نتایج جدیدترین بررسی ها نشان می دهد که مصرف داروهای مخدر محرک در سراسر جهان رو به افزایش است. در مطالعه انجام گرفته روی ده ها هزار نفر در بیش از 25 کشور دنیا، مشخص شده که ۱۴ درصد از این افراد در سال ۲۰۱۷ حداقل یک بار از مخدرهای محرک مصرف کرده اند که نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایش پنج درصدی داشته است.

استفاده غیرپزشکی از این مواد محرک که اغلب به داروهای هوشمند معروف هستند به منظور افزایش حافظه یا قدرت تمرکز مصرف می شوند. در این بررسی آمده است که برای مثال مصرف مخدرهای محرک در فرانسه از ۳ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۱۶ درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده و در انگلیس نیز این رقم از پنج درصد به ۲۳ درصد رسیده است. در ادامه نکاتی درباره مخدرهای محرک و آسیب های مصرف آن ها خواهید خواند. مخدرهایی که ظاهرا تجربه مصرف آن ها برای اولین بار به سختی به نقطه پایان می رسد.

روان گردان ‌ها درمان دارویی ندارند!

قبل از هر چیز باید بدانید که «سعید صفاتیان»، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر Drugs مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه اخیرش گفته: «پیش از این درباره درمان تریاک یا هروئین به عنوان مخدر سنتی درمان نگهدارنده تجویز می شد و فرد مصرف کننده پس از سه دوره مصرف متادون و ارتباط با روان شناس و مددکار می توانست بسیاری از مشکلات خود را برطرف کند اما درباره مواد مخدر صنعتی این امکان وجود ندارد. هیچ کجای دنیا هم درمان روان گردان ها، دارویی نیست و باید این افراد تحت روان درمانی های طولانی مدت قرار گیرند.»

ضرورت آگاهی درباره مخدرهای سنتی و صنعتی

یکی از معضلات اجتماعی جهان امروز، مسئله اعتیاد به مواد مخدر و نفوذ روز افزون آن در میان نسل جوان است. گرچه مصرف مواد مخدر در ایران سابقه طولانی داشته و گیاهانی که مواد مخدر سنتی (همچون تریاک) از آن ها به دست می آید از گیاهان بومی ایران بوده اند اما بر اساس آمارها و گزارش های نهادهایی همچون سازمان بهداشت جهانی به موازات پیشرفت جوامع، نیازها، نگرش ها و الگوهای رفتاری جوانان نیز دچار تغییر و دگرگونی شده و الگوی سوء مصرف در میان جوانان به سرعت از سنتی به صنعتی در حال تغییر است. بنابراین نمی توان با همان راهکارهایی که برای مقابله با مواد مخدر سنتی به کار برده می شود برای مقابله با مواد مخدر صنعتی نیز استفاده کرد زیرا با توجه به افزایش روزافزون گرایش جوانان به این مواد و اثرات سوء شدیدی که این مواد در مقایسه با مواد مخدر سنتی دارند، بررسی دقیق عوامل موثر درگیر و همچنین راهکارهای پیشگیری و درمان ضروری است.

نکته ای خطاب به زنان

طبق آخرین آمارهای رسمی منتشر شده، روند سوء مصرف ها نشان می دهد که گرایش دختران و زنان به مصرف مواد مخدر به ویژه محرک ها رو به افزایش است. علت های گوناگونی همچون زمینه های فردی، داشتن هویت مناسب، ناتوانی در کنترل هیجان های درونی، به دنبال دریافت تایید اجتماعی، ضعف مهارت ها و الگوهای فرزندپروری نامناسب می تواند گرایش دختران به اعتیاد در آینده را تسهیل کند. با توجه به نقش کلیدی زنان در داشتن جامعه ای سالم، باید دقت بیشتری به این ماجرا داشت.

تصوراتی اشتباه درباره مواد مخدر سنتی

مواد مخدر سنتی به دسته ای از مخدرها اطلاق می شود که منشأ طبیعی و گیاهی دارند که از جمله مهم ترین این مواد تریاک است. تریاک از قدیمی ترین داروهایی است که بشر شناخته و دارای اثر تخدیری قوی است. به این معنی که مصرف تریاک در ابتدا یک حالت آرام بخش همراه با سستی، رخوت توام با شادی و نشاط و چرت در انسان ایجاد کرده و بالاخره خواب ایجاد می کند و مصرف ممتد آن باعث اعتیاد می شود که مدت این دوره به نوع ماده، مقدار و دفعات مصرف بستگی دارد. بر خلاف تصور عامیانه که تریاک و دیگر موادمخدر را داروی تمام بیماری ها می داند، موادمخدر هیچ گونه معالجه ای را در بر نداشته بلکه فقط درد را تسکین می بخشد اما از طرفی عوارض مختلف جسمانی و اختلالات روانی ایجاد می کند.

