باید و نبایدهای تغذیه ای برای مبتلایان به کبد چرب

بیماری کبد چرب با نام دقیق‌تر بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)، زمانی رخ می‌دهد که بیش از 5 درصد سلول‌های کبدی حاوی چربی باشند. علت دقیق این بیماری شناخته شده نیست، اما هم رژیم غذایی نامناسب و هم ژنتیک ضعیف نقش مهمی در ابتلای آن بازی می‌کنند.

 بیماری کبد چرب کنترل نشده، می‌تواند باعث ایجاد سیروز شود، شرایطی که به طور بالقوه مرگ‌آور است. متأسفانه، درمان مستقیمی برای بیماری کبد چرب غیرالکلی وجود ندارد. در عوض، پزشکان عامل اساسی کمک‌کننده را تحت درمان قرار می‌دهند، که به طور معمول چاقی است.

غذاهایی که چربی، کلسترول و قند بالایی دارند، به طور کلی برای بدن و به طور خاص برای کبد، مضر هستند. کبد عضوی از بدن است که سخت کار می‌کند و انواع وظایف حیاتی از جمله تبدیل مواد غذایی به سوخت، پردازش چربی در خون، پاک کردن سموم مضر و ساخت پروتئین‌های لازم برای انعقاد خون را بر عهده دارد.

چه شما دچار کبد چرب باشید و چه قصد داشته باشید از ابتلا به آن پیشگیری کنید باید از مواد غذایی که در ادامه ذکر می‌شود اجتناب کنید. علاوه بر لیست مواد غذایی مضر، باید متذکر شویم همان‌طور که می‌دانید الکل، حرام و تجزیه‌ی آن برای کبد بسیار دشوار است. حذف این موارد راه بسیار خوبی برای حفاظت از سلامت کبد شما خواهد بود:

نان‌های سفید

نان سفید و سایر محصولاتی که از آرد سفیدِ تصفیه شده تهیه شده‌اند، برای کبد مضرند؛ زیرا آن‌ها کربوهیدرات‌های ساده‌ای هستند که در بدن به قند تبدیل شده و با مصرفشان، گلوکز خون به صورت جهشی بالا می‌رود و در واکنش به این افزایش قند، سطح انسولین نیز افزایش می‌یابد. مدت کوتاهی پس از این اتفاق، قند خونتان افت می‌کند و دوباره گرسنه خواهید شد؛ زیرا بدن شما به جز کالری هیچ ماده‌ی مغذی حقیقی از مصرف این نان‌های سفید دریافت نکرده است. برای جلوگیری از این چرخه‌ی معیوب، هر چیزی که با "آرد سفید تصفیه شده" ساخته شده است را با نوع "100 درصد تهیه شده از دانه‌ی کامل" جایگزین کنید. با این جایگزینی مفید علاوه بر این‌ که گلوکز در جریان خونتان در مدت زمان طولانی‌تری آزاد می‌شود، فیبرهای حیاتی، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی ضروری برای بدنتان را نیز دریافت می‌کنید.

کره

کره دارای چربی‌های اشباع شده‌ی بسیار زیادی است و اغلب سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌کنند که باید مصرف این اسیدهای چرب محدود شود. به طور کلی، نباید بیش از 5 تا 6 درصد از کالری دریافتی روزانه به شکل چربی‌های اشباع شده باشد؛ اما اغلب اوقات این اتفاق به راحتی می‌افتد. حذف کره از رژیم غذایی به شما در حفظ این نسبت کمک خواهد کرد. می‌توانید از مواد غذایی غنی‌تر و سالم‌تر برای جایگزینی کره استفاده کنید؛ مثل روغن زیتون، کره‌ی آجیل‌ها، آووکادو، کره سیب و حمص.

غلات صبحانه‌ی شیرین

بسیاری از غلات صبحانه مواد غذایی ناسالمی هستند که اشتباهاً به عنوان یک انتخاب سالم در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها پر از شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی، نگه‌دارنده‌ها و رنگ‌های غذایی هستند. پردازش تمام این مواد در یک لحظه برای کبد واقعاً دشوار است. در عوض، از غلات کامل بدون مواد نگه‌دارنده و رنگ استفاده کنید. به دنبال برچسب‌هایی باشید که نشان می‌دهد محصول، دارای فیبر بالا و غنی شده با ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف باشد، سپس به جای شکر آن را با میوه تازه یا خشک شده شیرین کنید.

