مدیریت آب و کشاورزی ایران همچنان روی ریل ناکارآمدی / در حال از دست دادن فرصت‌های بزرگی هستیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، به باور بسیاری از کارشناسان علی‌رغم وجود مشکلات عمده در حوزه آب و کشاورزی در کشور مدیریت این دو حوزه همچنان در مسیر نادرستی حرکت می‌کند و ایران در حال تبدیل شدن به یک سرزمین ممنوعه است. این در حالیست که مدیران دولتی هم به صورت ضمنی بر این حقیقت صحه می‌گذارند.

تغییرات اقلیمی و در پی آن بحران آب و مدیریت نادرست در حوزه کشاورزی اتفاقاتی است که به صورت زنجیره‌ای گریبان نه تنها کشور ما بلکه کشورهای بسیاری را در سطح جهان گرفته است.

عمده کشورهایی که به صورت جدی با تغییرات اقلیمی درگیر هستند تدابیر مهمی برای جلوگیری از تبعات این دومینوی سیاه اتخاذ کرده‌اند.

مدیریت روان آبها، مدیریت آب مجازی، توجه به سازگاری کشت محصولات کشاورزی، استفاده از تکنولوژی برای بالا بردن بهره‌وری سیستم‌های تصفیه آب و ده‌ها مدل دیگر روش‌هایی است که هرساله در کشورهای مختلف به روزرسانی می‌شود اما متاسفانه کارشناسان و رسانه‌ها در کشور همچنان درگیر اقناع افکارعمومی و مسوولان برای باور این مساله هستند که تغییر اقلیم چگونه می‌تواند بحران آب و امنیت غذایی را تشدید کرده و بحران های بزرگتری را متوجه کشور و منطقه کند

آینده مطلوبی در انتظار فلات ایران نیست

بهلول علیجانی، بنیانگذار اقلیم شناسی سینوپتیک در گفتگو با رکنا با تاکید بر اینکه وضعیت کاهش بارش تا 10 سال آینده در کشور ادامه خواهد داشت، گفت: اقلیم به صورت ذاتی همیشه از بی‌نظمی تبعیت می‌کند و در شرایط تغییر اقلیم این بی‌نظمی تشدید می‌شود به گونه‌ای که در شرایط عادی هرچقدر بارش باران یا گرمی هوا ملایم و معمول باشد در شرایط تغییر اقلیم این مولفه‌ها و حتی ‌مولفه‌های دیگر هم تشدید می‌شود و شرایط را مستعد بحران می‌کند.

وی افزود: با توجه به تمامی این شرایط به جرات می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از مشکلات کشور در حوزه مدیریت آب و کشاورزی است یعنی اگر این دو مساله به صورت دقیق و علمی کارشناسی شود و برای خروج از وضعیت فعلی برنامه‌ریزی انجام گیرد و همچنین این اقدامات با همکاری مردم همراه شود ما قطعا این بحران را با کمترین خسارت پشت سرخواهیم گذاشت.

استاد اقلیم شناسی دانشگاه خوارزمی تهران اضافه کرد: در سال 98 بیشترین میزان بارندگی‌ها در کشور رخ داد اما چون این بارندگی‌ها بسیار شدید و آنی اتفاق می‌افتاد نه تنها سودی برای طبیعت و کشاورزی در کشور نداشت بلکه باعث وقوع حوادث و ایجاد خسارت‌های متعددی در کشور نیز شد همانند این اتفاق در چند روز گذشته در استان فارس دوباره تکرار شد و متاسفانه شاهد خسارات جانی به هموطنان بودیم.

علیجانی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان نقاطی را در کشور به عنوان نقاط ممنوعه برای سدسازی و یا کشاورزی مشخص کرد؟ عنوان کرد: ما نمی‌توانیم کشور را به نقاط ممنوعه برای کشاورزی و حتی سدسازی تقسیم کنیم زیرا این کار با توجه به اینکه کشاورزی به صورت مستقیم با معاش چند ده میلیون ایرانی سروکار دارد، امکان پذیر نیست اما می‌توان با استفاده از کشت محصولات سازگار با محیط در نقاط مختلف کشور و توجه به روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای از شدت این بحران کاست.

