ادامه خشکسالی در پهنه وسیعی از کشور / کشت دیم پاییزه ده‌ ها هزار نفر از کشاورزان در خطر!

به گزارش رکنا به نقل از وزارت نیرو، روزنامه اطلاعات نوشت: اغلب پیش‌بینی‌های هواشناسی در ماه‌های اخیر مؤید بهبود میانگین بارش‌های کشور در سال آبی جاری بوده است، ولی این اتفاق هنوز در بسیاری از حوضه‌های آبریز اصلی اتفاق نیفتاده و پیش بینی‌های جدید از تغییر رژیم بارندگی‌های سالانه در نواحی جنوب و جنوب شرقی کشور حکایت دارد.

گزارش تازه مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۲) تا کنون میزان بارش‌های جوی در حوضه‌های ۶ گانه اصلی کشور با کاهش روبه‌رو شده است. حوضه‌های آبریز اصلی کشور شامل دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان، فلات مرکزی، دریاچه ارومیه، قره قوم و مرزی شرق است.

براین‌اساس، از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۵ آبان به طور میانگین فقط ۱۵.۶ میلیمتر بارش در این حوضه‌های آبریز اتفاق افتاده است. این در حالی است که در دوره بلندمدت ۵۴ سال گذشته حوضه‌های آبریز اصلی طی این دوره ۲ ماهه بطور میانگین ۲۲.۵ میلی‌متر بارش داشته‌اند، به عبارت دیگر میانگین بارش‌های امسال در کل کشور ۶.۹ میلی‌متر نسبت به دوره بلندمدت کاهش یافته که بیانگر تغییر رژیم بارندگی در اغلب نقاط کشور است.

گزارش خبرنگار ما می‌افزاید: حتی اگر میانگین بارش‌های جوی صورت گرفته در دوماه اخیر را با رقم مشابه دو ماه نخست سال آبی قبل مقایسه کنیم، بازهم شاهد کاهش بارندگی‌ها هستیم.

بر اساس آمار میانگین بارش‌های کشور تا ۲۵ آبان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۱۸.۷ میلیمتر بارش داشته‌اند، کاهش ۳.۱ میلیمتری دارد.

تحلیل دقیق‌تر گزارش اخیر مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می‌دهد، حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بین حوضه‌های آبریز اصلی شاهد بیشترین کاهش نسبت به دوره بلندمدت است. به طوری که میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۵ آبان در این حوضه آبریز ۲۳.۱ میلیمتر است، درحالی‌که این میزان در دوره بلندمدت ۴۷.۸ میلیمتر بوده که کاهش ۲۴.۶ میلیمتری را نشان می‌دهد. همچنین میزان بارش‌های امسال این حوضه نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۲۳.۸ میلیمتر بوده و کاهش هفت دهم میلیمتری دارد.

 این آمار نشان می‌دهد که رژیم بارش‌ها در شمال غرب ایران که قبلاً فلاتی پربارش بوده، تغییر کرده و بتدریج این ناحیه از کشور عادت ترسالی خود را از دست داده است.

 بخش قابل توجهی از کاهش حجم آب دریاچه ارومیه طی سال‌های اخیر مرهون همین تغییر رژیم بارندگی است. با این وجود فعالان حوزه کشاورزی و ذینفعان آب‌های سطحی و زیرسطحی حوضه آبریز دریاچه ارومیه هنوز باور ندارند که منطقه آن‌ها به سمت خشکی پیش می‌رود.

 در حوضه‌های آبریز دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان، فلات مرکزی، قره قوم و مرزی شرق هم شاهد کاهش قابل ملاحظه بارش‌های جوی طی سه سال اخیر هستیم.

فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور هفته قبل اعلام کرد: وضعیت بارش‌های کشور در یک قرن اخیر با کاهش بی‌سابقه همراه شده است.

این گزارش می‌افزاید: شدت تأثیر منفی این تغییر رژیم بارندگی را می‌توان در اطراف کلانشهر‌های بزرگی نظیر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز مشاهده کرد.

 مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با بیان اینکه امسال تهران سومین سال خشک را تجربه می‌کند، گفت:برای تامین و توزیع آب در استان تهران هر اقدامی که ممکن بود، انجام دادیم و اولویت امسال ما برای پایداری آب استان تهران، مدیریت مصرف است.

محسن اردکانی گفت: مطابق داده‌های ثبت‌شده و تجربیات پیشین، دوره‌های خشکسالی در استان تهران دوساله بوده و سپس چند سال ترسالی در این استان ثبت شده است، اما امسال شاهد سومین خشکسالی پیاپی در استان تهران هستیم و رژیم خشکسالی این استان تغییر یافته است.

وی با اشاره به این‌که ۷۵ درصد آب شرب استان تهران از منابع پشت سد تامین می‌شود، گفت: استان‌هایی مانند تهران که بخش عمده‌ای از تامین آب شرب‌شان وابسته به آب سطحی است، در خشکسالی‌ها آسیب‌پذیری بیشتر دارند.

مدیرعامل آبفای تهران خاطرنشان کرد: با شروع سالی آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ حجم ذخایر سد‌های پنجگانه استان تهران ۵۷ میلیون مترمکعب نسبت به سال گذشته کسری داشته و این در حالی است که اکنون با گذشت دو ماه از پاییز، بارش‌ها شروع نشده است. این گزارش می‌افزاید: در استان البرز، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و آذربایجان شرقی هم کاهش قابل ملاحظه بارش‌های جوی موجب نگرانی کشاورزان شده است. ادامه این روند می‌تواند کشت دیم پاییزه ده‌ها هزار نفر از کشاورزان را به مخاطره اندازد.

از سوی دیگر بارش‌هایی که از اواسط این هفته در فلات غربی و نوحی جنوب غربی کشور آغاز خواهد شد، بیشتر ماهیتی رگباری دارند که سیلاب ناشی از آن‌ها می‌تواند به اراضی کشاورزی آسیب جدی بزند.

امین‌حسین نقشینه کارشناس سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد: با ورود یک سامانه بارشی به کشور از یکشنبه بارش‌های رگباری در مناطق غرب، شمال غرب، غرب سواحل شمال، جنوب‌غرب، دامنه و ارتفاعات البرز غربی و به تدریج ارتفاعات و دامنه‌های زاگرس مرکزی، بخش‌هایی از استان‌های فارس، بوشهر، جزایر شمال خلیج‌فارس آغاز می‌شود.

البته این وضعیت فقط مختص فلات ایران نیست و حتی فلات‌های همجوار را هم درگیر کرده است.

به گونه‌ای که ابراهیم یوماکلی وزیر کشاورزی و جنگلداری ترکیه هفته قبل اعلام کرد که در اغلب مناطق این کشور آب‌های زیرزمینی کاهش جدی پیدا کرده‌اند، اما نگران کننده‌ترین موضوع تغییر رژیم بارش‌ها در منطقه پرآب همجوار با دریای مرمره است. به گفته وزیر کشاورزی ترکیه، هم اینک بیشترین کاهش آب‌های زیرزمینی و بارش‌های جوی در منطقه مرمره رخ داده است. آن هم در شرایطی که بخش قابل توجهی از صنایع غذایی و کشاورزی به ویژه در بخش تولید محصولات گلخانه‌ای، در این منطقه و تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرد.