ستاره‌ای که سیاره‌اش را نابود کرد: تازه‌ترین روایت از کشفی قدیمی

به گزارش رکنا، در سال ۲۰۲۰، ستاره شناسان برای اولین بار شاهد وقوع پدیده‌ای شگفت‌انگیز بودند که به نظر می‌رسید ستاره‌ای در حال بلعیدن یکی از سیارات خود باشد. اما اطلاعات تازه نشان می‌دهد که اتفاقی کاملاً متفاوت در جریان بوده است.

بلعیده شدن سیاره توسط ستاره؛ از تصور تا واقعیت

بی‌شک یک سیاره به دست ستاره‌اش نابود شد، اما اکنون تحقیقات جدید ناسا نشان می‌دهد که نحوه رخ دادن این رویداد چیزی متفاوت از آنچه ابتدا تصور می‌شد، بوده است. ستاره به جای اینکه به شکلی عظیم منبسط شود، سیاره را به تدریج به خود نزدیک کرده و در نهایت آن را بلعیده است. این فرآیند شگفت‌انگیز یکی از پدیده‌های بی‌سابقه علمی است که کمی با برداشت‌های اولیه ستاره‌شناسان متفاوت به نظر می‌رسد.

رایان لاو، اخترشناس و نویسنده اصلی تحقیق در آزمایشگاه تحقیقات نجومی بنیاد ملی علوم آریزونا می‌گوید: «این نوع رویدادها بسیار نادر هستند. ما احتمالاً برای اولین بار توانستیم لحظه وقوع بلعیده شدن یک سیاره توسط ستاره را ثبت کنیم.»

پدیده‌ای عجیب در کهکشان راه شیری

این رویداد که با نام ZTF SLRN-2020 شناخته می‌شود، در فاصله‌ای به اندازه ۱۲ هزار سال نوری از زمین و در کهکشان راه شیری رخ داده است. دانشمندان زمانی که این ستاره را تحت نظر داشتند، نوری بسیار درخشان در طیف مرئی مشاهده کردند که خبر از وقوع یک بلعیده شدن عظیم می‌داد. آن‌ها حدس زدند که احتمالاً یک سیاره بزرگ توسط ستاره بلعیده شده باشد؛ سیاره‌ای که تنها ابری از غبار از آن باقی مانده است.
بررسی‌های تلسکوپ جیمز وب نشان داد که برخلاف تصور اولیه، ستاره برای بلعیدن سیاره منبسط نشده است، بلکه مدار سیاره به تدریج کوچک شده است.

سناریویی غیرمنتظره

تحقیقات جدید توسط تلسکوپ جیمز وب نشان داده‌اند که برخلاف باور قبلی، ستاره برای بلعیدن سیاره به شکل غول سرخ در نیامده است. بلکه مدار سیاره به مرور زمان کاهش یافته و همین امر باعث نزدیکی بیش از حد آن به ستاره شده است.

در ابتدا، محققان بر این باور بودند که این ستاره، مشابه خورشید ، وارد مرحله‌ای از زندگی خود به عنوان یک غول سرخ شده است. در این مرحله، ستارگان به دلیل اتمام سوخت هیدروژنی به طور چشمگیری متورم می‌شوند. طبق مقاله منتشر شده در نیچر در سال ۲۰۲۳، ستاره مذکور به خاطر همین ویژگی‌ها به عنوان یک ستاره غول سرخ شناسایی شد. اما داده‌های جمع‌آوری شده از جیمز وب، این سناریو را رد کردند و نشان دادند که این فرآیند غیرمعمول بوده است.

تصویر تازه‌ای از یک رویداد نادر

بر اساس داده‌های جدید، این ستاره برخلاف انتظار، نور مربوط به مرحله غول سرخ را منتشر نکرده است. این مسئله نشان‌دهنده آن بود که فرآیند تبدیل ستاره به غول سرخ در حال وقوع نیست.

دانشمندان اعلام کردند که سیاره مورد بحث در فاصله‌ای بسیار نزدیک‌تر از فاصله میان عطارد و خورشید با ستاره‌ی خود قرار داشت. به تدریج، این سیاره شروع به کاهش فاصله با ستاره کرد. این فرآیند که به عنوان زوال مداری شناخته می‌شود، به دلیل برهم‌کنش‌های گرانشی و کشندی میان ستاره و سیاره رخ داده است.

فرآیند بلعیدن سیاره

طبق بررسی‌های انجام‌شده توسط لاو و همکارانش، کل فرآیند زوال مداری تنها چند ماه به طول انجامید. سیاره ابتدا به شکلی مارپیچی به سمت ستاره حرکت کرد و سپس با برخورد به سطح آن، به طور کامل توسط ستاره بلعیده شد. در این مرحله، ماده سیاره‌ای بیرون رانده شد که همین امر باعث ایجاد درخششی غیرمعمول شد. چنین درخششی همان رویدادی است که ستاره‌شناسان برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ رصد کردند.

این مواد بیرون‌ریزی شامل طول موج‌های فروسرخ و غبار بود که ستاره‌شناسان را به اشتباه انداخت و باعث شد تصور کنند ستاره متورم شده است؛ در حالی که در حقیقت چنین نبود.

چالش‌های شناسایی این رویدادها

رویدادهای شبیه به مورد بحث، به سختی قابل شناسایی هستند؛ زیرا آثار تولیدشده توسط این فرآیندها معمولاً بسیار کم‌نور هستند. اما کارشناسان بر این باورند که با افتتاح رصدخانه ورا سی. روبین، شناسایی چنین رویدادهایی آسان‌تر خواهد شد. رایان لاو در این خصوص می‌گوید: «ما احتمالاً به زودی شاهد ثبت موارد بیشتر از این دست خواهیم بود؛ موضوعی که من را بسیار هیجان‌زده کرده است.»

این تحقیق شگفت‌انگیز در تاریخ ۱۰ آوریل منتشر شد و یافته‌های جدیدی در این زمینه ارائه کرد.