RBC چیست؟ + جدول بیماری هایی که نیاز به آزمایش RBC دارد

به گزارش خبرنگار رکنا، آزمایش RBC به منظور اندازه گیری تعداد گلبول های قرمز خون در یک نمونه خون انجام می‌شود و به شناسایی اختلالات خونی مانند کم‌خونی و مشکلات لخته شدن خون کمک می‌کند. برای مشاهده فیلم RBC چیست؟ در اینجا کلیک کنید.

این آزمایش شامل نمونه‌گیری از خون از ورید است که سپس با استفاده از دستگاه‌های تخصصی، تعداد گلبول‌های قرمز موجود در نمونه خون شمارش می‌شود. برای انجام این آزمایش نیاز به تجویز پزشک عمومی یا متخصص خون‌شناسی است.

آزمایش خون RBC چیست؟

آزمایش RBC (شمارش گلبول های قرمز خون) برای شناسایی و تشخیص مشکلات مختلف خونی و به ویژه اختلالات مرتبط با تعداد گلبول‌های قرمز خون انجام می‌شود.

در اینجا یک جدول خلاصه از دلایل انجام آزمایش RBC آورده شده است:

این آزمایش می‌تواند به دلایل زیر تجویز شود:

تشخیص کم‌خونی (آنمی): تعداد کم گلبول‌های قرمز خون می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی باشد. کم‌خونی به دلیل کاهش گلبول‌های قرمز و در نتیجه کاهش ظرفیت حمل اکسیژن خون ایجاد می‌شود. آزمایش RBC به شناسایی این مشکل کمک می‌کند.

تشخیص مشکلات خونی دیگر: اختلالات مختلفی مانند مشکلات مغز استخوان، بیماری‌های کلیوی، یا سرطان‌های خاص می‌توانند بر تولید یا عملکرد گلبول‌های قرمز تأثیر بگذارند. آزمایش RBC می‌تواند به شناسایی این مشکلات کمک کند.

مراقبت از بیماران تحت درمان های خاص: بیمارانی که تحت درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی یا داروهایی که می‌توانند تعداد گلبول‌های قرمز را تغییر دهند، قرار دارند، نیاز به نظارت بر تعداد گلبول‌های قرمز دارند. آزمایش RBC برای نظارت بر این تغییرات انجام می‌شود.

مشاهده علائم بالینی غیرعادی: اگر فرد علائمی مانند خستگی، ضعف، رنگ‌پریدگی پوست، ضربان قلب سریع، سردرد یا سرگیجه را تجربه کند، پزشک ممکن است آزمایش RBC را برای بررسی تعداد گلبول‌های قرمز درخواست کند.

پیگیری بیماری‌های مزمن: بیمارانی که به بیماری‌های مزمنی مانند بیماری کلیوی یا اختلالات مغز استخوان مبتلا هستند، نیاز به نظارت مداوم بر تعداد گلبول‌های قرمز دارند.

در مجموع، آزمایش RBC به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی بیمار را ارزیابی کرده و در صورت وجود مشکل، آن را شناسایی و درمان کنند.

چرا آزمایش RBC انجام می شود؟

آزمایش RBC یا شمارش گلبول های قرمز به تشخیص کم‌خونی و اختلالات مرتبط با گلبول‌های قرمز کمک می‌کند. در انواع مختلف کم‌خونی، تعداد گلبول‌های قرمز کاهش می‌یابد. همچنین این آزمایش ممکن است برای تشخیص مشکلات پزشکی دیگر مانند بیماری های کلیوی، سرطان گلبول های سفید خون، یا اختلالات مغز استخوان مفید باشد.

