خودروسازان به کارگر مونتاژکار چینی تبدیل شده اند / بخش خصوصی به نام تولید، خودرو وارد می کند

به گزارش رکنا، در حالی 16 ماه از دولت سیزدهم گذشته است که سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکنون 2 کارت زرد از مجلس گرفته است. آقای وزیر یک بار پیرامون سوال محمد وحیدی نماینده بجنورد درباره دلیل ضعف عملکرد وزارت صمت در کنترل قیمت کالاها و عدم توانایی در پشتیبانی از صاحبان صنایع و بهره‌برداران معدن و در روز سه شنبه 22 آذر ماه درباره سوال جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت درباره وضعیت بازار خودرو و افزایش قیمت خودرو به مجلس رفته بود که اکثریت نمایندگان حاضر در صحن علنی مجلس شورای اسلامی توضیحات وزیر درباره سوال نماینده مرودشت را قانع‌کننده ندانستند و عدم اقناع خود را از توضیحات وزیر اعلام کرده و بدین ترتیب وی برای بار دوم از مجلس کارت زرد گرفت.

پرسش این است که در شرایطی که قیمت دلار از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم تاکنون بیش از 35 درصد رشد داشته است و به تناسب آن قیمت سکه، طلا، مسکن و دیگر کالاها نیز افزایش یافته است، می توان افزایش قیمت خودرو را نتیجه اقدامات وزیر صمت دانست؟ به طور کلی عملکرد وزیر صمت طی 16 ماه را چگونه می توان ارزیابی کرد؟ آیا می توان سوالات اساسی تری از وزیر پرسید؟

در این خصوص گفتگوی رکنا با دکتر امیرحسن کاکایی، کارشناس بازار و صنعت خودرو و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران را بخوانید:

تولید محقق نشد، بلکه "دستور" افزایش تولید محقق شد

امیرحسن کاکایی درخصوص کارت زرد مجلسی ها به وزیر صمت با بیان اینکه سیاستگذار و وکلای مردم در مجلس هنوز صورت مساله را نمی دانند، گفت: بزرگترین اشتباه سیاستگذار این است که بر بازار تمرکز دارد، در حالی که مشکل در بخش تولید حل خواهد شد. در جنگ اقتصادی که کشور با تحریم و کمبود ارز برای واردات خودرو مواجه است باید به بخش تولید پرداخته شود تا قیمت ها کنترل شود، ارزش آفرینی افزایش یابد و ارزش پول ملی کاهش پیدا نکند.

متاسفانه در 5 سال اخیر تمرکز بر بازار و کنترل بازار بوده است و می خواهند در نهایت با واردات 100 هزار خودرو در سال بازار را کنترل کنند، اما باتوجه به واقعیت های تولید نه تنها هیچ خدمتی به تولید در طی این چند سال صورت نگرفته است، بلکه آنچه اتفاق افتاد "دستور" افزایش تولید بود.

تولیدات مونتاژی بخش خصوصی عملا واردات خودرو محسوب می شود

وی در پاسخ به اظهارات وزیر صمت درباره افزایش 15 درصدی تولید نسبت به سال قبل تصریح کرد: تولیدات بخش خصوصی که نسبت به سال گذشته 2/5 برابر شده است، عملا واردات خودرو محسوب می شود. در مقاطعی که گشایش نسبی ارزی حاصل شده است، قطعات وارد و خودرو مونتاژ کردند و پول آن را با قیمت های وحشتناک از مردم گرفتند. پس اقدام موثری برای تولید واقعی انجام نشده است. چرا که تولید واقعی مبتنی بر ارزش آفرینی در داخل کشور است.

آنچه در این یک سال شاهد آن بودیم دستور افزایش تولید به ایران خودرو و سایپا بود. در یک سال گذشته کرونا به تدریج حذف شد. در دنیا اتفاقاتی مانند کمبود چیپ یا تراشه الکترونیکی رخ داد. پس واقعیت این است که اتفاق اساسی نسبت به یک سال قبل رخ نداد.

این روزها خیابان ها مملو از آگهی خودروهای خارجی به اسم تولید داخل است

این کارشناس بازار و صنعت خودرو با بیان اینکه این روزها خیابان ها مملو از آگهی خودروهای خارجی به اسم تولید داخل است، گفت: آیا تا به امروز از مسئولین پرسش شده است که گلوگاه های اصلی صنعت خودرو در این چند سال چه بوده است؟ ظرفیت تولید خودروسازان افزایش یافته است یا ظرفیت تولید قطعه سازان؟ در شرایطی که سرمایه گذاری جدیدی در صنعت خودرو رخ نداده است، چگونه تولید افزایش یافته است؟ نکته مهم این است که بخش مهمی از تولید با واردات قطعات حل شده است و سیاست کاهش ارزبری و توسعه تولید داخل به طور جدی دنبال نشده است.

در پایان سال مشخص خواهد شد میزان ارزبری خودرو در طول سال 1401چقدر بوده است. آنچه اتفاق افتاد ظرفیت سازی و توسعه ظرفیت ها نبوده، بلکه عمده تغییرات و سیاستگذاری ها در بخش واردات و خودروهای مونتاژی بوده است.

مجلسی ها باید رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را فراخوانند

وی با تاکید بر اینکه قرار بود قیمت ها آزاد و خودروی ارزان قیمت تولید شود، گفت: نه تنها خودروی ارزان قیمت تولید نشد، بلکه در حقیقت با متمرکز شدن بر تولیدات مونتاژی، فقط دهک های بالای جامعه منتفع شدند و سیاست ها به گونه ای نبود که مشکل اصلی یعنی کاهش قیمت ها را حل کند. تا زمانی که سی کی دی (قطعات منفصل خودرو) از خارج وارد می کنیم و قیمت ها با نرخ دلار بالا و پایین می شود، مشکل تولید حل نخواهد شد و از توان سیاستگذار نیز خارج است.

اگرچه اظهارات وزیر به اندازه کافی قابل دفاع نیست، اما افزایش قیمت خودرو در بازار ارتباطی به صنعت خودرو ندارد. افزایش قیمت ها فقط شامل خودرو نیست. قیمت مسکن، قیمت طلا و سکه هم افزایش یافته است. پرسش این است که چرا مجلسی ها در این شرایط وزیر صمت را فراخوانده اند؟ باید رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را فرامی خواندند. همین موضوع نشان می دهد که نمایندگان مجلس در مسیر اشتباه قرار دارند و وزیر صمت هم نمی تواند اقدامات اساسی انجام دهد، زیرا تا به امروز از وزیر صمت سوالات غلط پرسیده شده است. کاهش قیمت ها و واردات خودرو مساله صنعت خودرو نیست و نباید از وزیر صمت پرسیده شود زیرا این مسائل مربوط به اقتصاد کلان کشور است.

در دو سال گذشته با قیمت گذاری دستوری صنعت خودرو را نابود کردند

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در ادامه با بیان اینکه مشکل با تولید حل نمی شود، افزود: ارزش ریال پایین آمده است و قیمت ها بالا می رود. هر چقدر تولید را هم بالا ببریم قیمت ها پایین نمی آید. مگر در سال 97 سکه حراج نکردند که قیمت ها پایین بیاید، آیا قیمت سکه پایین آمد؟ اگر تولید خودرو را دو برابر کنند نه تنها قیمت ها پایین نمی آید که زیان ها را افزایش می دهند. کما اینکه در دو سال گذشته با قیمت گذاری دستوری به بهانه پایین آوردن قیمت ها صنعت خودرو را نابود کردند، اما می توان در موقعیتی دیگر از جمله در موقعیت قبلی که وزیر صمت را استیضاح کردند، از ایشان سوالات درست پرسیده شود.

آیا از ایشان پرسیده شد برنامه های وزارت صمت برای تولید و رفع موانع تولید چیست؟ آیا نمایندگان مجلس اقدامات و نحوه انتخاب مدیران وزارت صمت را در تحقق تولید و رفع موانع تولید می دانند؟ آیا از وزیر صمت سوال شده است که در سال دانش بنیان چه اقداماتی انجام داده است؟ آیا تا به امروز نماینده ای سوال کرده است که چقدر سرمایه گذاری جدید انجام شده و به چه میزان مشکلات صنعت خودرو براساس فناوری های داخلی کاهش یافته است؟ آیا سوال شده است چقدر ارزبری در سال جاری کاهش یافته است؟ آیا نمایندگان مجلس از آقای وزیر سوال کردند که مشکلات تولید را چگونه حل کردید؟ پرسیدند که در شرایط تولید بدون پشتوانه، دستوری و با فشار، چگونه میزان تولید را 15 درصد افزایش دادید؟

