در چه دوره ای از تاریخ ایران، آثار باستانی بیشتر تخریب شدند؟ + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بیشترین تخریب در آثار باستانی در چه مقاطع تاریخی اتفاق افتاده است؟ حامد وحدتی نسب ، استاد دانشگاه تربیت مدرس ، کاوشگر، باستان شناس و انسان شناس پیش از تاریخ، در گفت و گو با رکنا پاسخ می دهد.

او با اشاره به اینکه عکس های هوایی از دهه 50 شمسی به بعد در استان خوزستان ، نشان می دهد که بیشترین تخریب در آثار باستانی در ایران، از زمانی رخ می دهد که اصلاحات ارضی اجرا می شود، گفت: بعد از اجرای اصلاحات ارضی، تپه های باستانی زیادی در خوزستان از بین رفتند و با مسطح شدنشان، تبدیل به مزرعه شدند.

وی گفت: از آنجایی که این توسعه، پایدار نبوده و صرفا از آن طریق می خواستند کشاورزی را گسترش دهند، منجر شد که تخریب، سرعت بیشتری بگیرد. با همه این ها، در دهه 80 شمسی، در هیئت دولت مصوبه ای امضا شد که طبق آن، نهادهایی که کارهای عمرانی مثل راه سازی ، سدسازی و... انجام می دهند باید با مجوز میراث فرهنگی شروع به کار کنند تا به آثار باستانی آسیبی وارد نشود.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه با وجود این مصوبه؛ همچنان شاهد از بین رفتن آثار باستانی در دوره های مختلف هستیم، افزود: معروف ترین و دردناک ترین این اتفاق ها، مربوط به تپه حصار دامغان است. در زمان پهلوی، ریل راه آهن مستقیم از وسط این تپه رد شد. ریل دوم هم حدود 20 سال پیش، در کنار ریل اول ساخته، جایگذاری و مجددا از وسط تپه رد شد. لازم است بدانید فقط کارهای عمرانی عامل تخریب نیست؛ بلکه جا افتادن موضوع محوطه های باستانی با مالکیت خصوصی مد نظر است.

تپه حصار دامغان، ریل راه آهن

حامد وحدتی نسب با ذکر مثال در تبیین این موضوع گفت: آیا کسی که مزرعه ای دارد و در آن یک تپه باستانی چندین هزار ساله وجود دارد می تواند صرف اینکه مالک آنجاست آن تپه را از بین ببرد؟ اینجا قانونگذار می گوید که وزارت میراث فرهنگی باید نظر مالک را جلب کند؛ ولی مگر این وزارتخانه چقدر بودجه دارد که بخواهد تمام این زمین ها را بخرد؟ 

او با اشاره به تفاوت های ایران با سایر کشورها گفت: تفاوتی که کشورهای پیشرفته و صنعتی با ایران دارند این است که قدرت اقتصادی بالایی دارند. در مورد آلمان و انگلستان قوانین میراث فرهنگی فوق العاده سخت گیرانه ای دارند.