پزشک شما ممکن است آزمایش RBC را برای دلایل زیر تجویز کند:

به عنوان بخشی از معاینه پزشکی معمول

در صورت بروز علائم کم‌خونی مانند خستگی، سردرد، کاهش اشتها یا مشکلات تمرکز

در صورتی که علائمی مانند تب، عفونت یا ضعف مشاهده می کنید

هنگام دریافت درمان‌هایی که می‌توانند بر تعداد سلول‌های خونی تأثیر بگذارند، مانند شیمی‌درمانی

برای پیگیری بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیوی

علائم نیاز به آزمایش RBC

آزمایش RBC (شمارش گلبول‌های قرمز خون) می‌تواند در شرایط مختلف برای تشخیص بیماری‌ها و اختلالات خون تجویز شود.

در اینجا یک جدول مقایسه‌ای برای علائم نیاز به آزمایش RBC آورده شده است:

علائمی که ممکن است نشان‌دهنده نیاز به انجام این آزمایش باشند عبارتند از:

علائم کم‌خونی (آنمی) یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز

ضعف و خستگی: احساس خستگی مفرط یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه.

پوست رنگ‌پریده: کم شدن رنگ پوست به‌ویژه در نواحی مانند صورت یا داخل پلک‌ها.

ضربان قلب سریع یا تپش قلب: احساس تپش سریع یا غیرعادی قلب.

سرگیجه یا گیجی: احساس سبکی سر، به‌ویژه هنگام ایستادن یا تغییر وضعیت بدن.

مشکلات تنفسی: احساس تنگی نفس هنگام انجام فعالیت‌های سبک.

سردرد: بروز سردردهای مکرر یا شدید.

مشکل در تمرکز و حافظه: عدم توانایی در تمرکز یا مشکلات شناختی.

علائم افزایش تعداد گلبول‌های قرمز

سردرد: سردردهای مداوم یا شدید.

سرگیجه: احساس سبکی سر یا گیجی به‌ویژه هنگام تغییر موقعیت.

مشکلات بینایی: تاری دید یا مشکلات دیگر در بینایی.

تنگی نفس: احساس نفس‌نفس زدن یا تنگی نفس حتی بدون فعالیت سنگین.

پوست قرمز و داغ: قرمزی و گرمای غیرطبیعی در پوست، به‌ویژه صورت یا دست‌ها.

مشکلات پزشکی خاص

علائم خونریزی داخلی: مانند مدفوع تیره، خونریزی از لثه‌ها یا خونریزی غیرمعمول در بدن.

بیماری‌های مزمن کلیه: برای نظارت بر وضعیت کلیه‌ها و تولید گلبول‌های قرمز.

نارسایی قلبی یا مشکلات تنفسی: که ممکن است منجر به افزایش تولید گلبول‌های قرمز برای جبران کمبود اکسیژن در خون شود.

برای نظارت بر درمان‌های پزشکی خاص

درمان با شیمی‌درمانی: که ممکن است بر تعداد گلبول‌های قرمز خون تأثیر بگذارد.

درمان‌های دارویی: مصرف داروهایی که ممکن است باعث تغییرات در تعداد گلبول‌های قرمز شوند.

بررسی سلامت عمومی

در معاینات پزشکی معمول: آزمایش RBC ممکن است به‌عنوان بخشی از آزمایش کامل خون (CBC) برای ارزیابی عمومی وضعیت سلامتی انجام شود.

در صورت بروز هر یک از این علائم یا تغییرات در وضعیت سلامت، پزشک ممکن است آزمایش RBC را برای بررسی وضعیت گلبول‌های قرمز خون و تشخیص احتمالی مشکلات خونی تجویز کند.

