مردم ناراضی ، در انتخابات 1400 ثبت نام می کنند / یکبار هم که شده، فردی عادی تایید صلاحیت شود

ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از دیروز با حضور 57 نفر در ستاد انتخابات کشور که البته تعداد انگشت شماری از آنها سرشناس بودند، آغاز شد. در این میان اما با وجود مصوبه اخیر شورای نگهبان برای محدود کردن تعداد نامزدهای انتخاباتی دیروز هم شاهد حضور پرشمار افرادی در وزارت کشور بودیم که سودای ریاست جمهوری در سر داشتند.

قانون اساسی حضور آحاد جامعه را منع نکرده است

به گزارش خبرنگار سیاسی رکنا، روز گذشته با ثبت نام 57 نفر به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری، زنگ انتخابات 1400 رسما نواخته شد. تا اینجای کار بیش از 40 نفر از افراد سیاسی سرشناس، شامل اعضای فعلی و سابق هیات دولت، نمایندگان کنونی و پیشین مجلس، فرماندهان نظامی سابق و فعالان احزاب سیاسی، رسما نامزدی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده اند و البته 10، 20 نفری هم از افراد شناخته شده هستند که نامشان به عنوان نامزد احتمالی مطرح شده است، اما هنوز از تصمیم قطعی خود پرده برنداشته اند.

در این میان، گرچه تعداد افراد ثبت نام کننده در روز اول این دوره نسبت به دوره های قبلی کمتر بود، اما بازهم حضور ده ها فردی که هیچ سابقه اجرایی و مدیریتی کلانی نداشتند و البته به احتمال قریب به یقین صلاحیتشان هم برای حضور در جمع نامزدهای نهایی تایید نخواهد شد، این سوال را مطرح کرد که چرا با وجود مصوبه هفته گذشته شورای نگهبان برای شفاف سازی واژه های «رجل سیاسی، مذهبی، مدیر و مدبر بودن» در شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، همچنان شاهد خیل حضور شیفتگان خدمت در ستاد انتخابات کشور هستیم؟

دکتر احمد بخشایش اردستانی، کارشناس مسائل سیاسی در گفت و گو با رکنا از این رویه انتقاد کرد و اظهار داشت: رئیس جمهور شدن شانی عالی را می طلبد و نیاز به فردی نخبه دارد. در قانون اساسی ما هم منظور از «رجل سیاسی» فردی است که در زمینه سیاست به نخبگی رسیده باشد، اما متاسفانه در این قانون منعی برای ثبت نام آحاد جامعه به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری وجود ندارد.

ثبت نام مردم عادی؛ نشانه نارضایتی آنها از وضع مدیریتی موجود

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ضعف مدیریتی حاکم بر کشور در سال های اخیر را از جمله مهمترین دلایلی دانست که بسیاری از مردم عادی را برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور می کشاند. او در توضیح بیشتر گفت: از آنجایی که بیشتر افرادی که در چند دهه اخیر به سمت های عالی اجرایی رسیده اند، در اداره بهینه کشور ناتوان بوده اند و نتوانسته اند اقتصاد کشور را به سامان برسانند، مردم از شرایط کنونی و روند کنونی جابه‌جایی نخبگانی در سطح عالی نظام ناراضی هستند و این وسط افراد زیادی توانایی اداره کشور را در خود می بینند که البته راهی برای حضور آنها در عرصه های مدیریت اجرایی باز نمی شود.

وی در ادامه تاکید کرد: بر این اساس، افراد بسیاری از اقشار گوناگون در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام می کنند و بسیاری از آنها واقعا گمان می کنند که می توانند بسیار بهتر از مسئولان اجرایی فعلی و سابق، کشور را اداره کنند. این در حالی است که اگر وضعیت ایران از لحاظ اقتصادی و اجتماعی به سامان بود، هر کسی به خود اجازه نمی داد وارد گود انتخابات شود.

شورای نگهبان باید مصوبه خود را از مسیر مجلس می گذراند

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که شورای نگهبان، هفته گذشته مصوبه ای را برای شفاف سازی واژه های «رجل سیاسی، مذهبی، مدیر و مدبر بودن» نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری جهت محدود کردن ثبت نام ها ارائه داد که البته این مصوبه هم‌اکنون در روند ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری توسط وزارت کشور اجرایی نمی شود و تقریبا هر کسی که وارد ستاد انتخابات کشور می شود، می تواند که در انتخابات 1400 ثبت نام کند.

بخشایش اردستانی اما معتقد است که اگر شورای نگهبان به دنبال اجرایی شدن مصوبه خود بود، باید از مجلس درخواست می کرد که آن را در قالب یک طرح تصویب کند. این کارشناس مسائلی سیاسی در این باره توضیح داد: با وجود این که شورای نگهبان نمی تواند قانون گذاری کند، اما این شورا رکن دوم قانون گذاری کشور محسوب می شود و همان طور که سخنگوی شورای نگهبان گفته است هدف این شورا از مصوبه اخیر کاهش تعداد افراد ثبت نام کننده در انتخابات بوده است؛ بنابراین اگر ما قانونی داشتیم که محدودیت ها را مشخص می کرد، این اتفاق به راحتی انجام می شد.

وی افزود: بر این اساس بهتر بود که شورای نگهبان متن همین مصوبه خود را به مجلس ارائه می داد و این متن ابتدا در کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور و سپس در صحن علنی مجلس به تصویب می رسید تا در همین دوره هم صرفا افراد محدودی بتوانند برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنند و شاهد صف طویل نامزدها برای انتخابات 1400 نباشیم.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه تهران، وقتی مصوبه شورای نگهبان به قانون تبدیل نشده است، انتظار این شورا برای اجرای این مصوبه توسط وزارت کشور، نادرست به نظر می رسد، البته طبق قانون اساسی، نهایتا این صحبت شورای نگهبان است که در زمینه رد یا تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری فصل الخطاب تلقی می شود، اما بخشایش اردستانی معتقد است که اگر قرار بود وزارت کشور ثبت نام نامزدها را محدود کند و اجازه ندهد که هر شخصی داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شود، بهتر بود که شورای نگهبان مصوبه خود را به مجلس ارائه می داد.

وی با بیان این که از مجلس نیز انتظار می رفت که به این رویه نامناسب شورای نگهبان ورود کند، تاکید کرد: بهتر بود نمایندگان مجلس از شورای نگهبان می خواستند حتی در صورت عدم تایید اصلاحیه قانون انتخابات ریاست جمهوری، حداقل شورای نگهبان همین مصوبه خود را به پارلمان ارائه کند، اما به نظر می رسد چون احراز صلاحیت نمایندگان مجلس برای دوره های بعدی توسط شورای نگهبان انجام می شود، نمایندگان واهمه دارند که به این شورا اعتراض کنند و هر کاری را که شورای نگهبان انجام دهد، می پذیرند.

چندقطبی شدن فضای انتخابات با محدودسازی تعداد نامزدها

هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان شورای نگهبان روز گذشته گفت که چون هنوز ثبت نام ها تمام نشده است، نمی‌توان گفت چند نفر تایید صلاحیت خواهند شد، اما بنا بر تجربیاتی که این شورا در طول 42 سال گذشته کسب کرده است، به نظر می رسد در نهایت بین 7 تا 10 نفر، فهرست نامزدهای نهایی انتخابات را تشکیل خواهند داد.

این صحبت طحان نظیف در حالی بیان شده است که براساس قانون، شورای نگهبان نمی تواند لزوما محدوده ای را برای تعداد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری معین کند و به هیچ وجه نمی تواند بگوید که 10 نفر بیشتر نمی توانند نامزد انتخابات باشند. این نکته ای است که البته بخشایش اردستانی هم روی آن دست گذاشت و گفت: با وجود این که محدود کردن تعداد نامزدها قانونی به نظر نمی رسد، اما قطعا شورای نگهبان طبق عرف سال های اخیر برای این که جامعه گیج نشود، تعداد نامزدهای نهایی انتخابات را محدود خواهد کرد؛ البته این کار هم به تصمیم گیری بهتر مردم کمک می کند و هم باعث چندقطبی شدن انتخابات می شود که این اتفاق، مشارکت بیشتر مردم در انتخابات را به همراه دارد.

وی در ادامه تصریح کرد: بنابراین به نظر می رسد هرچه شورای نگهبان تعداد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را محدودتر کند، بهتر است؛ حتی اگر این کار با قوانین جاری نیز مغایرت داشته باشد که البته راهکار رفع مغایرت این اقدام با قانون نیز همین بود که شورای نگهبان، مصوبه خود را از مسیر تصویب در مجلس به نتیجه می رساند. اما در هر صورت اشکالی ندارد که شورای نگهبان فضای انتخابات را چندقطبی کند تا این موضوع به تهییج جامعه و خارج شدن از فضای سرد کنونی کمک کند.

ضعف کارکرد احزاب؛ علت ثبت نام خیل وسیع مردم

موضوع دیگری که بخشایش اردستانی درباره علت ثبت نام تعداد زیادی از افراد فاید سابقه اجرایی و مدیریتی در انتخابات ریاست جمهوری به آن اشاره دارد، ضعف کارکرد احزاب در ساختار سیاسی کشور است. او در این باره عنوان کرد: اگر در کشورمان احزاب پویا وجود داشت و شرایط به گونه ای بود که افراد صرفا از طریق احزاب برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام می کردند، قطعا تعداد ثبت نام کنندگان در انتخابات  نیز بسیار کمتر می شد. البته اکنون 238 حزب در وزارت کشور ثبت شده است، اما نکته اصلی اینجاست که مطابق قانون اساسی، انتخابات ما روی ریل احزاب انجام نمی شود.

وی با بیان این که مردم نیز به دلیل ریشه های فرهنگی و سیاسی نسبت به لزوم شرکت در احزاب آگاه نیستند، اظهار داشت: چه در زمان قبل از پیروزی انقلاب و چه بعد از آن، احزاب نتوانستند جایگاهی مناسب در ساختار اجتماعی کشور پیدا کنند. همین مساله هم باعث شده است که احزاب ما به نهادهای خانوادگی تبدیل شوند، به نحوی که در بسیاری از احزاب شناخته شده، جمع زیادی از اعضای اصلی را افراد یک فامیل تشکیل می دهند.

این عضو هیات عملی دانشگاه تهران البته به روند فعالیت خود احزاب نیز انتقاد کرد و گفت: احزاب ما این ضعف را دارند که مثل گل آفتابگردان، موقعیت خود را فقط با شرایط سیاسی روز جامعه تغییر می دهند و از آن بدتر نیز این که در طول سال فعالیت های مثمر ثمری ندارد و فقط در ایام انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری فعال می شوند.

همچنین از نظر این استاد علوم سیاسی، ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی نیز به گونه ای تعریف نشده است که احزاب بتوانند در آن کارکرد منطقی خود را داشته باشند؛ یعنی بتوانند افرادی را به عنوان نماینده مجلس یا رئیس جمهور معرفی کنند و بعد هم مسئولیت تمام تصمیمات و استراتژی های این افراد را بپذیرند که این هم از جمله ضعف های اصلی احزاب ایران است.

بد نیست شورای نگهبان یک فرد عادی را تایید صلاحیت کند

در این میان اما برخی کارشناسان سیاسی معقدند حالا که آبی از بیشتر مسئولان فعلی و سابق دستگاه اجرایی برای مردم گرم نشده است، بد نیست که برای برای یک بار هم که شده، شورای نگهبان چند نفر از مردم عادی را برای انتخابات ریاست جمهوری تایید صلاحیت کند تا شاید این شخص بتواند بهتر از مدیران کنونی به اداره کشور بپردازد.

