واکنش خوش چهره به طرح گشایش اقتصادی رییس جمهوری / ناپختگی در فضای ابهام

طرح گشایش اقتصادی / حسن روحانی هفته پیش اعلام کرد که در جلسه سران قوا تصمیمات مهم اقتصادی گرفته شده است که پس از حصول نتیجه جزئیات آن اعلام خواهد شد. محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی دیروز در صحن علنی مجلس اظهار کرد که طرح مهمی در شورای عالی هماهنگی قوا در زمینه اقتصادی درحال بررسی است اما هنوز قطعی نیست. او در حالی این صحبت ها را مطرح کرده است که هفته پیش و پس از اظهارات آقای روحانی گفته بود: "از هفته آینده پیش‌ درآمد طرح‌ های جدید اقتصادی به اطلاع مردم می‌رسد و تحولی در حوزه ثبات اقتصادی مشاهده خواهد شد."‌

حدس و گمان های زیادی درباره جزئیات این طرح، از سوی محافل مختلف شنیده می شود. از عرضه‌ سهام های دولتی در بورس، افزایش نرخ سود بانکی و انتشار اوراق مشارکت نفتی تا پذیرش لوایح اف‌ ای‌ تی‌ اف FATF توسط ایران، نزدیکی ایران با جامعه بین‌الملل و "نزدیکی به پایان تحریم ها".

اما در این بین محمد خوش چهره استاد اقتصاد دانشگاه تهران و استاد شناخته شده در حوزه توسعه،  از معدود کارشناسان و چهره های آکادمیک و سیاسی است که هرگونه اظهارنظر در این باره را کار غیر علمی و غیر کارشناسی می داند. با وی در حالی که مایل به اظهارنظر در مورد این مقوله نبود، گفتگویی انجام  داده ایم که در ادامه می خوانید:

هرگونه اظهار نظر در این باره ناپختگی است

محمد خوش چهره درباره طرح گشایش اقتصادی اظهار کرد: من از محتوای این سخن اطلاعی ندارم. یک مساله کلی بیان شده است به عنوان گشایش اقتصادی که مثل لغت هایی است که خیلی از مسئولین دیگر واژه های پر طمطراقی را بیان می کنند، اما بعد معلوم می شود که با محتوای آن تناسبی نداشته است. بنابراین من نمی توانم دقیق قضاوت کنم.  گشایش می تواند هم به مفهوم حل و برطرف نمودن یک مساله باشد و هم می تواند به معنای سطح حداقلی از یک تغییر . بنابراین همه ابعاد این مساله برای اظهار نظر روشن نیست.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران درباره گزینه های احتمالی این طرح افزود: حدس زدن و پیش بینی کردن کار چهره های دانشگاهی و آکادمیک نیست. حدس و گمان نمی تواند مبنای تحلیل های علمی باشد. هر کس می تواند نسبت به ظرفیت های موجود در اقتصاد ایران، مثل فروش اموال ، دارایی ها ، روابط بین الملل و خام فروشی نفت گمانه زنی کند. اما دلیل بر این نیست که گمانه ذهنی خود را مبنا و اساس یک تحلیل قرار دهیم که این کار ناپختگی است و باعث آشفتگی در بیان و تحلیل و تفسیر خواهد شد. باید منتظر باشیم و ببینیم ایشان چه چیزی را قرار است مطرح کنند، سپس با نقد و تحلیل شفاف شود چه حوزه ای را به چه دلیلی بیان می کند. در حال حاضر گمانه زنی برای طرح و ایده ای که در ذهن ایشان است و حتی شاید همکاران نزدیک ایشان هم از محتوای آن بی اطلاع هستند منطقی نیست.

این نماینده سابق مجلس درباره همزمانی طرح تغییرات اقتصادی از سوی دو قوه گفت: معمولا حرفی که یک نفر فکر می کند خوب است را سعی می شود که منشا آن را به خودش معطوف کند. شاید یک مسابقه ای بین افراد باشد اما از ماهیت این اظهار نظرها اطلاعی ندارم. آنچه اکنون مهم است و اهمیت دارد این است که روند عقلانی و منطقی طرح یک ایده و پیشنهاد، به این شکل است که ابتدا ایده ای مطرح شود و بعد این ایده و پیشنهاد در یک فضای علمی مورد آزمون تحلیل های محتوایی و علمی قرار گیرد. سپس می توان نسبت به آن اظهار نظر کرد.

ایده ها و طرح هایی که کار علمی نشده اند آفت ملی است

خوش چهره در ادامه افزود: خیلی از طرح ها را می بینیم که در سطح ملی آفت است. طرح هایی که از سوی دولت ها  یا رؤسای قوا پس از جنگ مطرح شده است. طرح هایی که در آن بیشتر آرمان ها، ایده ها، منویات و سلایق شخصی خود را بیان کرده اند. بدتر از آن این ایده ها و سلایق شخصی را اساس تصمیم گیری قرار داده اند.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه افزود: صحبت کردن از عدالت ، تحول و پیشرفت به صرف بیان عام ایرادی ندارد. خصوصا وقتی که فرمان ماشین ملی در دست نباشد می توان آرمان ها و ایده ها را در دانشگاه ها و در فضاهای آکادمیک مطرح کرد. طرح هایی در عرصه سیاسی و روابط بین الملل مثل دوستی با بعضی از کشورها. در بحث اقتصادی این که شمال ایران به جنوب ایران یا دریای خزر به دریای خلیج فارس متصل شود. اما اگر این ایده اساس تصمیم قرار بگیرد و بعد بگویند اجرایی شود، چه خواهد شد؟ مثل بسط و گسترش مناطق آزاد در ایران که ایران را به یک آبکش تبدیل کرده است. یا تعدد مناطق آزاد و تجاری که بیشتر مبادی ورود قاچاق شده است. یا مسکن مهر که اگر بخواهیم مثبت ارزیابی کنیم می تواند مبتنی بر فقر زدایی باشد اما ناپختگی در آن به شدت مشخص است.

خوش چهره در ادامه افزود: یک ایده شخصی مثل مسکن مهر، می شود یک پروژه ملی که منابع زیادی را صرف می کند اما از نظر کیفیت مشکلاتی را به بار می آورد. در این مورد امکان دارد در جاهایی هم موفق عمل شده باشد که نفی مطلق نمی کنم، اما یک ایده قبل از این که فرآیند کار کارشناسی را طی کند، به یک باره تصمیم شده است . در حالی که باید پیش از هر چیز به تاییدات علمی برسد و مورد انتقادات علمی قرار بگیرد. سپس در مقایسه با نظرات رقیب یا مشابه نظریات جایگزینی که برای آن مطرح می شود قرار بگیرد و بعد برتری خود را ثابت کند. در مورد مسکن مهر، وزیر بعدی آن را رد می کند. سپس مسکن اجتماعی که ناپختگی جدی دارد مطرح می شود. یا نظرات جدیدی که در حال حاضر در حوزه مسکن مطرح می شود. این ها همه می شود ایده. یا توزیع پول بین مردم. بنابراین ایراد این است که ایده هایی که شخصی مطرح می شود و فرآیند کار کارشناسی را طی نمی کند را در مرحله اجرا قرار می دهیم.

ایده ای که مطرح می شود چه عوارض بلند مدتی برای کشور به همراه دارد؟

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در آخر افزود: هر ایده و طرحی که مطرح می شود، قبل از تصمیم گیری باید به نقد عالمانه کشیده شود و معایب و محاسن آن کارشناسی جدی شود، تا از فاجعه ملی جلوگیری شود. مثل از بین رفتن منابع در طرح هایی چون مسکن مهر،  مناطق آزاد و توزیع پول که در سطح جامعه به صورت آزمون و خطا اجرا می شود. یا توزیع ارز  که موجب هجوم مردم به جریانات سوداگرانه و دلالانه می شود.

مهمترین مساله در حال حاضر این است که مبنای این اظهار نظر ها چیست؟ و طرح هایی که به عنوان گشایش اقتصادی مطرح می شود در آینده چه عوارض بلند مدتی برای کشورمان به همراه خواهد داشت.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.