فست فودها

اغلب فست فودها و غذاهای آماده دارای میزان زیادی کلسترول، کربوهیدرات ساده و قند هستند. حتی غذاهای خوش‌طعمی که انتظارش را نداشته‌اید، به طرز غیرمنتظره‌ای دارای قند هستند؛ تا با این ترفند مغز شما را فریب دهند تا میلتان به مصرف آن‌ها زیاد شود. یک راه خوب برای از بین بردن اعتیاد به فست فودها این است که آن را در منزل تهیه نمایید. بدین منظور دستور پخت آن‌ها را از اینترنت پیدا کرده و مقدار مواد غذایی ناسالمش را کم کنید تا کم‌کم به طعم جدید آن عادت کنید.

نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های میوه‌ای

کافئین و قند موجود در نوشابه‌ها اغلب برای مبارزه با خستگی استفاده می‌شوند؛ اما در واقع آن‌ها انرژی پایداری را تأمین نمی‌کنند. نوشابه‌ها دارای مقدار زیادی شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند به علاوه‌ی افزودنی‌ها، رنگ‌های مصنوعی و اسیدهایی که دندان‌هایتان را خراب می‌کنند. این نوشیدنی‌ها هیچ ماده‌ی مغذی مفیدی ندارند. از آنجایی که شکر اضافی در کبد به چربی تبدیل می‌شود، حذف این نوشیدنی‌ها یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای مبارزه با بیماری کبد چرب غیرالکلی انجام دهید.

نوشیدنی‌های میوه‌ای کمی بهترند، اما نه زیاد. طبیعتاً قند موجود در میوه‌ها هنگام آبگیری تغلیظ می‌شوند و تمام فیبرهای سالمشان کنار گذاشته می‌شود. مخلوط آب با کمی آبمیوه گزینه‌ی بسیار بهتری برای زمان تشنگی‌تان است.

هنگامی که احساس می‌کنید نیاز به دریافت کافئین دارید، به جای آن، کمی چای یا قهوه‌ی کم شیرین میل کنید.

گوشت قرمز

گوشت قرمز، چربی و کلسترول بالایی دارد و هضم آن مشکل است. یک مطالعه نشان داد افرادی که گوشت قرمز زیادی مصرف می‌کردند، 50٪ احتمال ابتلایشان به بیماری کبدچرب غیرالکلی و یا مقاومت به انسولین (که عامل مهمی برای ابتلا به NAFLD است) افزایش یافت.

گوشت‌های فرآوری شده بدتر هم هستند؛ زیرا علاوه بر این که از چربی‌های اشباع شده ساخته شده‌اند، به دلیل دیگر ترکیبات مضر موجب التهاب و مقاومت به انسولین نیز شده و سطح قند خون را بالا می‌برند. به هم خوردن تعادل انسولین و بروز التهاب، در کنار هم، تجمع چربی در کبد را افزایش می‌دهند و در نهایت ریسک کبد چرب غیرالکلی را بالا می‌برند.

همان‌طور که قبلا ذکر شد کبد بیشتر افراد مقدار کمی چربی دارد اما اگر بیش از 5 درصد از وزن کبدتان چربی باشد می‌تواند بیماری کبد چرب ایجاد کند. طبق مطالعات، افرادی که زیاد پروتئین حیوانی مصرف می‌کنند بیشتر در معرض انباشت چربی اضافی در کبد بوده و ریسک بیماری کبدشان نسبت به آن‌هایی که بیشتر پروتئین گیاهی مصرف می‌کنند بالاتر است. ارتباط میان چاقی، عادات غذایی و کبد چرب غیرالکلی در این پژوهش‌ها بررسی شد و نتایج نشان داد 54 درصد از افراد دچار اضافه وزنی که پروتئین حیوانی مصرف می‌کردند، بیشتر مستعد بیماری کبد چرب بوده‌اند.

