بهترین آزمایش پیشگیری از سرطان پستان در زنان

در ایران سالانه پنج‌درصد به آمار مبتلایان به سرطان پستان افزوده می‌شود که تنها راه مقابله با آن پیشگیری از طریق آموزش زنان است.

به گزارش رکنا ، این بیماری در صورت تشخیص سریع، شانس درمان موفقیت‌آمیزی دارد. علاوه بر آموزش زنان به‌منظور معاینه فیزیکی خود، یکی از ابزارهایی که می‌تواند خیلی زود علایم اولیه سرطان پستان را نشان دهد، ماموگرافی است. این ابزار تشخیصی قادر است سرطان پستان را سال‌ها پیش از قابل لمس شدن، شناسایی کند. به همین دلیل به زنان چهل‌ساله و بیشتر توصیه می‌شود هر دو سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند.

ماموگرافی برای غربالگری است یا تشخیص؟

ماموگرافی نوع خاصی از تصویربرداری پستان است که با استفاده از دُز پایین اشعه‌ایکس و به‌منظور تشخیص زودهنگام سرطان پیش از بروز بیماری انجام می‌شود. ماموگرافی می‌تواند برای بررسی سرطان پستان در زنان مبتلا به علایم یا نشانه‌های بیماری مورد استفاده قرار گیرد. این نوع ماموگرافی، ماموگرافی غربالگری است. ماموگرافی غربالگری معمولا شامل دو یا چند عکس با اشعه ایکس از پستان است. تصاویر اشعه ایکس بیشتر می‌توانند تومورهایی را شناسایی کنند که با لمس قابل احساس نیستند. این نوع ماموگرافی معمولا رسوبات کوچک کلسیم را می‌یابد که گاهی نشان‌دهنده وجود سرطان پستان است.

ماموگرافی همچنین می‌تواند برای بررسی سرطان پستان پس از مشخص شدن علایم و نشانه‌های بیماری به کار رود. این نوع ماموگرافی، ماموگرافی تشخیصی است. علاوه بر وجود توده، علایم سرطان پستان می‌تواند شامل درد پستان، ضخیم شدن پوست پستان، تخریب نوک پستان یا تغییر اندازه یا شکل پستان باشد. با این حال این علایم ممکن است نشان از شرایط خوش‌خیم باشد. ماموگرافی تشخیصی می‌تواند برای ارزیابی تغییراتی که در طول ماموگرافی غربالگری دیده می‌شود، به‌منظور دیدن بافت پستان در هنگام ماموگرافی غربالگری مورد استفاده قرار گیرد.

ماموگرافی چه مزیتی دارد؟

تشخیص زودهنگام سرطان پستان با ماموگرافی غربالگری به این معناست که درمان می‌تواند در اوایل بیماری شروع شود و احتمال گستردگی آن کاسته شود. نتایج مطالعات فراوان نشان داده است ماموگرافی غربالگری می‌تواند به کاهش تعداد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان در زنان چهل تا هفتادوچهارساله و به‌ویژه افراد بالای 50 سال کمک کند.

معایب ماموگرافی چیست؟

بعضی معایب ماموگرافی غربالگری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

نتایج مثبت کاذب

این نتایج زمانی رخ می‌دهد که رادیولوژیستیک اختلال را در ماموگرافی تشخیص می‌دهد که لزوما سرطان نیست. همه ماموگرافی‌های مشکوک باید با تست‌های دیگری مانند بیوپسی، سونوگرافی و ماموگرافی تشخیصی پیگیری شود.

نتایج مثبت ماموگرافی کاذب

این نتایج می‌تواند منجر به اضطراب و دیگر اختلالات روان‌شناختی در زنان شود. آزمایش‌های دیگر برای رد سرطان می‌تواند پرهزینه و وقت گیر بوده و ناراحتی‌های دیگری را هم ایجاد کند.

نتایج مثبت کاذب در زنان جوان‌تر با بافت سینه متراکم که پیشتر بیوپسی انجام داده‌اند، زنان با سابقه فامیلی سرطان پستان و زنانی که استروژن مصرف می‌کنند، شایع‌تر است. احتمال بروز نتایج مثبت کاذب با افزایش تعداد ماموگرافی بیشتر می‌شود.

تشخیص و درمان اغراقی

ماموگرافی غربالگری می‌تواند سرطان‌هایی را که نیاز به درمان دارند، پیدا کند اما همچنین می‌تواند سرطان‌هایی را هم تشخیص دهد که هرگز زندگی‌یک خانم را تهدید نمی‌کند. به این پدیده تشخیص اغراقی می‌گویند. درمان همین سرطان‌هایی که حاصل تشخیص اغراقی هستند هم درمان اغراقی گفته می‌شود.

