بانک مرکزی هفته گذشته بخشنامه‌ای را به شاپرک و شرکت‌های PSP ابلاغ کرد که بر اساس آن، شاپرک از شرکت‌هایی که آمادگی اجرایی کردن فرآیند احراز هویت در تراکنش‌های موبایلی بر اساس یکی بودن نام صاحب سیم‌کارت گوشی تلفن همراه با کارت بانکی را دارند، خواسته بود برای انجام تست به این شرکت مراجعه کنند. البته این بخشنامه هنوز در شبکه پرداخت الزام‌آور نشده است. مقابله با پولشویی، سوداگری و سفته بازی و کنترل و رصد تراکنش‌ها مهمترین اهداف این برنامه هاست. درهمین راستا یکی از مدارک برای خرید ارز از صرافی‌ها نیز سیم کارتی است که به نام فرد ثبت شده باشد تا امکان رهگیری هرنوع تراکنش و نقل و انتقالات مالی وجود داشته باشد. بدین ترتیب شماره موبایل درفرآیند جدید حکم یک مدرک هویتی خواهد داشت. هم‌اکنون برای شارژ کیف پول و تله پرداز این موضوع عملیاتی شده و در آینده نزدیک برای تمام تراکنش‌های کارتی اجرایی خواهد شد. دولت و بانک مرکزی طی سال‌های اخیر گام‌های بلندی برداشته است تا عدم شفافیتی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم برروی شاخص‌های نهادی کشور از جمله سنجش فساد، فضای کسب و کار و همچنین شاخص‌هایی مانند نقدینگی و تورم می‌گذارد روشن شود.

دو گام دیگر برای شفافیت

پیش از ورود بانک مرکزی به تراکنش‌های موبایلی این بانک در دو گام دیگر که یکی ممنوعیت ظهرنویسی چک‌های تضمینی بود و دیگری محدود کردن تراکنش‌های بانکی برنامه خود را برای شفاف شدن مبادلات مالی در کشور آغاز کرده بود. در گام نخست امکان ظهرنویسی و انتقال چک‌های تضمین شده بانک‌ها در چرخه معاملاتی کشورحذف شد. تا پیش از این چک‌های تضمینی به دلیل پشت نویسی و دست به دست شدن هیچ گونه شفافیتی نداشت. برهمین اساس این ابزار معامله به عنوان یکی از مطلوب‌ترین ابزارهای معاملاتی برای سوداگران و سفته‌بازان بازارهای غیرمولد بویژه ارز و سکه محسوب می‌شد. حذف این نوع ابزارهای معاملاتی غیر شفاف، نقل و انتقال در معاملات را به سمت استفاده از تراکنش بانکی سوق می‌دهد که امکان رصد جریان پول توسط بانک مرکزی را ایجاد می‌کند.

محدود و شفاف کردن تراکنش‌های بانکی

درگام بعدی بانک مرکزی به سمت شفافیت تراکنش‌های بانکی حرکت کرد. بنابراین درسه مرحله مختلف تراکنش‌های بانکی از سال 94 تاکنون محدود و نظام مند شد. دراین زمینه محمد مهدی طوبایی معاون توسعه و نظارت شرکت شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت‌های کارتی) درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره اعمال این محدودیت توضیح داد: اولین بار در سال 94 بانک مرکزی سقف هر تراکنش بانکی را به 50 میلیون تومان کاهش داد. به معنای دیگر به ازای هر بار کارت کشیدن فرد می‌توانست تا سقف 50 میلیون تومان پول انتقال دهد. وی ادامه داد: اما در آبان ماه امسال در محله دوم بانک مرکزی این محدودیت را از هر تراکنش به هر کارت محدود کرد تا در هر روز هرکارت بتواند تا سقف 50 میلیون تومان انتقال دهد. طوبایی درباره سومین مرحله گفت: در سومین مرحله بانک مرکزی تراکنش مالی را به ازای هر کدملی که دقیق‌تر و شفاف تر است محدود کرد و سقف آن را به 100 میلیون تومان رساند. صاحب هر کد ملی هرتعداد هم کارت بانکی دراختیار داشته باشد در هر روز می‌تواند تا سقف 100 میلیون تومان انتقال دهد.

دستگاه‌های کارتخوان رصد می‌شود

یکی از ابزارهایی که در سالیان گذشته گاه مورد سوء‌استفاده سوداگران قرار می‌گرفت دستگاه‌های پوز یا کارتخوان است. دراین سال‌ها با استقبال مردم به پرداخت‌های کارتی علاوه بر فروشندگان رسمی بسیاری از فروشندگان غیررسمی و حتی دوره گرد نیز از دستگاه‌های کارتخوان استفاده می‌کنند. درهمین زمینه معاون توسعه و نظارت شاپرک به «ایران» می‌گوید: به‌طور معمول دستگاه‌های کارتخوان توسط بانک‌ها دراختیار متقاضیان گذاشته می‌شود. برای واگذارکردن آن هم مقررات خاصی وجود دارد که باید صلاحیت متقاضی مورد بررسی قرار گیرد. طوبایی درخصوص واگذاری به غیردستگاه‌های کارتخوان گفت: این که دیده می‌شود دستگاه‌های کارتخوان توسط دستفروشان و افراد متفرقه مورد استفاده قرار می‌گیرد تخلف است درواقع دریافت کننده دستگاه باید کسب و کار مشخص و صلاحیت لازم را برای دریافت داشته باشد. به گفته وی برهمین اساس در بازدیدهای دوره‌ای که توسط شرکت‌های خدمات پرداخت و به‌طور معمول هر دو ماه یکبار انجام می‌شود، محل قرار گرفتن، نحوه استفاده و فردی که دستگاه را تحویل گرفته است کنترل می‌شود و در صورتی که دستگاه در محل مورد نظر قرار نداشته باشد طبق قوانین برخورد و دستگاه گرفته می‌شود.

تراکنش‌های موبایلی باید به نحوی انجام شود که نام صاحب سیم‌کارت و کارت بانکی یکی باشد

پیش از این امکان ظهرنویسی و انتقال چک‌های تضمین شده بانک‌ها در چرخه معاملاتی کشورحذف شد

صاحب هر کد ملی هرتعداد هم کارت بانکی دراختیار داشته باشد در هر روز می‌تواند تا سقف 100 میلیون تومان انتقال دهد

اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

سیاوش رضایی

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید: