به گزارش رکنا،هتل و مسافرخانه، منزل مبله و سوییت تا چند سال گذشته از گزینه‌های پیش روی مسافران ایرانگرد برای اقامت در سفر بودند، گزینه‌هایی که به شهرها محدود می‌شد تا در ناشناسی بسیاری از دیدنی‌های ناب روستایی، بیشتر فهرست بازدید گردشگران را میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی پرآوازه شهرها تشکیل دهد.

بوشهر/جعفری

هتل یا مسافرخانه، منزل مبله و سوییت از اقامتگاه‌هایی هستند که تا چند سال گذشته گزینه‌های پیش روی مسافران ایرانگرد بود، جانمایی همه این‌ها در مناطق شهری و بیشتر در شهرهای بزرگ سبب می‌شد بسیاری از دیدنی‌های ناب کشور ناشناخته بماند و بیشتر فهرست بازدید گردشگران را میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی شناخته شده شهرها پر کند.

اما حتی اگر قیمت بالای هتل‌ها و خانه‌های مسافر در شهرها را ندیده بگیریم، اقبال روزافزون ذائقه‌ها به سوی طبیعت‌گردی، لمس میراث‌های ناملموس مردم‌شناسی و دیدن کمتر دیده‌ شده‌ها، بوم‌گردی، زمینه را برای ورود گسترده نوعی دیگر از سفر و اقامتگاه به ادبیات گردشگری و گزینه‌های روی میز مسافران داخلی فراهم کرده‌است.

بوم‌گردی تنها به اقامت خلاصه نمی‌شود بلکه در این قالب می‌توان تجربه‌هایی خاص را کسب کرد، تجربه‌هایی از جنس آشنایی با آداب حاکم بر روابط اجتماعی، موسیقی، غذا و بسیاری دیگر از شاخصه‌های فرهنگی که برای شناخت آن لازم است کتاب‌ها و مطالب متعدد خواند.

پذیرایی از مسافران در فضایی که بنا به تعریف استاندارد لازم است متناسب با زیست بوم و فرهنگ منطقه میزبان باشد، نوعی از هتلینگ است که اگر سابقه‌ای دیرینه و ریشه در کاروانسراهای تاریخی دارد، اما در یک دهه اخیر پررنگ‌تر و جان یافته‌تر به میدان آمده‌ است و جای خود را در میان انتخاب‌های ایرانگردان و طبیعت‌گردان بخوبی باز کرده‌است تا ضمن فراهم کردن تجربه‌ای دلچسب، مفید و به نسبت ارزان برای مهمان، اشتغال، درآمدپایدار، مهاجرت معکوس و البته تاثیرپذیری اجتماعی و فرهنگی برای جامعه محلی میزبان به همراه آورد.

توسعه این نوع گردشگری مزایای آشکار و پنهان و کوتاه و بلند مدت بسیاری دارد؛ یکی از مهمترین فایده‌های اقامتگاه‌های بوم گردی ایجاد اشتغال برای ساکنان بومی است، کسب درآمدی که در پی می‌آید و انگیزه حفظ و افزایش آن، دلیل کافی را برای اهالی شهر و روستا در حفاظت از محیط زیست، پاسداشت میراث‌ فرهنگی، نگهداشت آداب و رسوم و رعایت تناسب با زیست بوم ایجاد می‌کند زیرا آنها بخوبی می‌دانند که همین میراث ماندگار گذشتگان و همین طبیعت خدادادی است که زمینه‌ای برای کسب معاش فراهم کرده‌است.

نمی‌توان نخستین اقامتگاه بوم‌گردی کشور و حتی بوشهر را به روشنی نام‌ برد اما بخوبی می‌توان توسعه و گستردگی این نوع از توریسم در شکل استاندارد و تعریف شده آن را همین سال‌های اخیر دانست، در هشت سال اخیر و در راستای اشتغال‌زایی متناسب و استفاده از ظرفیت موجود برای درآمدزایی پایدار در جوامع بومی، ایجاد اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی و توسعه اکوتوریسم در دستور و برنامه‌ریزی‌های بخش گردشگری کشور قرار گرفت و نتیجه افزایش چندین برابری این اقامتگاه‌ها و اشتغال‌زایی گسترده برای جوانان بویژه در روستاها شد.

