فرعون چگونه مرد؟ کشف راز پس از گذشت 3300 سال

به گزارش رکنا، در گزارش زیر به رمزگشایی علت مرگ یکی از مشهورترین فراعنه مصر باستان پرداخته ایم:

از وقتی که آرامگاه «توت‌عنخ‌آمون»، فرعون نامدار مصر باستان، در سال ۱۹۲۲ کشف شد، گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره چگونگی پایان زندگی او مطرح بوده است. حالا باستان‌شناسان با بررسی دقیق DNA این مومیایی ۳۳۰۰ ساله اعلام کرده‌اند که این پادشاه جوان به دلیل ابتلا به بیماری مالاریا و ضعف جسمانی ناشی از شکستگی استخوان پا درگذشته است.

کشف آرامگاه؛ نخستین قدم در داستان رازآلود

این آرامگاه در دره پادشاهان و همراه با حدود ۵ هزار اثر باستانی در ۴ نوامبر ۱۹۲۲ توسط هاوارد کارتر و به حمایت مالی «لرد کارنارون»، دست‌نخورده کشف شد. این کشف که به عنوان یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی قرن بیستم شناخته می‌شود، شامل ۳ تابوت بود؛ که آخرین تابوت آن از جنس طلا ساخته شده و حاوی بدن مومیایی‌شده «توت‌عنخ‌آمون» بود. نکته قابل توجه، شرایط فوق‌العاده سالم مومیایی این فرعون پس از گذشت بیش از سه هزار سال از درگذشت او است.

«توت‌عنخ‌آمون»، یازدهمین فرعون دودمان هجدهم مصر باستان، فقط ۹ سال حکومت کرد و در سن ۱۸ سالگی درگذشت. گرچه دوران حکومتش کوتاه بود، اما کشف منحصر به فرد آرامگاه او و آثار تاریخی چشمگیر موجود در آن، شایستگی او را در تاریخ افزایش داد.

مالاریا؛ قاتل مرگبار مصر باستان

در زمان مصر باستان، هیچ راه درمانی برای مالاریا وجود نداشت و عفونت ناشی از گزش پشه‌های مالاریا می‌توانست مرگ‌آفرین باشد. هم‌اکنون دانشمندان از طریق بررسی DNA مومیایی توت‌عنخ‌آمون، به این نتیجه رسیده‌اند که علت مرگ این فرعون جوان مالاریا بوده است. نکته جالب این است که تعیین علت مرگ برای مومیایی‌ها به دلیل تخریب بقایا و فرآیند مومیایی‌کردن که شامل استخراج اغلب اعضای داخلی است، بسیار دشوار است. اما تجزیه و تحلیل DNA سرنخ‌های گرانبهایی را در اختیار محققان قرار می‌دهد.

«تیم بتی»، یکی از کارشناسان این تحقیقات گفت: «مطالعه بیشتر درباره DNA این مومیایی مشهور نشان می‌دهد که او نه‌تنها در سن نوجوانی به سلطنت رسید، بلکه ماحصل یک ازدواج فامیلی بود. این ازدواج فامیلی ممکن است مشکلات سلامتی متعددی ایجاد کرده باشد و احتمالاً این مسائل، همراه با بیماری مالاریا، زمینه کاهش عمر او را فراهم کردند.»

ازدواج‌های فامیلی؛ زمینه‌ساز مشکلات ژنتیکی

در گذشته، ازدواج‌های فامیلی در خانواده‌های سلطنتی مصر باستان بسیار رایج بود و این شیوه خطر بروز بیماری‌های ژنتیکی و اختلالات مادرزادی را به طور جدی افزایش می‌داد. تحقیقات نشان داده‌اند که والدین فرعون مصر، دخترعمو و پسرعمو بوده‌اند. بنا بر اظهارات متخصصان، در نسل سوم ازدواج‌های فامیلی، DNA گاهی به قدری مشابه می‌شود که احتمال اختلالات سلامتی افزایش می‌یابد. «مارک گابولد»، مصرشناس فرانسوی، با استناد به تحقیقات سال ۲۰۱۰، توضیح داد که سه نسل پیاپی ازدواج‌های فامیلی می‌تواند به انباشت مشکلات ژنتیکی در فرزندان منجر شود.

مشکلی نادر در استخوان پا

مطالعات علمی همچنین نشان دادند که «توت‌عنخ‌آمون» به بیماری کوهلر نوع ۲ مبتلا بوده است. این بیماری نادر در پاها باعث محدود شدن جریان خون به بافت استخوانی می‌شود و منجر به مرگ بافت و ایجاد نکروز می‌گردد. بررسی‌های سی‌تی‌اسکن نشان دادند که این فرعون در پای چپ خود دچار نکروز بوده است. این کشف، علت وجود عصاها و داروهای موجود در آرامگاهش را روشن کرد. محققان تاکید دارند که ترکیب ضعف ناشی از نکروز در پا و عفونت‌های مالاریا، اصلی‌ترین دلیل درگذشت این فرعون جوان بود.