محدوده طبیعی تعداد RBC

در اینجا جدول محدوده طبیعی تعداد RBC براساس سن و جنسیت آورده شده است:

محدوده طبیعی تعداد گلبول‌های قرمز به عوامل مختلفی مانند سن و جنسیت بستگی دارد. به طور معمول:

مردان: ۴.۷ تا ۶.۱ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

زنان: ۴.۲ تا ۵.۴ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

کودکان: ۴.۰ تا ۵.۵ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

دلایل افزایش تعداد گلبول های قرمز چیست؟

افزایش تعداد گلبول‌های قرمز (RBC) می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها به وضعیت‌های پزشکی و شرایط خاص مربوط می‌شوند. در اینجا برخی از دلایل افزایش تعداد گلبول‌های قرمز آورده شده است:

دلایل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز چیست؟

کاهش تعداد گلبول‌های قرمز (RBC) می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها به شرایط پزشکی و بیماری‌های خاص مربوط می‌شوند. در اینجا دلایل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز آورده شده است:

عوامل مؤثر بر نتایج آزمایش RBC

نتایج آزمایش RBC ممکن است تحت تأثیر مواردی مانند:

کم‌آبی بدن

هیدراتاسیون بیش از حد

استرس و فشار

ارتفاع

مصرف برخی داروها

آزمایش های همراه با آزمایش RBC

آزمایش RBC معمولاً به‌عنوان بخشی از آزمایش کامل خون (CBC) انجام می‌شود. اگر شمارش RBC غیرطبیعی باشد، آزمایش‌های اضافی مانند هموگلوبین و هماتوکریت برای تشخیص دقیق‌تر کم‌خونی یا پلی‌سیتمی انجام می‌شود.

نحوه انجام آزمایش RBC

برای آزمایش RBC نیازی به آمادگی خاصی نیست و فرد می‌تواند در هر ساعت از روز این آزمایش را انجام دهد. معمولاً نمونه خون از یک ورید در بازو گرفته می‌شود و مدت زمان خون‌گیری کمتر از ۳ دقیقه است.

آزمایش RBC به‌طور معمول به‌صورت زیر انجام می‌شود:

آمادگی برای آزمایش

نیاز به ناشتا بودن برای این آزمایش وجود ندارد.

اگر آزمایش RBC همراه با سایر آزمایش‌ها انجام شود، ممکن است نیاز به رعایت دستورالعمل‌های خاصی مانند ناشتا بودن برای آزمایش‌های دیگر باشد.

قبل از آزمایش، پزشک را از داروهای مصرفی خود (داروهای تجویزی یا بدون نسخه) مطلع کنید، زیرا برخی داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

گرفتن نمونه خون

نمونه‌گیری خون معمولاً از یک سیاهرگ در ناحیه آرنج یا قسمت دیگری از بدن انجام می‌شود.

برای گرفتن نمونه، از یک سوزن استفاده می‌شود که به‌طور معمول درد یا سوزش خفیفی ایجاد می‌کند.

خون در لوله‌های آزمایش خاصی جمع‌آوری می‌شود که در آن مواد ضدانعقاد (برای جلوگیری از لخته شدن خون) وجود دارد.

انتقال نمونه به آزمایشگاه

نمونه خون به آزمایشگاه منتقل می‌شود، جایی که توسط دستگاه‌های تخصصی شمارش می‌شود.

در صورت نیاز، سلول‌های خون می‌توانند زیر میکروسکوپ برای بررسی دقیق‌تر مانند مورفولوژی (شکل و ساختار سلول‌ها) و ناهنجاری‌های احتمالی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.

نتایج آزمایش

تعداد گلبول‌های قرمز خون در هر میکرولیتر خون شمارش می‌شود.

نتایج آزمایش معمولاً طی چند ساعت تا چند روز کاری آماده می‌شود و پزشک شما ممکن است آن را در اختیار شما قرار دهد.

تفسیر آزمایش RBC

تفسیر آزمایش RBC (شمارش گلبول‌های قرمز) به بررسی تعداد گلبول‌های قرمز در خون می‌پردازد و می‌تواند اطلاعات زیادی درباره وضعیت سلامت فرد ارائه دهد. تعداد گلبول‌های قرمز به عوامل مختلفی بستگی دارد و تغییرات در این تعداد می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات مختلفی باشد.