برنامه ملی سازگاری با اثرات تغییر اقلیم در حال تدوین است

سیده الهام عزیزی، رییس گروه تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در گفتگو با رکنا، گفت: کارگروه ملی تغییر اقلیم متشکل از وزارت نفت، نیرو، جهاد، صمت، بهداشت و درمان، کشور، امورخارجه، سازمان برنامه بودجه، استاندارد و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، است که هماهنگ کننده برنامه های ملی تغییر اقلیم هستند.

وی با اشاره به اینکه برای مقابله با اثرات تغییر اقلیم نیاز به تدوین برنامه جامع سازگاری با تغییر اقلیم است، افزود: تولید محصولات مطابق با شرایط اقلیمی و مدیریت منابع آب از جمله اصلی‌ترین کارهایی است که در این حوزه در تمامی کشورها انجام می‌گیرد و ما نیز در سازمان محیط‌زیست در حال تدوین برنامه ملی سازگاری با اثرات تغییر اقلیم هستیم.

عزیزی با اشاره به اینکه کشور ما جز کشورهای تاثیرپذیر از تغییر اقلیم است، تاکید کرد: همکاری بین دستگاهی می‌تواند بسیار موثر برای کاهش تاثیرات این بحران جهانی باشد .

رییس گروه تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست با اشاره به آتش سوزی‌های گسترده در سطح جهان، افزود: تغییر اقلیم واقعیتی غیر قابل انکار است و از پیامدهای آن می‌توان به بروز خشکسالی، تشدید پدیده گردو غبار و کمبود منابع آب اشاره کرد.

وی اضافه کرد: کشورها در حوزه تغییرات اقلیمی دو نوع رویکرد دارند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات اقلیمی که کشور ما نیز در این زمینه در حال اتخاذ سیاست‌های لازم برای سازگاری با اثرات تغییر اقلیم  است.

حتی کمترین استانداردها را در حوزه مدیریت آب عملی نکرده‌ایم

و اما هاجر چنارانی، نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی دراین‌باره در گفتگو با  رکنا، تاکید کرد: متاسفانه متولیان امر برای حل بحران آب در کشور تنها به داشتن دغدغه اکتفا کرده اند و هیچ اقدام عملی برای حل یا مدیریت این مساله انجام نگرفته است.

وی گفت: متاسفانه ما کمترین و حداقل‌ترین استانداردها را در حوزه مدیریت آب که آبخیزداری و آبیاری قطره‌ای است عملی نکرده‌ایم و سعی داریم بحران بزرگ‌تر را بتوانیم حل کنیم.

چنارانی عنوان کرد: به نظرم ما امروز باید حفاظت از دشت‌های بحرانی و مدیریت منابع آب را در این دشت‌ها به دست خیرین و دلسوزان کشور بسپاریم تا شاید بتوانیم در این خصوص شاهد نتیجه مثبت باشیم.

نماینده مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: دولت‌ها  هیچ اقدام روشن و واضحی برای مساله آب انجام نداده است. ما باید به این باور برسیم که نباید صنایع آب بر را در فلات مرکزی ایران مستقر کنیم اما متاسفانه همین افرادی که امروز سرکار هستند هنوز هم دنبال پتروشیمی، فولاد، نیروگاه و سایر صنایع آب‌بر هستند و این مساله آسیب جدی را متوجه کشور می‌کند.

40 سال است درگیر اولویت‌بندی مشکلات هستیم

وی تصریح کرد: بحران آب در ایران جز اولین اولویت‌ها است اما  مسایل مختلف را بدون ضریب اهمیت در اولویت قرار داده‌ایم حدود 40 سال است در حوزه های محیط زیستی و اجتماعی درگیر اولویت‌بندی مشکلات هستیم و هیچ مساله‌ای هم حل نشده است.

چنارانی افزود: مهمترین کاری که مجلس می‌تواند انجام دهد این است که لوایحی که از سوی دولت و بعد از اعمال نظرات کارشناسی به مجلس ارایه می‌شود را در اولویت قرار دهند و این مورد تاکید رهبری انقلاب نیز هست که باید مشکلات را مساله محور در کشور حل کنیم.

ما در حال از دست دادن فرصت‌های بزرگی هستیم

نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی گفت: ما در حال از دست دادن فرصت‌های بزرگی هستیم که شاید در آینده ما را با معضلات جدی روبه‌رو کند اما در کنار آن به توان علمی کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین راه‌حل‌هایی که می‌تواند بحران اقلیم و آب را در ایران مدیریت کند امیدوار هستیم.

خبرنگار: مسعود لاهوت