بوشهر نیز از این برنامه‌ریزی کلان مستثنی نماند و پس از گذشت چهار سال از راه‌اندازی نخستین اقامتگاه‌های بوم‌گردی آن در سال ۹۵، امروز ۵۶ واحد گردشگری از این نوع دارد و به گفته سکینه سالاری معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر برای ایجاد این واحدهای اقامتی فعال کننده اکوتوریسم ۱۶.۸ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده‌است تا رونق را به گردشگری روستایی بوشهر بیاورد.

وی افزود: بوشهر در سال ۹۵ تنها ۲ واحد بوم‌گردی داشت، این شمار در سال ۹۶ به ۹ واحد، در سال ۹۷ به ۲۹ واحد، سال پس از آن به ۴۶ واحد و در پایان سال ۹۹ به ۵۶ واحد رسید.

تاثیرگذاری بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی، افزایش درآمدهای روستایی در کنار کشاورزی، دامپروری و سایر فعالیت‌های غالب، توسعه همه جانبه روستاها، برگشت جوانان به روستاها از مزیت‌هایی است که او برای ایجاد بوم‌گردی‌ها و توسعه صنعت اکوتوریسم برشمرد.

بوم‌گردی سرچشمه اشتغال‌زایی روستایی

سالاری اعلام کرد که این بوم‌گردی‌ها برای بیش از ۱۱۲ نفر به صورت مستقیم و بیش از ۱۴۰ نفر به صورت غیر مستقیم، اشتغال  آفریده‌است، اما نمی‌توان سودمندی توسعه گردشگری روستایی را محدود به اشتغال‌زایی‌های خاص این حوزه دانست زیرا رونق فروش صنایع دستی و محصولات ارگانیک به عنوان تولیدات شاخص روستاییان همبستگی مستقیم با افزایش رفت و آمد و مراوده با گردشگران دارد.

علاوه بر این بیشتر مشاغل خرد روستایی مانند فروشگاه‌ها، مراکز اغذیه فروشی‌ها و غذاخوری‌ها و بسیاری دیگر نیز با افزایش این ترددها رونق می‌یابند، همچنین توسعه بوم‌گردی‌ها فرصت‌های شغلی بیشتری مانند ایجاد باغ‌های تفریحی و توسعه گردشگری کشاورزی را نیز به همراه می‌آورند که اگر نگوییم مهم‌تر از اشتغال‌زایی مستقیم حاصل از ایجاد بوم‌گردی‌ها است، دست کم به همین اندازه در توسعه پایدار روستایی اهمیت دارد.

رئیس جامعه بوم‌گردی‌های استان بوشهر به ایرنا گفت اطمینان دارد که بوم‌گردی در این استان  با دارا بودن بیشترین مرز آبی با خلیج فارس، نخلستان‌های پر تراکم، گنبد نمکی و دیگر جاذبه‌های خاص خود توانایی تبدیل شدن به مسیر جدید گردشگری را در کنار دیگر مسیرها  دارد.

شایان بهرامی معتقد است هر چند هر یک از واحدهای بوم‌گردی به طور میانگین برای سه نفر به صورت مستقیم اشتغال‌زایی می‌کند اما مدیران این اقامتگاه‌ها در جایگاه یک کارآفرین توانستند چندین برابر اشتغال زایی مستقیم،  غیر مستقیم برای افراد بومی هر منطقه ایجاد کنند که توانسته سکوی پرتابی برای افراد بومی باشد و در درجه بالاتری از اشتغال مستقیم قرار گیرد.

او اضافه کرد: مواردی چون تولید و فروش صنایع دستی، صنایع بومی و ارائه خدمات گردشگری پس از ایده پردازی و اجرایی شدن با جرقه ذهنی یک مدیر توانمند بوم‌گردی‌، می‌توانند تا فروش بین‌المللی و صادرات توسعه یابند.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر به مزیت‌های بیان شده این را هم اضافه کرد که  اقامتگاه‌های بوم‌گردی به دلیل معرفی میراث فرهنگی و منابع طبیعی مناطق مختلف استان بوشهر و گسترش فرهنگ گردشگر پذیری در روستاها اهمیت روزافزونی پیدا کرده‌است.

سالاری گفت: در زمان حاضر سرمایه‌گذاری روی ایجاد بوم‌گردی‌ها در روستاهای هدف گردشگری استان، یکی از گزینه‌های مناسب و مورد نظر معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی است.