واردات خودرو تاثیر منفی خواهد داشت

کاکایی با بیان اینکه در شرایطی که در جنگ اقتصادی به سر می بریم و دشمنان می خواهند ایران را با اقتصاد نابود کنند باید توانمندی داخل را بالا ببریم و از تولید داخل حمایت کنیم، گفت: سوالات نمایندگان مجلس باید سوالات کلیدی باشد نه درخصوص آمار و میزان تولید. آمار تولید وقتی صنعت زیانده است، چه اهمیتی دارد؟

وی در پاسخ به این سوال که آیا واردات خودرو به عنوان تنها سیاستی که هم و غم وزارت صمت است می تواند مشکل صنعت خودرو را حل کند، گفت: موقتا با پول نفت واردات انجام می دهیم، اما مشکل به طور کلی حل نخواهد شد. نه تنها حل نخواهد شد بلکه تاثیر منفی هم خواهد داشت و ممکن است در کوتاه مدت قیمت ها ثابت بماند، اما در مجموع باعث افزایش قیمت ها خواهد شد.

آنچه به اسم تولید انجام می شود، در واقعیت واردات خودرو است

این کارشناس بازار و صنعت خودرو در ادامه تاکید کرد: سوال من از خودروسازان بخش خصوصی که طبق آمار خودشان میزان تولیدشان 2/5 برابر شده، این است که آیا خودروی داخلی تولید می کنند؟ یا همان خودروی چینی را وارد می کنند؟ برخی شرکت ها که مستقیم زیر نظر چینی ها مدیریت می شوند. سوال مهم این است که آیا قیمت خودروهای این خودروسازان که از 700 میلیون تومان شروع می شود، در این یک سال کاهش یافته یا افزایشی شده است؟ آیا از نرخ تورم بیشتر بوده یا کمتر بوده است؟ به طور حتم بیشتر از تورم بوده است. می دانیم که غیر ممکن است که قیمت ها در این شرایط کاهش یابد، اما می توان انتظار داشت که قیمت ها نسبت به تورم رشد نکند و کمتر از تورم افزایش یابد. این می تواند موفقیت در صنعت خودرو باشد.

خودروی بدون هیچ گارانتی و پشتیبانی وارد می کنند

وی با بیان اینکه آنچه هم که هم اکنون به اسم تولید انجام می شود، در واقعیت واردات خودرو است، گفت: همین شرکت های چینی می خواهند خودرو وارد کنند. سوال این است که آیا خودروی ارزان قیمت وارد می کنند؟ خیر. آیا قرار است شرکت کیا کشور کره به ما خودرو بفروشد؟ یا شرکت تویوتا؟

پاسخ این است که می خواهند از بازار منطقه چند هزار خودرو، بدون هیچ گارانتی و پشتیبانی جمع کنند و وارد کشور کنند. بدون اینکه به طور مستقیم از خودروسازان جهانی خریداری کرده باشند. به گفته رئیس کل بانک مرکزی گشایش ارزی حاصل شده است و می خواهند خرج کنند. پس قرار نیست قیمت ها پایین بیاید. قرار است پول این ارز از مردم گرفته شود و در جای دیگر خرج شود.

این یعنی حمایت مطلق از واردات به هر قیمت!

کاکایی درخصوص حذف ضابطه بنزین یورو 6 و اینکه وزارت نفت اعلام کرده است که نمی تواند یورو 6 تولید کند، گفت: این یعنی حمایت مطلق از واردات به هر قیمت. در این وضعیتی که با دنیا در حال جنگ اقتصادی هستیم، اگر هم درآمد نفتی بالا رفته است، نحوه تخصیص ارز به یک کالای مصرفی مثل خودرو، باعث افزایش قیمت دلار خواهد شد و در مجموع به ضرر مردم ایران است.

در مقطعی که پول بدون زحمت که حاصل از تولید نیست (مثل درآمد ارزی حاصل از فروش نفت ) به دست دولت ها می رسد، متاسفانه دولت های مردم محور به جای تقویت و توسعه ساختارهای تولید، محصول نهایی را با قیمت پایین وارد می کنند. این روش می تواند به طور موقت بازار را کنترل کند ولی در حقیقت تولید را در کشور نابود می کند. ایران هم اکنون به این بیماری که بیماری هلندی نام دارد، دچار شده است. ضمن اینکه در مرکز جنگ اقتصادی قرار داریم. یعنی دو جانبه ضرر می کنیم.