همچنین یافته‌ها حاکی از آن هستند که ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب ارتباطی به دریافت کالری نداشته است. نتایج نشان می‌دهند افرادی که دچار بیماری کبد چرب نبوده‌اند، روزانه به طور متوسط 2052 کالری دریافت می‌کرده‌اند اما افرادی که دچار بیماری کبد چرب بوده‌اند، دریافت کالری روزانه‌شان، 1996 بوده است. منبع اصلی کالری برای بیماران کبد چرب، از پروتئین بوده است: 16 درصد دریافت پروتئین برای افراد دچار بیماری کبد چرب در برابر 15.6 درصد دریافت پروتئین برای افرادی که بیماری کبد چرب نداشته‌اند.

بسیاری از غلات صبحانه مواد غذایی ناسالمی هستند که اشتباهاً به عنوان یک انتخاب سالم در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها پر از شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی، نگه‌دارنده‌ها و رنگ‌های غذایی هستند. پردازش تمام این مواد در یک لحظه برای کبد واقعاً دشوار است

بنابراین اگر ذائقه‌ی شما تمایل زیادی به گوشت قرمز دارد توصیه می‌کنیم مصرف گوشت قرمز، مخصوصاً نوع فرآوری شده آن را محدود کنید. راهنماهای اخیر تغذیه‌ای پیشنهاد می‌کنند بیش از یک تا دو واحد در هفته گوشت قرمز مصرف نکنید و حتی اگر در مورد سلامتی کبدتان نگران هستید، از این مقدار هم کمتر مصرف کنید و در عوض، گوشت‌های سفید کم‌چرب مانند ماهی، مرغ و بوقلمون و همچنین سبزیجات با پروتئین بالا مثل اسفناج، بروکلی، سیب‌زمینی‌ها و آوکادو را جایگزین کنید.

همچنین می‌توانید رژیم غذایی مدیترانه‌ای را در پیش بگیرید زیرا سرشار از غلات کامل، پروتئین بدون چربی، ماهی، سبزیجات و روغن ماهی است که همگی بی‌نهایت برای سلامت عمومی مفیدند.

بیسکویت‌ها، کیک‌ها و آب‌نبات‌ها

در مورد طبیعت ناسالم آب‌نبات‌ها و شیرینی‌جات مطلب زیادی نیست که شما پیش از این در مورد آن‌ها نشنیده باشید و لازم به توضیح باشد. شیرین‌کننده‌ها، نگه‌دارنده‌ها، چربی‌های اشباع شده و رنگ‌های شیمیایی برای کبدتان خوب نیستند؛ با این حال، بدن ما به مقدار مشخصی از قند نیاز دارد و مغز ما نیز آن را طلب می‌کند. شکلات تیره یک جایگزین بسیار عالی است که کمتر از شکلات شیری شکر دارد و حاوی برخی از آنتی‌اکسیدان‌های سالم نیز هست. دیگر گزینه‌های بهتر برای شیرینی‌جات عبارت‌اند از اسموتی‌های میوه، پوره میوه‌های یخ‌زده و چای مورد علاقه‌تان که با کمی عسل شیرین شده است.

اعتدال همیشه راهگشاست!

با این که لیست فوق کامل نیست، اما با نگاهی اجمالی به آن متوجه می‌شوید غذاهایی مورد بحث ما قرار گرفته‌اند که دارای قند، سدیم و چربی زیادی هستند و همه‌ی این‌ها باید برای محافظت از کبد محدود شوند. شناخت مقدار این مواد در غذاهای مورد علاقه‌تان می‌تواند به شما در ایجاد حفظ تعادل سالم در رژیم غذایی کمک کند. لازم نیست به طور کامل این مواد مضر را حذف کنید (مگر اینکه پزشکتان این را بگوید)، اما کاهش مصرف آن‌ها به میزان زیادی به کاهش وزن شما کمک خواهد کرد و این هدف کلیدی برای درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی و همچنین سلامتی کل بدنتان است.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.