بخشایش اردستانی ضمن استقبال از این پیشنهاد گفت: به نظر می رسد که شورای نگهبان حتما نباید کسی را تایید صلاحیت کند که پیش از این وزیر، نماینده، فرمانده و ... بوده است، بلکه می تواند مثلا یک استاد دانشگاه یا متخصص علوم سیاسی را تایید کند که حتی پیش از این سابقه اجرایی چندانی نداشته است.

وی در ادامه عنوان کرد: من معتقدم که قطعا در میان این افراد نیز شخصیت های هستند که با وجود نداشتن سابقه اجرایی، توانایی مدیریت دولت را دارند؛ زیرا مثال همین ترامپ که سابقه اجرایی نداشت، توانست آمریکا را اداره کند یا در بسیاری از کشورهای اروپایی هم خیلی از افراد بدون این که سابقه خاصی داشته باشند، به مسئولیت های ارشد می رساند.

این استاد علوم سیاسی با طعنه به عملکرد حسن روحانی و دیگر مسئولان دولت فعلی اظهار داشت: من اعتقاد دارم که اکنون هر کسی سر کار بیاید، قطعا بهتر از آقای روحانی می تواند کشور را اداره کند! مگر مسئولان اجرایی این دولت چه گلی به سر ملت زده اند که حالا بخواهیم جلوی ورود مردم عادی به عرصه ریاست جمهوری را بگیریم. حال شما فرض کنید که مثلا اگر یک استاد دانشگاه در این هشت سال رئیس جمهور بود، آیا بدتر از این می توانست کشور را مدیریت کند؟ طبیعتا خیر!

امیدواریم زنان شایسته به ریاست جمهوری برسند

با وجود این که سخنگوی شورای نگهبان بارها تاکید کرده است که تفسیر این شورا از واژه « رجل سیاسی » لزوما مرد بودن رئیس جمهور نیست و زنان هم می توانند برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنند، اما تا کنون هیچ زنی نتوانسته است به فهرست نهایی نامزدهای انتخابات راه یابد و به نظر می رسد در انتخابات 1400 نیز همین روند دوره های قبل ادامه خواهد یافت.

بخشایش اردستانی علت اصلی تکرار این روند را ذهنیت سنتی برخی اعضای شورای نگهبان نسبت به واژه رجل سیاسی دانست و گفت: متاسفانه یا خوشبختانه هنوز هم ذهنیت بیشتر اعضای شورای نگهبان این است که الزاما «رجل سیاسی» باید مرد باشد. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای جهان، زنان بهتر از مردان کشور را اداره می کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه از رای ندادن زنان به هم‌جنس‌های خودشان در دوره های گذشته انتخابات انتقاد کرد و اظهار داشت: این ایراد به خانم های ایرانی وارد است که وقتی یکی از آنها نامزد انتخابات می شوند، خودشان به آن زن رای نمی دهند. بنابراین وقتی خود خانم ها به زنان رای نمی دهند، این باعث می شود که مردان هم حق آنها را از بین ببرند. این در حالی است که اگر خود زنان کاری کنند که خانم های بیشتری در انتخابات مجلس یا شوراها رای بیاورند، این اتفاق به مثابه یک فشار اجتماعی، می تواند دیدگاه اعضای شورای نگهبان را نسبت به تایید صلاحیت بانوان تغییر دهد.

وی در پایان تصریح کرد: براساس شرع، عرف و قانون هیچ اشکالی ندارد که نام چند خانم در فهرست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری حضور داشته باشند و حتی با حمایت بانوان، یکی از آنها به مقام ریاست جمهوری برسد. بنابراین امیدواریم اگر نامزد خانم شایسته ای در انتخابات 1400 پیدا شد، این خانم بتواند در انتخابات پیروز شود. آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.