نتایج منفی کاذب

در بررسی سرطان نتیجه منفی به معنای آن است که هیچ اختلالی وجود ندارد. نتایج منفی کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که ماموگرافی همه چیز را نرمال و طبیعی نشان می‌دهد. در حدود 20 درصد از سرطان‌های پستان در زمان غربالگری تشخیص داده نمی‌شوند و نتیجه منفی کاذب بروز می‌کند. یکی از علل نتیجه منفی کاذب تراکم بالای بافت پستان است.

پستان دارای بافت «فیبروگلندول» و بافت چربی است که در ماموگرافی بافت چربی تاریک دیده می‌شود. از آن‌جا که بافت فیبروگلاندول و تومور دارای تراکم یا چگالی مشابهی هستند، تشخیص تومور در زنان با ‌پستان‌های چگال‌تر می‌تواند دشوارتر باشد. نتایج منفی کاذب در زنان جوان‌تر بیشتر رخ می‌دهد.

قرار گرفتن در معرض تابش اشعه

ماموگرافی نیار به دُزهای هرچند کمی از اشعه دارد. خطر آسیب این اشعه‌ها چندان نیست اما تکرار آن می‌تواند باعث ایجاد سرطان شود. اگرچه مزایای بالقوه ماموگرافی بر آسیب آن بیشتر است اما خانم‌ها باید درمورد لزوم انجام ماموگرافی با پزشک‌شان مشورت کنند. در صورت بارداری باید بدانید که ماموگرافی ممکن است برای شما و جنین‌تان خطرساز بوده و پزشک باید از این شرایط مطلع باشد.

ماموگرافی با وجود ایمپلنت پستان

زنانی که ایمپلنت پستان انجام داده‌اند همچنان باید ماموگرافی را انجام دهند. ایمپلنت ممکن است بعضی بافت‌های پستان را پنهان کند و تشخیص رادیولوژیست را با اختلال مواجه کند. خانم‌هایی که ایمپلنت انجام داده‌اند، باید حتما رادیولوژیست را در جریان قرار دهند تا بتواند برای اطمینان بافت پستان را با حداکثر دقت بررسی کند.

تفاوت ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی چیست؟

این ماموگرافی‌ها دستگاه مشابهی دارند. با این حال ماموگرافی تشخیصی بیشتر از ماموگرافی غربالگری زمان لازم دارد و دوز اشعه‌ تابیده شده در آن بیشتر است چون تصاویر اشعه ایکس نیاز به دستیابی به تصاویر سینه از زوایای مختلف دارند. تکنولوژیست ممکن است یک منطقه مشکوک را برای تولیدیک تصویر دقیق که پزشک تشخیص داده، با دقت بیشتری ارزیابی کند.

ماموگرافی دیجیتال چیست؟

درحال‌حاضر در بعضی مراکز، ماموگرافی دیجیتال جایگزین ماموگرافی معمولی شده است. هر دو نوع ماموگرافی از اشعه ایکس برای ایجاد تصویر پستان استفاده می‌کنند با این تفاوت که در ماموگرافی معمولی تصویر مستقیم در فیلم ذخیره می‌شود درحالی‌که در ماموگرافی، تصویر در فایل کامپیوتر نگهداری می‌شود. این اطلاعات دیجیتال را می‌توان با بزرگ‌نمایی بیشتر کرد. در این نوع ماموگرافی تصاویر را می‌توان به صورت الکترونیک در اختیار بیمار قرار داد.

ماموگرافی سه‌بعدی چیست؟

ماموگرافی سه‌بعدی نوعی ماموگرافی دیجیتال است که در آن دستگاه‌های اشعه ایکس تصویربرداری را با برش‌های نازک از پستان در زوایای مختلف انجام می‌دهند که بعد با نرم‌افزار کامپیوتر ساختار آن دوباره ساخته می‌شود. این فرآیند شبیه اسکنر کامپیوتر است اما در ماموگرافی سه‌بعدی دُز تابش بیشتر از ماموگرافی دیجیتال است که دو بعدی است.

چطور برای ماموگرافی آماده شوید؟

قبل از برنامه برای ماموگرافی، انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که با پزشک درمورد مشکلات پستان و احیانا وجود توده در آن صحبت کنید. علاوه بر این، هرگونه جراحی قبلی، استفاده از هورمون و سابقه خانوادگی سرطان سینه را باید برایش توضیح دهید. ماموگرافی‌تان را یک هفته پیش از قاعدگی انجام ندهید چون بافت سینه در این دوره حساس است. بهترین زمان برای ماموگرافی یک هفته بعد از دوره عادت ماهانه است. اگر احتمال می‌دهید که باردار باشید، حتما پزشک را مطلع کنید. توصیه می‌شود:

در روز انجام ماموگرافی از «دئودورانت»، لوسیون زیر بغل و اسپری استفاده نکنید. این می‌تواند روی عکس ماموگرافی به صورت لکه‌های کلسیم ظاهر شود.

هرگونه علایم در پستان را برای تکنسین توصیف کنید.

اگر ماموگرافی قبلی انجام داده‌اید، آن را همراه داشته باشید تا در دسترس رادیولوژیست باشد و بتواند مقایسه کند.

ماموگرافی چطور انجام می‌شود؟

ماموگرافی به صورت سرپایی انجام می‌شود. پستان روی یک پلتفرم مخصوص قرار می‌گیرد و با یک پدال پلاستیکی شفاف فشرده می‌شود. تکنسین به تدریج سینه را می‌فشارد.

فشرده کردن پستان به چند دلیل لازم است:

پستان بافت ضخیمی دارد و بنابراین باید تمام بافت در تصویر قرار گیرد.

با فشردن سینه بافت گسترده شده و می‌توان ناهنجاری‌های کوچک را نیزیافت.

از تارشدن تصویر ناشی از حرکت سینه پیشگیری می‌کند.

از پراکندگی اشعه‌ایکس کاسته و درنتیجه تصویر وضوح بیشتری پیدا می‌کند.

ممکن است در فرآیند ماموگرافی احساس درد کنید. در این صورت بهتر است با تشخیص پزشک از یک مسکن استفاده کنید تا دچار مشکل نشوید.

تجهیزات ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی یک جعبه مستطیلی است که به یک لوله متصل است و اشعه‌ایکس تولید می‌کند. این دستگاه به‌طور انحصاری برای آزمایش اشعه‌ایکس پستان استفاده می‌شود که با استفاده از لوازم جانبی ویژه این اجازه را می‌دهد که پستان در معرض اشعه‌ایکس قرار گیرد. این دستگاه پستان را نگه داشته و می‌فشارد تا بتواند تصاویری از زوایای مختلف پستان به دست آورد.

جواب آزمایش ماموگرافی به ما چه می‌گوید؟

اگر جواب آزمایش ماموگرافی غیرطبیعی باشد، لزوما به معنای سرطان پستان نیست اما نیاز به ماموگرافی تکمیلی، آزمایش‌ها و تست‌‌های دیگری است تا پزشک از سلامت شما مطمئن شود. درصورتی‌که ماموگرافی پاسخ طبیعی داشته باشد، باید در زمان دیگری که پزشک به شما اعلام می‌کند برای چکاپ سالانه مراجعه کنید و در این زمان جواب ماموگرافی قبلی را نیز همراه داشته باشید.

از چه زمان باید ماموگرافی انجام شود؟

هیچ زمان دقیقی برای انجام غربالگری پستان در نظر گرفته نشده است. برای این کار بهتر است با پزشک مشورت کنید. اما بعضی علایم می‌تواند به شما کمک کند که چه زمان غربالگری را انجام دهید. درصورتی‌که در خطر سرطان پستان قرار دارید: زنان زیادی ماموگرافی را در چهل‌سالگی آغاز می‌کنند و هر یکی دو سال آن را تکرار می‌کنند اما براساس پژوهش‌های گوناگون زنان در سنین 45 تا 54 سال در معرض بیشترین خطر برای سرطان پستان قرار دارند.

زنانی که در ریسک بالای سرطان تا پیش از چهل‌سالگی قرار دارند، شامل افرادی است که سابقه خانوادگی ابتلا به این نوع سرطان یا سابقه وجود توده در بافت سینه را داشته‌اند به همین دلیل این زنان لازم است با تشخیص پزشک متخصص در زمان‌های کوتاه‌تری مورد معاینه قرار گیرند تا با تشخیص زودهنگام درمان را هرچه سریع‌تر آغاز کنند.

هزینه ماموگرافی چقدر است؟

ماموگرافی غربالگری به‌عنوان یک مزیت پیشگیرانه هر یک تا دوسال در زنان بالای 40 سال با داشتن پوشش بیمه یا بدون آن لازم است. هزینه ماموگرافی کاملا بستگی به نوع پوشش بیمه درمانی شما دارد.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.