مساله این است که در بورس هم دخالت می کنند

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در پاسخ به موضع متفاوت سخنگوی وزارت صمت با وزارتخانه درخصوص عرضه خودرو در بورس کالا گفت: برای اینکه مشکل اقتصاد کشور حل شود، باید تولید تقویت شود، اما عده ای معتقدند که باید بازار را کنترل کنند. نتیجه کنترل بازار افزایش قیمت ها و زیان بالای 120 هزار میلیارد تومان به دو خودروساز بوده است. پس باید در اقدام نخست قیمت ها آزاد شود که دیگر بهانه ای در دستان صنعتگران نباشد و در ادامه وزارت صمت باید به مشکلات صنعت و عدم رقابت در بازار بپردازد. 

بورس کالا ابزاری برای کشف قیمت درست و شفاف در بازار است. این یک شرط لازم است و اگر انجام نشود در دور باطل قیمت گذاری دستوری و زیان دهی شدید صنعت و بهانه در دست صنعتگران خواهیم افتاد. دو هفته گذشته هزار دستگاه خودروی پژو 207 در بورس کالا عرضه شد. قیمتی که کشف شد 50 میلیون تومان پایین تر از قیمت بازار بود، اما آیا مشکل با عرضه هزار خودرو حل شد؟ مساله این است که در بورس هم دخالت می کنند و انواع شرط ها را می گذارند. وقتی مشکل حل می شود که 10 هزار خودرو در بازار عرضه شود و در ازای برگشت پول آن 15 هزار خودروی دیگر تولید شود و بازار امیدوار باشد که به زودی عرضه بیشتر می شود.

چرا عرضه خودرو در بورس کالا راه حل نیست؟

وی در ادامه گفت: هایما S7 پس از پنج مرتبه که در بورس کالا عرضه شد به قیمت پایه فروخته شد چون هایما به تعادل رسید. ولی درخصوص پژو پارس که در ازای 200 میلیون تومان تا 200 میلیون تومان سود دارد، مشخص است که زمان می برد تا درست شود. به همین دلیل بورس کالا راه حل نیست، بلکه نمی گذارد مشکلات افزوده شود و بهانه را از مسئولین می گیرد.

درخصوص سخنان سخنگوی وزارت صمت متاسفانه سخنان سخنگو به این معنی است که عرضه خودرو در بورس کالا باید متوقف شود وقتی می گوید مخالفم درصورتی که در دوماه اخیر وزیر صمت به دنبال آن بود و از آن حمایت کرد، به این معنی است که ترمز آن کشیده می شود و در نتیجه مشکلی بر مشکلات افزوده می شود.

چرا دولت در کنار مافیا و دهک بالای جامعه قرار دارد

کاکایی در پاسخ به این سوال که مافیای خودرو چه کسانی هستند و چرا سیاست های وزارت صمت به نفع دهک بالای جامعه است، گفت: بهتر است پرسیده شود که آیا فساد در صنعت خودرو وجود دارد؟ که پاسخ این سوال مثبت است. در هر جایی که قیمت گذاری دستوری وجود دارد، فساد هم وجود دارد. نباید ایراد بگیریم که چرا دهک دهم برخورددار است و گروهی سود می برند. بازار و مافیا مسائل خود را حل می کنند. مافیا به دنبال کسب منافع است و چه بهتر که از طریق تولید سود کنند. صورت مساله اصلی این است که چرا دولت در کنار آنها قرار دارد و چرا در کنار 9 دهک بعدی نیست؟ باید از دولت سوال کنیم چرا برای 9 دهک بعدی فکری نکرده است؟

در شرایطی که مشکل اصلی سطح پایین درآمد مردم است نمی توانیم از طریق تمرکز بر خودرو مشکل درآمد مردم را حل کنیم و کاری کنیم که دهک اول و دوم خودرو بخرند. این مسائل باید در جای خود حل شوند. باید اقتصاد توسعه پیدا کند. برای آسایش دهک های اول باید حمل و نقل عمومی توسعه پیدا کند. چه کسی به فکر حمل و نقل عمومی مردم است؟ آیا تا به امروز نمایندگان مجلس از مسئولین کشور وضعیت ترافیک تهران و شهرهای بزرگ را به پرسش گرفته اند؟ آیا نماینده ای سوال کرده است که چرا وسایل حمل و نقل مسافری و باری کاهش یافته است؟ آیا کسی سوال کرده است که وزیر صمت برای حمل و نقل عمومی کشور چه کرده است؟ وزیر کشور چه کرده است؟ مشکل بزرگ ما این است که از خود سوال نمی کنیم که چرا باید به این میزان خودرو احتیاج داشته باشیم؟

دچار کم خونی شدید شده ایم!

وی در ادامه گفت: نکته دوم این است که برای دهک های پایین جامعه باید ثروت آفرینی شود. باید تولید و صنعت توسعه یابد. توسعه بازرگانی نیاز به روابط بین الملل دارد و حمل و نقل عمومی خونی در رگ های توسعه بازرگانی است که متاسفانه دچار کم خونی شدیدی شده ایم. هزینه رفت و آمد مردم در تهران چند برابر شده است. چون حمل و نقل عمومی توسعه پیدا نکرده است و سرمایه گذاری انجام نشده است.

تولید خودروی ارزان قیمت که به گفته مدیرکل صنعت خودرو به تیراژ حداقل یک میلیونی نیاز دارد، مستلزم یک برنامه منسجم و قوی است. دو خودروساز بزرگ کشور و تحت امر وزارت صمت، بر روی حداقل 3 خودرویی که ارزان ترین خودروهای بازار است کار می کنند، اما آیا تیراژ تولید هر کدام از آنها به یک میلیون می رسد؟ خیر، در نهایت 100 تا 200 هزار تیراژ می گیرند.

چرا سیاستگذاری های وزارت صمت به نفع دهک بالای جامعه است؟

این کارشناس بازار و صنعت خودرو در ادامه گفت: درخصوص واردات خودرو ائتلاف کردند که چون بنزین مورد نظر در کشور وجود ندارد، ضابطه آن را حذف کنند. من ادعا می کنم که بنزین یورو5 هم در کشور نداریم و شاید تنها مناطقی از تهران پیدا شود. بنزین سوپر هم که نایاب شده است. چرا یورو 4 را یورو 5 می کنند. می گویند هوا آلوده است. با این کار قیمت ها بالا می رود و بنزین مطلوب تولید نمی شود و خروجی یورو 5 نمی دهد و تنها هزینه های مردم بالا می رود.

خودروی هایی مثل سمند را می خواهند از دور خارج کنند و تنوع و لوکس بودن را برای دهک بالا فراهم می کنند.ایرادی هم ندارد، اما در مورد خودروی اقتصادی باید بر یک یا دو خودرو متمرکز شوند و سرمایه گذاری کنند. مشخص است بخش خصوصی به دنبال سود بیشتر است.

سوال این است که آیا ایران خودرو و سایپا خصوصی است یا دولتی؟ از نظر قانونی این خودروسازان خصولتی و از نظر حقوقی خصوصی هستند. دولت به اشتباه هدایت ناقص می کند. از یک سو مانند بخش خصوصی عمل می کنند و از سوی دیگر دولتی. آرمان های دولتی در شرکت هایی قرار است اعمال شود که از ابزارهای بخش خصوصی استفاده می کنند و این تناقض است. به همین دلیل است که از سیاست گذاری ها تنها دهک بالا استفاده می کنند. وزارت صنعت، معدن و تجارت در جهت منافع ملی باید صنعت را تقویت کند و در پی آن تولید را افزایش دهد تا ارزش پول ملی افزایش یابد و درآمد مردم ارزشمند شود. در این شرایط دهک های پایین هم می توانند صاحب خودرو شوند.

وزارت صمت، وزارت اقتصاد، وزارت کشور و مجلس درخصوص حمل و نقل عمومی کم کاری کرده اند

وی با بیان اینکه در حال حاضر مردم حتی در تامین کالاهای اساسی و پوشاک روزمره خود با مشکل مواجه هستند، گفت: وظیفه دولت این است که میزان تولید و ارزش آفرینی در داخل کشور را گزارش دهد. مرحله بعد تولید خودروی اقتصادی است و سپس باید در بخش حمل ونقل عمومی مسافری و باری متمرکز شد. این موضوع باید با ترکیب وزارت صمت، وزارت اقتصاد و وزارت کشور حل شود. آنچه مشخص است این است که در این زمینه کم کاری شده است و حتی مجلس نیز به شدت کم کاری کرده است، زیرا این مسائل جزو سوالات اصلی مجلس نیست. مساله این است که در کل دنیا نیز همه مردم از خودرو استفاده نمی کنند و با حمل و نقل عمومی رفت و آمد می کنند، اما در ایران به دلیل اینکه حمل و نقل عمومی به شدت ناکارآمد است مردم از خودرو شخصی استفاده می کنند. لذا برنامه های وزارتخانه ها باید در راستای توسعه باشد و به سمت تولید و مولد بودن حرکت کنند.

