کرمانشاه ایستاد

اما آنچه شامگاه یکشنبه شب در استان کرمانشاه رخ داد اگرچه بازهم التهاب آور و دلهره برانگیز بود اما در درون خود پیامی از امید و اطمینان را به تن رنجور کرمانشاه می‌داد که شرح آن می‌تواند الگویی چاره‌ساز برای دیگر نقاط واهمه‌دار از زلزله باشد. زلزله 4/6 ریشتری ساعت 20:07 دقیقه یکشنبه شب در شرایطی روی داد که قدرتی نزدیک به زلزله بزرگ سال گذشته غرب کرمانشاه داشت و می‌توانست به مانند آن با خسارات سنگین انسانی و عمرانی داغ مردم نجیب و صبور کرمانشاه را تازه کند. اما آنچنان که اخبار و گزارش‌های میدانی گواه است زلزله یکشنبه شب کرمانشاه با وجود درشتی در بزرگا، خوشبختانه خانواده‌ای را داغدار عزیز خود نکرد یا حتی خانه‌ای را بر سر ساکنانش آوار نکرد.

همواره در برآورد خسارات و تلفات زلزله، میزان آمادگی مردم منطقه، مقاومت ابنیه و مدیریت مسئولان برای غلبه بر بحران فاکتورهای اساسی به شمار می‌آیند. هر قدر که میزان و درجه این سه شاخص وضعیت مطلوب‌تری داشته باشد سطح تلفات، صدمات و خسارات تنزل پیدا می‌کند. لرزیدن زمین در یکشنبه شب گذشته اما برای کرمانشاه مفهوم و پیامی مضاعف‌تر از دیگر نقاط کشور داشت. کرمانشاه استانی بوده که پس از زلزله سهمگین آبان ماه سال گذشته تا کنون 5 هزار پس لرزه به خود دیده و هر بار با لرزیدن زمین بیم تکرار خسارات رفته است. از آنسو، رویداد زلزله 4 آذر در حالی است که همچنان در مناطق زلزله‌زده کار ساخت و بازسازی ابنیه ادامه دارد و این نگرانی را از دوام بنای نوساخته بیشتر می‌کرد. از این رو زلزله یکشنبه شب به مثابه آزمونی سخت و دلهره آور فرجام تلاش‌ها و تدابیر بکار رفته طی یکسال گذشته را از سوی مسئولان و مردم برای مقاوم‌سازی به دنبال داشت که به شکر و سپاس خداوند، کرمانشاه از این آزمون سربلند بیرون آمد. کرمانشاه در رویداد زلزله یکشنبه شب، با مجموعه‌ای از اقدامات نمره قبولی را در این آزمون به دست آورد که حاصل ماه‌ها تلاش و تجارب گرانسنگ مدیریتی از زلزله آبان سال گذشته بوده است.

الف: عدم تخریب یا خسارت جدی به بناهای بازسازی شده: بنا بر اعلام استاندارکرمانشاه، تاکنون 70 هزار واحد تخریب شده و آسیب دیده از زلزله سال گذشته بازسازی یا تعمیر شده‌اند. آسیب ندیدن این میزان گسترده در تکانه 4/6 ریشتری اخیر، نشان دهنده نتیجه بخشی نظارت‌ها و تأکیدات دولت بر مقاوم سازی‌ها در مناطق زلزله زده بوده است. این در حالی است که دولت این میزان گسترده از واحدهای مسکونی را علیرغم محدودیت زمانی و شرایط نامساعد اقتصادی پیش برده است. این تجربه سنگین و دلهره آور نتایج اطمینان بخش و امیدوارکننده‌ای نه تنها برای استان کرمانشاه بلکه برای کلان کشور دارد که با کار شبانه روزی و اهتمام به مقاوم‌سازی تا چه میزان خسارات و هزینه‌های زلزله کم خواهد شد.

ب: تکانه‌ای بزرگ اما بدون تلفات انسانی: بزرگای 4/6 دهم عددی قابل توجه برای زلزله شناسان به حساب می‌آید و میزانی از خسارات مادی و انسانی در آن لحاظ می‌شود. اما در زلزله یکشنبه شب کرمانشاه این تکانه حتی یک فوتی هم نداشت. این مهم جدای از مقاوم‌سازی ابنیه نقش فرهنگ سازی، آموزش و تجربه را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که آمادگی شهروندان در مقابله با بحران زلزله تا چه حد می‌تواند مانع از وارد آمدن خسارات انسانی و آسیب‌های روانی پس از آن باشد. در این زلزله نیز شماری از هموطنانمان مصدوم شده و آسیب دیده‌اند اما بنا بر آمار رسمی بیشتر مصدومان سرپایی مداوا شده که حاکی از ثمر بخش بودن آموزش‌ها و آگاهی‌بخشی‌ها در مناطق زلزله زده و افزایش توان مردم در کنترل رفتاری و هیجانات بوده است. این ثمره تلاش مستمر و خودجوش نهادهای اجتماعی و غیردولتی با هدایت مدیریت اجتماعی دولت در سطح مناطق زلزله‌زده بویژه با کار هوشمندانه غربالگری و مداخله گری اجتماعی بود.

ج: مدیریت مطلوب و بموقع بحران: در زلزله آبان ماه سال گذشته جامعه شاهد بسیج تمامی نهادها و ارگان‌ها برای کمک به آسیب دیدگان بود و صحنه‌های به یادماندنی خلق شد.

​​​​​​​علیرغم این همت در مدیریت بحران زلزله اشکالاتی وارد شد که مدیریت استان کرمانشاه با استفاده از تجارب گذشته مانع از تکرار آن در زلزله یکشنبه شب شد. ستاد بحران در همان دقایق اولیه تشکیل شد و در یکی از برجسته‌ترین تصمیمات، برای حفظ آرامش و اطمینان بخشی تصمیماتی برای مدیریت رسانه‌ها و افکار عمومی اتخاذ شد. بازدید‌های میدانی و تشکیل جلسات در مناطق زلزله دیده و نوع تصمیمات اتخاذ شده نشان از بلوغ مدیریتی و برآورده شدن انتظارات کلان کشور در واسپاری مدیریت بحران به مراکز استانها دارد.

مع‌الوصف، شکرانه بزرگ برای کم اثر بودن این رویداد طبیعی، ابتدا حمد و سپاس به درگاه خداوند بزرگ است که مهر و رحمت خود را بار دیگر بر سر کرمانشاهی‌ها ارزانی داشت و دوم اینکه روی کرمانشاه را در تلاش‌های شبانه روزی برای بازسازی و مقاوم کردن مناطق روشن‌تر از گذشته کرد. کرمانشاه در زلزله یکشنبه شب اگر چه لرزید اما خم نشد و ایستاد تا ثمره مقاومت یکساله خود را برای بازگشت به زندگی و شوق به آینده به ایران نشان دهد.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

سعید زارع صفا