اختلال استرسی پس از سانحه یا PTSD چیست؟

به گزارش رکنا، یک روانپزشک با تاکید بر ضرورت درمان مبتلایان اختلال استرسی پس از سانحه گفت: این افراد همیشه در حالت آماده باش به سر می‌برند.

وی با اشاره به این که در زندگی روزمره، هرکسی ممکن است با حوادث طاقت فرسا، ترسناک و یا خارج از کنترل روبه‌رو شود، اظهار کرد: ممکن است هر فردی در زندگی خود حداقل یک بار سانحه رانندگی را تجربه کند و یا قربانی تجاوز و یا شاهد حادثه‌ای دردناک باشد.

وی افزود: پلیس، آتش نشان‌ها و کارکنان آمبولانس ها با احتمال بیشتر با چنین حوادثی روبه‌رو می‌شوند، آن‌ها اغلب مجبورند با حوادث ترسناک مقابله کنند حتی در برخی موارد سربازان ممکن است هدف تیر یا انفجار قرار گیرند و یا شاهد کشته و مجروح شدن دوستانشان باشند.

اختلال استرسی پس از حادثه چیست؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این موضوع که اغلب مردم، بعد از مدتی بدون هیچ کمکی با اتفاقات سخت کنار می‌آیند خاطرنشان کرد: در بعضی افراد تجربیات تلخ واکنشی را ایجاد می‌کند که ممکن است برای ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد که این واکنش را اختلال استرسی پس از حادثه یا اختصاراً (PTSD) می‌گویند.

وی درباره اینکه چگونه PTSD شروع می‌شود، توضیح داد: PTSD می‌تواند پس از هر حادثه تلخی آغاز شود، یک حادثه تلخ، حادثه‌ای است که ما در آن احساس خطر می‌کنیم، زندگی ما در معرض تهدید است یا شاهد مردن و یا مجروح شدن دیگران باشیم.

به گفته ایلیایی، حوادث شدید جاده‌ای، درگیری‌های نظامی، تجاوز‌ها (تجاوز جنسی، حمله فیزیکی، سوءاستفاده، دزدی و زور گیری)، گروگان گرفته شدن، حملات تروریستی، اسیر جنگی بودن، حوادث ناگوار طبیعی یا حاصل دست بشر، داشتن بیماری‌های لاعلاج و یا حتی شنیدن حوادث غیر منتظره و یا مرگ ناگهانی یک دوست و یا فامیل می‌تواند آغاز گر PTSD باشد.

این متخصص روانپزشکی با بیان این موضوع که علائم PTSD می‌تواند بعد از یک تأخیر چند هفته‌ای و یا چند ماهه شروع شود گفت: این نشانه‌ها معمولاً در بازه زمانی بین دو تا شش ماه پس از حادثه ناگوار ظاهر می‌شوند.

نشانه‌های PTSD را جدی بگیرید

وی تاکید کرد: احساس غم عمیق، افسردگی، اضطراب، احساس گناه و یا عصبانیت از جمله نشانه‌های ابتلا به PTSD هستند.

ایلیایی با بیان این موضوع که به غیر از احساسات قابل درک، سه نوع عمده علائم دیگر هم در مبتلایان به اختلال مذکور وجود دارد، توضیح داد: در وضعیتی که کابوس حادثه مداوم در ذهن فرد تکرار شود و این حالت به صورت چند بار در طی روز و یا در خواب رخ دهد، این کابوس‌ها آن چنان واقعی به نظر می‌رسند که فرد احساس می‌کند واقعاً آن حادثه در حال رخ دادن است و حتی در برخی موارد ممکن است احساسات (ترس و تعریق) و یا حواس فیزیکی (اعم از شنوایی، بویایی و درد) که اتفاق افتاده بود را دوباره احساس کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: اتفاقات معمولی ممکن است باعث یادآوری حادثه تلخ شود به عنوان مثال اگر شما یک حادثه رانندگی را در هوای بارانی تجربه کرده باشید به محض این که هوا بارانی شود ممکن است آن حادثه تلخ برای شما تداعی شود.

متخصص روانپزشکی با اشاره به این موضوع که دوری گزینی و بی‌تفاوتی، همچنین دوباره زنده کردن خاطرات ممکن است بسیار افسرده کننده باشد تاکید کرد: ممکن است فردی که دچار اختلال PTSD بخواهد به آن بی توجهی کند یا به طور مثال خود را با سرگرمی‌ها، زیاد کار کردن، حل کردن جدول و معما، دوری از مکان‌ها و افرادی که حادثه تلخ را یادآوری می‌کنند، دور کند، ولی بدون شک بی تفاوتی به اطراف و تلاش برای عادی جلوه دادن شرایط می‌تواند در آینده چالش‌های جدی تری به وجود بیاورد.

وی با تاکید بر این موضوع که مبتلایان به PTSD همیشه در حالت آماده باش به سر می‌برند، گفت: گویی که این افراد منتظر خطر هستند و نمی‌توانند احساس آرامش کنند، مدام مضطرب هستند و به سختی به خواب فرو می‌روند و به طور کلی بی قرار و نا آرام هستند.

واکنش احساسی، درد‌های عضلانی، اسهال، ضربان قلب نامنظم، سردرد، ترس و حملات پانیک، افسردگی، مصرف مواد مخدر و انواع مسکن‌ها از دیگر علامت‌های ابتلا به PTSD که عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به آن اشاره کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا هر کسی بعد از یک حادثه دچار PTSD می‌شود، گفت: خیر، اما تقریباً بیشتر افراد علائم PTSD را در طی ماه اول بعد از سوانح شدید تجربه می‌کنند این واکنش‌های استرسی حاد باعث فهم تجربیات تلخ می‌شود، بنابراین اغلب افراد پس از چند هفته به آرامی با اتفاقات پیش آمده کنار می‌آیند و علائم استرس به مرور از بین می‌رود، اما نکته اینجاست که وقتی علائم طولانی شود تبدیل به اختلال PTSD می‌شود.

ایلیایی به مبتلایان به PTSD توصیه کرد: خودتان را بخاطر PTSD ملامت نکنید، علائم PTSD نشانگر ضعف نیست این نشانه‌ها، علائم طبیعی در افراد طبیعی به حوادث تلخ هستند بنابراین احساسات تان را در خودتان نگه ندارید و اگر دچار این اختلال شده اید با پزشک متخصص مشورت کنید، چرا که درمان‌ها بسیار موفقیت آمیز است.

وی افزود: انتظار نداشته باشید که خاطرات بد سریعاً از بین بروند، آن‌ها ممکن است برای مدتی با شما باشند، زیاد از حد از خودتان انتظار نداشته باشید. به خودتان زمان بدهید تا تطابق به آنچه اتفاق افتاده است رخ دهد.

روش‌های درمانی PTSD

ایلیایی در ادامه به انواع روش‌های درمانی PTSD اشاره کرد و افزود: این بیماری دو درمان جسمانی و روانشناسی دارد به این شکل که همه روان درمانی‌های مؤثر بر PTSD، بر آن حادثه نا گوار که علائم را ایجاد کرده اند تمرکز می‌کنند نه بر روی زندگی گذشته تان، شما نمی‌توانید آنچه را اتفاق افتاده است تغییر دهید و یا فراموش کنید، اما شما می‌توانید یاد بگیرید طور دیگری درباره آن، درباره جهان و درباره زندگی تان فکر کنید. فردی که از اختلالات ناشی از یک حادثه ناگوار رنج می‌برد باید قادر باشد آنچه را که اتفاق افتاده تا آنجایی که ممکن است بدون اینکه دچار وحشت و اضطراب شود به خاطر آورد، این درمان‌ها به میزان قابل توجهی او کمک خواهد کرد.

وی با اشاره به درمان‌های دارویی در مبتلایان به PTSD خاطرنشان کرد: این درمان‌ها که باید تحت نظارت پزشک متخصص انجام شود باعث کنترل اضطراب ناشی از PTSD می‌شود در مجموع همه درمان‌ها به فرد کمک می‌کند تا راه‌های آرامش (Relaxing) و کنترل استرس را یاد بگیرید.

ایلیایی در پایان به اطرافیان افرادی که از اختلال استرسی پس از حادثه رنج می‌بردند، هشدار داد: هرگز از کسی که حادثه بدی را پشت سر گذرانده است نپرسید که او چه احساسی دارد، به آن‌ها نگویید که خوش شانس بوده اند که زنده مانده اند، سعی در کوچک جلوه دادن تجربیات تلخ نداشته باشید مانند: این خیلی هم بد نیست و به آنها پیشنهاد نکنید که فقط احتیاج به کنترل احساسات شان دارند.