آمریکا برای حمایت از صنایع خود، جنگ تعرفه ای با چین به راه انداخته است

کاکایی با بیان این که واردات خودرو در شرایطی خوب است که در جنگ اقتصادی نباشیم، گفت: وزارت صمت وظیفه دارد که بیماری هلندی رخ ندهد و وزارت اقتصاد مسئول این است که توازن در تجارت داخلی و خارجی ایجاد شود. حتی در شرایطی که در جنگ اقتصادی نباشیم و درآمد نفتی چند برابر باشد.

آمریکا یکی از بزرگترین اقتصادهای بزرگ دنیا است، اما برای حمایت از صنایع خود از سال 2018 جنگ تعرفه ای با چین راه انداخته است و در شرایطی که فعالیت های تجاری به ضرر آمریکا تمام شود، با افزایش تعرفه ها توازن را ایجاد می کند. یعنی حتی اگر در بهترین موقعیت تجاری و روابط بین الملل باشیم، وزارت صمت و اقتصاد وظیفه دارند بین صادرات و واردات توازن ایجاد کنند.

همه به کارگر مونتاژکار چینی تبدیل شده ایم

وی در ادامه با بیان اینکه این راه حل درست نیست که به محض افزایش قیمت یک کالا به فکر واردات می افتیم، گفت: چرا یک بار از وزرا سوال نمی شود که تولید کشور با چه گلوگاه هایی مواجه است؟ چرا سوال نمی شود که چرا به جای کالای نهایی یک بار واردات تجهیزات تولید انجام نمی دهیم؟ چرا بخش هایی که کمبود داریم را کامل نمی کنیم؟ اگر درآمد دولت خوب است چرا زنجیره تولید را تکمیل نمی کنیم و همه به تولیدکننده و کارگر مونتاژکار چینی تبدیل شده ایم. آیا گلوگاه کشور در حجم تولید در بخش مونتاژ است یا در بخش زنجیره تامین است؟ چرا در این خصوص گام برداشته نمی شود؟

چرا نمایندگان سوال نمی کنند که در 6 ماه گذشته چقدر سرمایه جدید در خصوص توسعه خطوط زنجیره تامین انجام شده است؟ وقتی که مدعی هستند که بیش از 2 میلیون ظرفیت تولید خودرو در سال داریم، چرا درخصوص تکمیل ظرفیت ها و توسعه تولید اقدامی صورت نمی گیرد و یک راه حل تکراری که واردات است را تکرار می کنیم؟ چرا در بخش قطعات الکترونیک، مواد پلیمری، انواع قطعاتی که از خارج وارد می شود، سرمایه گذاری انجام نمی شود؟ چرا وقتی تکنولوژی تولید ورق فولاد در کشور وجود دارد، همچنان از خارج وارد می شود و به میزان مورد نیاز تولید نمی شود؟ وقتی تولیدکننده ورق فولاد هستیم چرا توسعه نمی دهیم؟ چرا بررسی نمی کنیم که فولاد مبارکه فولاد جدید تولید نمی کند؟ یا چرا با قیمت بالا تولید می شود؟

ما جاده صاف کن واردات می شویم

کاکایی در آخر گفت: این سوالات کلیدی است که باید به آن پرداخته شود، اما ما به انتهای بازار نگاه می کنیم و جاده صاف کن واردات می شویم. در برنامه هایمان تولید بنزین یورو 6 است، اما وقتی بحث واردات به میان می آید می گویند این ضابطه را بردارید. در لیست واردات از خودروسازان معتبر نمی خرند و از بازار جمع می کنند. این خودروها حداقل تا 10 سال باید خدمات پس از فروش داشته باشند. فضا، فضای عقلانیت اقتصادی نیست و فضا فضای بحث و گفتگوی سیاسی است. در این چهارچوب دفاع وزیر صمت منطقی است اما چهارچوب سوالات منطقی نیست.