در اینجا جدول تفسیر آزمایش RBC با توجه به نتایج بالا و پایین آورده شده است:

در ادامه تفسیر آزمایش RBC توضیح داده شده است:

محدوده طبیعی تعداد گلبول‌های قرمز (RBC)

مردان: 4.7 تا 6.1 میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

زنان: 4.2 تا 5.4 میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

کودکان: 4.0 تا 5.5 میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون

این مقادیر بسته به سن، جنسیت و شرایط محیطی ممکن است کمی متفاوت باشد. به طور کلی، مقادیر بالاتر یا پایین‌تر از این محدوده ممکن است به معنای وجود مشکلی در بدن باشد.

تفسیر نتایج غیرطبیعی آزمایش RBC

1. نتایج بالا (افزایش تعداد گلبول‌های قرمز)

علل احتمالی:

کم‌آبی بدن: کمبود مایعات می‌تواند باعث غلیظ شدن خون و افزایش تعداد گلبول‌های قرمز شود.

ارتفاع بالا: در مناطق مرتفع، بدن برای جبران کمبود اکسیژن، تعداد گلبول‌های قرمز را افزایش می‌دهد.

سیگار کشیدن: مصرف سیگار می‌تواند باعث افزایش تولید گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود اکسیژن در خون شود.

بیماری‌های قلبی و ریوی: بیماری‌هایی مانند نارسایی قلبی و COPD می‌توانند باعث افزایش تولید گلبول‌های قرمز شوند.

پلی‌سیتمی ورا: اختلال در مغز استخوان که باعث تولید بیش از حد گلبول‌های قرمز می‌شود.

استفاده از داروها: داروهایی مانند استروئیدهای آنابولیک یا اریتروپویتین می‌توانند تعداد RBC را افزایش دهند.

2. نتایج پایین (کاهش تعداد گلبول‌های قرمز)

علل احتمالی:

کم‌خونی (آنمی): کاهش تعداد گلبول‌های قرمز ممکن است نشانه‌ای از کم‌خونی باشد که به دلیل کمبود آهن، فولات، ویتامین B12 یا مشکلات مغز استخوان ایجاد می‌شود.

خونریزی داخلی یا خارجی: خونریزی شدید یا مزمن می‌تواند باعث کاهش تعداد گلبول‌های قرمز شود.

نارسایی کلیه: کلیه‌ها نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز دارند. در صورت نارسایی کلیه، تولید این سلول‌ها کاهش می‌یابد.

سرطان خون (لوسمی): سرطان‌هایی که بر تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان تأثیر می‌گذارند.

مشکلات تیروئید: کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث کاهش تولید گلبول‌های قرمز شود.

کمبود اریتروپویتین: این هورمون که در کلیه‌ها تولید می‌شود، مسئول تحریک تولید گلبول‌های قرمز است و کاهش آن می‌تواند باعث کاهش تعداد RBC شود.

عوارض جانبی داروها: برخی داروها، به‌ویژه شیمی‌درمانی، می‌توانند موجب کاهش تولید گلبول‌های قرمز شوند.

نکات مهم در تفسیر آزمایش RBC

بازه‌های مرجع: محدوده‌های طبیعی تعداد گلبول‌های قرمز ممکن است بسته به سن، جنسیت و آزمایشگاه مورد استفاده کمی متفاوت باشند.

نتایج آزمایش RBC باید با سایر آزمایش‌های خونی مانند هموگلوبین، هماتوکریت و شمارش کامل خون (CBC) در نظر گرفته شوند تا تصویر کامل‌تری از وضعیت سلامتی فرد به دست آید.

نیاز به آزمایش‌های بیشتر: اگر تعداد گلبول‌های قرمز غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی برای تشخیص علت دقیق آن انجام دهد.

تفسیر نتایج آزمایش RBC به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی فرد را ارزیابی کنند و در صورت نیاز، اقدامات درمانی مناسب را اتخاذ کنند. اگر تعداد RBC بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی باشد، معمولاً برای شناسایی علت آن نیاز به انجام آزمایشات بیشتر است.