریفی کارشناس پژوهش و هنر نیز با اشاره به اینکه دومرحله طرح مستند نگاری در دست اقدام داریم، گفت: مرحله نخست مستندنگاری‌های از مراحل کاوش و داده‌های بعد از کاوش است که برای ثبت تحویل تیم مطالعاتی و پژوهشی باستان شناسی قلاع کتی می‌شود تا در امور پژوهشی میراث فرهنگی استان استفاده شود.

وی افزود: مرحله بعد جمع آوری مستنداتی شامل فیلم برداری و عکاسی حین کاوش باستان شناسی و ثبت تصویری کشفیات باستان شناسی برای ساخت مستند پژوهشی مطمئن در زمینه این محوطه باستان شناسی است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.