معرفی گردشگری بوم‌گردی و توسعه رونق این اقامتگاه‌ها در شمال تا جنوب بوشهر در پنج سال گذشته مورد تمرکز و حمایت بخش دولتی و توجه بخش خصوصی قرار گرفته است و ارائه تسهیلات کارآفرینانه از سوی دولت نیز به عنوان محرکی برای راه‌اندازی این اشتغال پر فایده عمل کرده‌است که با استقبال بسیاری هم روبرو شد و جای خود را در سبد گردشگری ایرانگردان باز کرد.

لزوم مانع زدایی از ظرفیت نوظهور بوم‌گردی در بوشهر

رئیس جامعه بوم‌گردی‌های استان بوشهر در مسیر توسعه بوم‌گردی‌ها و گردشگری روستایی در بوشهر از صندوق کارآفرینی امید و پیگیری‎‌های استاندار و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نام برد و البته همزمان از برخی کارشکنی‌ها از سوی بانک‌های استانی گلایه کرد که مختل کننده این روند روبه رشد است.

بهرامی گفت: همزمان با بحران ویروس کرونا اقامتگاه‌های بوم گردی با توجه به جایگاه و همدلی همیشگی خود با جامعه محلی، از نخستین کسب و کارهایی بودند که به صورت خودجوش اقدام به تعطیلی کردند و پس از آن بود که در اسفند ماه ۱۳۹۸ دستورالعمل تعطیلی مراکز اقامتی به صورت رسمی ابلاغ شد.

او می‌گوید: همانطور که انتظار می‌رفت در پی این ابلاغیه چندین بخشنامه حمایتی دولتی درباره امهال اقساط تسهیلات دریافتی از سه تا ۶ ماه صادر و تبدیل به نقطه امیدی برای کارآفرینان این عرصه شد، اما در مسیر اجرای آن کارشکنی‌هایی از سوی برخی از مدیران استانی بانک‌ها و صندوق‌ها صورت گرفت که آسیب جدی به بدنه واحدهای اقامتی با اشتغال‌آفرینی بالا وارد کرد.

اختلال در اعطای مرحله‌ای تسهیلات در این بخش، به درازا کشیدن پرداخت‌ها و در نتیجه کاهش ارزش آن در این کشاکش زمانبر، از دیگر گلایه‌هایی است که رئیس جامعه گردشگری استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا مطرح کرد و گفت: لازم است همسو با شعار سال از این عرصه در استان بوشهر مانع زدایی شود.

بهرامی این را هم اضافه کرد که اداره کل میراث فرهنگی بوشهر به عنوان حامی و پشتوانه اقامتگاه‌های بوم‌گردی جلسه‌هایی با انجمن حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مسئولان استانی و نمایندگان بانک‌ها برگزار کرده‌است که هرچند تاکنون نتیجه مطلوب واصل نشده‌است اما جامعه فعالان بوم‌گردی‌های بوشهر امیدوار است هرچه زودتر این موانع و مشکلات از جلوی پای کارآفرینان برداشته شود تا بیش از این آسیب نبینند.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر در این  ارتباط گفت: لازم است واحدهای بوم گردی اطلاعات خود را در سامانه تکمیل و به روز کنند تا بتوانند از مزایای امهال اقساط و سایر مزایا استفاده کنند زیرا بانک‌ها با اتصال به این سامانه اطلاعات مراکز اقامتی را استعلام و بر اساس آن اقدام می‌کنند.

ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی و در پی آن توسعه صنعت توریسم بوشهر بویژه در روستاها، سنگ بنایی است که از نقطه صفر تا مستحکم کردن جایگاه خود در در ادبیات گردشگری این استان، درچهار سال گذشته رخ داده‌است و اکنون نیازمند مانع‌زدایی است تا با نفس تازه کردن، با پایان کرونا به رونقی روز افزون برسد.

سالاری گفت: تا پیش از کرونا بوم‌گردی‌های استان بوشهر تا ۸۰ درصد ظرفیت خود پذیرش داشتند اما در سال گذشته این میزان به ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش یافت.

واحدهای بوم‌گردی‌ فعال پشتوانه و زیر ساختی برای گردشگری استان بوشهر به شمار می‌رود که اگر چه امروز کرونا فضای آن را تا اندازه‌ای در سکوت فرو برده و بسیاری از چراغ‌هایش را خاموش نگاه داشته است، اما نوید فردایی روشن را برای صنعت توریسم ساحل نشینان خلیج فارس دارد.