انواع مواد مخدر صنعتی

مواد صنعتی به دسته بزرگی از مواد اطلاق می شود که منشأ طبیعی ندارند و طی فرایندهای پیچیده شیمیایی در آزمایشگاه صنعتی ساخته می شوند. به طور کلی این مواد را می توان در سه گروه طبقه بندی کرد:

1- توهم زاها: این دسته مواد روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارند و عملکردهای ادراکی را تغییر می دهند. مانند LSD، اکستازی و ... .

2- محرک ها: این دسته از مواد با تحریک سیستم عصبی مرکزی حالت سرخوشی به وجود می آورند. مانند: شیشه، کریستال، متیل فندیت (ریتالین)

3- نارکوتیک ها (کندکننده ها): این دسته از مواد سیستم کنترل عصبی را دچار ضعف می کنند و می توانند درد را کاهش دهند. مانند: کدئین، متادون و ... .

آشنایی با 2 مورد از خطرناک ترین محرک ها

حال با توجه به میزان آسیب و گستردگی مصرف در حوزه محرک ها به دو مورد از آن ها یعنی شیشه و متیل فندیت (ریتالین) به اختصار پرداخته می شود.

1- مت آمفتامین (شیشه): شیشه جزو دسته داروهای محرک و با نام علمی «مت آمفتامین» است و از حیث میزان تخریب و آسیب جسمی و روانی و ایجاد وابستگی و نهایتا مرگ آوری، جزو دسته مواد با تخریب بالا محسوب می شود. مکانیسم اثر این ماده از طریق آزاد کردن دوپامین و با تحریک مرکز پاداش مغز اثر می کند که احساس سرخوشی و لذت کاذب را در مصرف کننده به وجود می آورد. مدتی پس از اعتیاد و مصرف زیاد، فرد دچار افسردگی، خستگی و زود رنجی می شود. پس از مصرف زیاد فرد با مشکلات روانی روبه رو می شود به طوری که بدون استفاده از این ماده توانایی لذت بردن را به طور محدودی تجربه می کند و همین عامل باعث می شود که به مصرف بیشتر رو بیاورد. رفتار همراه با اضطراب، عصبانیت، کاهش اشتها، افزایش فعالیت فیزیکی، رفتار خشن و پرخاشگرانه، مردمک چشم گشاد و ضربان قلب Heart بالا از جمله نشانه های فرد مصرف کننده شیشه است.

2- متیل فندیت (ریتالین): ریتالین محرک دستگاه عصبی است و اثرات آن شبیه به آمفتامین هاست که برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه و بعضی آسیب های مغزی کاربرد دارویی دارد. با این حال، ظرفیت سوء مصرف آن بالاست و در بعضی از اقشار مانند دانشجویان و دانش آموزان به منظور افزایش تمرکز و با هدف موفقیت در امتحانات استفاده می شود. سوء مصرف ریتالین منجر به علایمی همچون مسمومیت و بروز نشانه های شبه مانیک(سرخوشی)، افسردگی و انواع مختلفی از جمله پانیک (حملات وحشتزدگی) می شود. علایم حرکتی و رفتاری مصرف با دوز بالا می تواند شامل دندان قروچه، گیجی، رفتارهای غیر هدفمند، وسواس عملی و رفتارهای تهاجمی باشد. یکی از دلایل سوء مصرف ریتالین استرس و فضای رقابتی زیاد در جامعه است که افراد را به دنبال داروهای محرک از جمله ریتالین می کشاند. عامل دیگری که استفاده زیاد از ریتالین را توجیه می کند نگرش افراد به مصرف دارو برای تقویت توانایی هاست.

دلایل بسیار سخت بودن ترک کردن محرک ها

همان طور که در خبر ابتدایی این مطلب هم خواندید، درمان اعتیاد به مواد محرکی همچون شیشه و ریتالین بسیار دشوار است چراکه این نوع مواد، مدارهای مغزی را درگیر می کند و ساختار طبیعی و شیمیایی آن را عوض می کند، به طوری که فرد معتاد Addicted بیشتر از آن که بخواهد آسوده شود و اعتیاد را ترک کند، تمایل به ادامه مصرف آن دارد. همچنین پارانویای (سوءظن) شدید، موارد فراوان روان پریشی، بی قراری مداوم و شدت ولع مصرف و فقدان احساس لذت از جمله موارد چالش برانگیز درمان مصرف کنندگان مواد محرک (مثل شیشه) نسبت به دیگر مواد اعتیادآور است که درمان را بسیار سخت و پیچیده می کند.

خانواده ها باید پیشگیری را جدی بگیرند

همین جاست که باید یادآوری کنیم، همان طور که از قدیم گفته اند پیشگیری از اولویت بالایی در این حوزه برخوردار است. پیشگیری در ابتدا برای کودکان و دانش آموزان دبستانی بسیار حائز اهمیت است چرا که کودکان به نسبت بزرگسالان، راحت تر با برنامه های تربیتی ارتباط برقرار می کنند. برنامه های آموزشی در مدارس و برگزاری کلاس های آگاه سازی برای والدین در خصوص خطرات مواد از جمله اقدامات پیشگیرانه محسوب می شود.خواندنی های رکنا را در اینستاگرام دنبال کنید

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید: