وین دوشنبه میزبان دور هشتم مذاکرات است / ایران هرگز زیر بار حرف زور نخواهد رفت

بر اساس اعلام اتحادیه اروپا قرار است روز دوشنبه ششم دی ماه دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و گروه ۱+۴ برای رفع تحریم‌ها در شهر وین برگزار شود. البته پیش از دیپلمات‌های اروپایی سه کشور عضو برجام از احتمال ادامه مذاکرات وین در تاریخ ۲۷ دسامبر (ششم دی) خبر داده بودند.

وین پایتخت اتریش در دور هفتم مذاکرات نیز ۱۴ روز میزبان هیأت‌های مذاکره کننده بود. مذاکراتی که هشتم آذر ماه آغاز و ۱۲ آذر برای مشورت‌ طرف‌های اروپایی درباره دو پیشنهاد طرف ایرانی با تنفسی چند روزه متوقف شد و دوباره ۱۸ آذر ماه از سر گرفته شد. البته در این میان آنگونه که حسین امیرعبداللهیان اعلام کرد کارشناسان ایرانی در وین باقی ماندند تا به مذاکرات ادامه دهند. نیمه دوم مذاکرات نیز از ۱۸ آذر ماه آغاز و جمعه ۲۶ آذر ماه با برگزاری نشست اختتامیه کمیسیون مشترک برجام پایان یافت و مقرر شد که هیأت‌ها به پایتخت‌ها مراجعت کنند و بزودی به وین بازگردند.

علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعد از این نشست اعلام کرد که در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود.

وی افزود: در دو سند اصلی یعنی یکی در مورد پیش نویس رفع تحریم‌ها، طرف مقابل دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را به عنوان مبنای گفت‌وگو پذیرفت.

بر این اساس، سند جدیدی مبنای گفتگوها در حوزه تحریم‌ها قرار گرفت که این سند با سندی که در گفتگوهای وین ۶ نهایی شده بود، متفاوت و مغایر است. در موضوع هسته‌ای طرف ایرانی دیدگاه‌های خود را در متنی که در وین ۶ نهایی شده بود درج کرد، اما طرف اروپایی مقاومت می‌کرد و نمی‌پذیرفت که دیدگاه‌های ایران نیز در آن سند درج شود و مبنای گفت‌وگو قرار بگیرد.

در این مدتی که ما در وین بودیم به ویژه مذاکراتی که از روز پنجشنبه ۱۸ آذر ماه تا روز پنجشنبه (۲۵ آذر ماه) به طور جدی ادامه داشت، با یک اصرار بلاوجه طرف اروپایی مواجه بودیم برای حذف دیدگاه‌های طرف ایرانی، به عنوان مبنایی برای مذاکرات، که با مقاومت و استدلال‌ها و منطقی که طرف ایرانی ارائه کرد، طرف مقابل نهایتا پذیرفت که نگاه جمهوری اسلامی ایران در مواردی که مدنظرش بود در پیش‌نویس هسته‌ای در داخل سند درج شود و آن مبنایی برای گفتگو شود.

انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام نیز در اظهاراتی بعد از این مذاکرات با بیان این‌‌که دور هفتم این گفتگوها منطق و هدف خاص خود را در سه مرحله دنبال کرد، گفت اکنون یک مبنای مشترک برای ادامه کار ایجاد شده است.

معاون سیاسی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین درباره این‌که چرا الان تصمیم گرفته شد در گفتگو وقفه ایجاد شود و دوباره از سر گرفته شود؟ اظهار داشت: در مدتی که گفتگومی‌کردیم، صرفا گفتگو برای این بود که مبنای مذاکرات مورد نظر و وفاق دو طرف قرار گیرد. با گفتگوهایی که روز (پنجشنبه) به پایان رسید، طرفین به مبنای مورد وفاق برای ادامه گفتگوها دست پیدا کردند و نتیجه این دستاورد این شد که تیم‌ها یک وقفه‌ای را در مذاکرات بدهند و بعدا برگردند بر روی متونی که مورد نظر همه طرف‌ها برای مذاکرات است بنشینند و گفت‌وگوهای جدی خود را پیگیری کنند.  

در همین زمینه نیز حسین امیرعبداللهیان روز پنجشنبه دوم دی ماه در نشست خبری با «فؤاد حسین» همتای عراقی اظهار داشت: در یک مذاکرات سخت و پرچالش با سه کشور اروپایی و به موازات آن با ۱+۴ موفق شدیم، نظرات جمهوری اسلامی ایران را در پیش نویسی که از هفته آینده مورد بحث قرار می‌گیرد را به تایید شفاهی همه طرف‌ها برسانیم. طرف آمریکایی به صورت نانوشته، برخی از پیام‌ها را به داخل جلسه می‌فرستد و پاسخ‌های لازم را در این رابطه دریافت می‌کند.

از سوی دیگر سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در اظهاراتی بیان کرد: «ایران اکنون تیم جدیدی دارد و آن‌ها پیشنهاداتی را آماده کردند که طرف‌های غربی در ابتدا خوششان نیامد، ولی بعد این را فهمیدند که ارزش مطالعه کردن را دارد.

برنارد هورکاد تحلیلگر فرانسوی در امور ایران نیز گفت که ایران در دور تازه مذاکرات در وین موفق شده تا طرفین خود را متقاعد کند که تحریم‌ها باید به عنوان یک اولویت حل و فصل شوند، زیرا این راه را برای حل و فصل  امور فنی هسته ای هموار می‌کند.

ژائو لیجان از سخنگویان وزارت خارجه چین  هم در اظهاراتی بعد از دور هفتم مذاکرات گفت: «با تلاش‌های هماهنگ همه طرف‌ها، دور هفتم مذاکرات در مورد ازسرگیری پایبندی به برجام پیشرفت مثبتی داشته است. همه طرف‌ها درباره موضوعات مربوط به لغو تحریم‌ها تبادل نظرعمیقی داشتند و پیش‌نویس‌های اسناد جدیدی در مورد مسائل مربوط به بخش هسته‌ای ارائه کردند. همچنین مقرر شد دور بعدی مذاکرات تا خاتمه سال جاری میلادی برگزار شود.

میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین هم در اظهاراتی اعلام کرد: تردیدی ندارم که تهران برای دستیابی به توافق برای رفع تحریم‌ها در بازه زمانی کوتاه بسیار جدی است. علاوه بر این، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که دور هشتم مذاکرات به سرعت به نتیجه برسد و توافق حاصل شود.

باقری ۲۶ آذر ماه اعلام کرد دور بعدی مذاکرات بزودی برگزار خواهد شد و زمان آن بعد از هماهنگی انریکه مورا با طرف‌ها اعلام خواهد شد. در نهایت «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام پنجشنبه دوم دی ماه ماه اعلام کرد که دور جدید مذاکرات وین ۲۷ دسامبر (ششم دی) برگزار می‌شود و افزود: «این مهم است که سرعت مسائل کلیدی باقیمانده را افزایش دهیم و با همکاری نزدیک با ایالات متحده به جلو برویم. به دور هشتم خوش آمدید.

رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم ابراز امیدواری کرده بود که مذاکرات در وین، هر چه سریع‌تر برگزار شود و از سوی دیگر «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید گفته بود که بایدن از تیم امنیت ملی خود خواسته تا در صورت شکست دیپلماسی در وین آمادگی داشته باشند و گزینه‌های دیگر را بررسی کنند.

این ابراز امیدواری رابرت مالی در حالی مطرح شد که به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران «بر خلاف آنچه آمریکا در فضای رسانه‌ای و عمومی بیان می‌کند، تا به امروز در گفت‌وگوهای وین هیچ پیشنهاد ملموس یا متن ملموسی را به ۱+۴ ارائه نکرده است.» این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: اساسا منطق ما در تصمیم گیری مسیر بومی تصمیم سازی است، براساس اولویت‌های خودمان. به جای این‌ها، اگر طرف مقابل با پیشنهادات ملموس به وین بیاید، در کمترین زمان ممکن می‌توانیم به توافق خوب برسیم.

در مدتی که دور هفتم مذاکرات در وین در جریان بود، شاهد تحرکاتی منفی از سوی سه کشور اروپایی بودیم که بارها با واکنش مقامات ایرانی روبرو شد.

 در همین خصوص نیز سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ۲۹ آذر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: سه کشور اروپایی متاسفانه به جای این‌که وقت و انرژی خود را معطوف به مذاکرات کنند، بعضا دیده شده وارد کارزارهای رسانه‌ای شدند و هم اطلاعات غلط و برساخته داده شده است. ما امروز دو متن توافق شده جدید داریم که ماحصل گفت‌وگوهای بسیار فشرده‌ای است که طی چند روز گذشته در وین همراه با تنفس چند روزه به دست آمده است. اینها متن‌هایی است که نظرات ایران به همراه متون قبلی در آن لحاظ شده است و الان متونی داریم که براساس آن می‌توانیم به گفتگوهای آتی ادامه دهیم. اگر طرف‌های مقابل از روز اول با همین رویکردی که در روز آخر به گفتگوها پیوستند، وارد می‌شدند، بسیار زودتر می‌توانستیم به این متون به عنوان مبنای گفت‌وگوهای آتی برسیم.