رشد قیمت مواد غذایی با تداوم بی توجهی مسئولان به تغییرات اقلیمی / ایران باید در کربن زدایی پیشگام باشد

کربن زدایی به مجموعه راهکارهایی گفته می شود که کاهش انتشار دی اکسید کربن در صنعت، کشاورزی و محیط های شهری و روستایی را به همراه دارد. با توجه به این که دی اکسید کربن مهمترین گاز گلخانه ای و عامل اصلی بروز گرمایش جهانی است، کربن زدایی به عنوان مهمترین راهکار مقابله با تغییرات اقلیمی ناشی از گرم شدن کره زمین شناخته می شود. کربن زدایی از دو طریق تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن و جذب کربن دی اکسید موجود در هوا عملیاتی می شود. توسعه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر از جمله مهمترین روش های کربن زدایی است. تبدیل اراضی بیابانی به مراتع و کاشت گیاهانی که به طور محسوس کربن دی اکسید را از هوا جذب می کنند نیز از جمله روش های کربن زدایی محسوب می شود. 

وضعیت قرمز زیست در ایران در آینده ای نه چندان دور 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در سال های اخیر تبعات شوم ناشی از تغییرات اقلیمی بیشتر از آنچه فکر می کردیم، موجب ایجاد بحران های زیست محیطی در ایران شده و طبق اذعان بسیاری از کارشناسان محیط زیست، ایران بسیار بیشتر از متوسط جهانی از گرم شدن کره زمین ضربه خورده است. این در حالی است که آثار سوء ناشی از تغییرات اقلیمی در سال های آتی بیش از پیش کشورمان را درگیر خواهد کرد.

این روزها بر کسی پوشیده نیست که وقوع باران های حدی و سیل آسا، افزایش میزان بروز سیل، رشد آتش سوزی در عرصه های طبیعی، تشدید فرونشست زمین، بحران آب، خشکسالی، بیابان زایی، آلودگی هوا و پدیده ریزگردها، همگی به نوعی در تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش جهانی ریشه دارند و بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند که بی عملی خطرناک مسئولان کشور در برابر این تغییرات می تواند ایران را در آینده ای نه چندان دور غیرقابل زیست کند. 

در واقع، برخلاف آنچه برخی مسئولان کشور تصور می کنند، ترس از تغییرات اقلیمی در دنیا بسیار جدی است و کشورهای جهان به سرعت در حال برنامه ریزی برای مقابله با این تغییرات هستند. مهمترین راهکار مقابله با این تغییرات نیز نخست سازگاری با تبعات ناشی از تغییر اقلیم و دوم تلاش برای کربن زدایی از اقتصاد، صنعت و کشاورزی است؛ اصل کربن زدایی نیز با دو راهکار تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن و جذب کربن دی اکسید موجود در هوا عملیاتی می شود. 

در این میان باید توجه داشت که تغییرات اقلیمی با هدف گرفتن منابع آبی کشور و دامن زدن به بحران آب ناشی از سوء مدیریت منابع آبی، نه تنها با تشدید خشکسالی و فرونشست زمین شرایط را برای زیست انسان ها دشوارتر می کند، بلکه با تهدید امنیت غذایی و محدود ساختن تولیدات زراعی و دامی ایران، اوضاع معیشتی کشور را نیز دشوارتر خواهد کرد؛ مگر این که مسئولان از همین امروز برای مقابله با تغییرات اقلیمی برنامه ای جدی اجرا کنند. 

کاهش منابع آبی؛ مهمترین اثر تغییرات اقلیمی بر ایران 

در همین راستا، دکتر سید حسین موسوی، اقلیم شناس و عضو هیات علمی دانشگاه زنجان در گفت و گو با رکنا، کاهش منابع آبی را مهمترین اثر تغییرات اقلیمی بر ایران توصیف کرد و اظهار داشت: مهمترین مصداق تاثیر تغییرات اقلیمی بر محیط زیست ایران، کاهش منابع آبی کشورمان بوده است، چراکه رژیم بارشی ایران در سال های اخیر به شدت تحت تاثیر گرمایش جهانی قرار گرفته و ما شاهد تغییر نوع بارش ها و تبدیل برف به باران هستیم. 

وی افزود: به حداقل رسیدن بارش های جامد در آسمان ایران منجر به آن شده است که بخش مهمی از ذخیره منابع آب کشور که از برف های سنگین فصول زمستان حاصل می شود، از دست برود و در سال های اخیر شاهد کاهش دبی رودخانه هایی هستیم که برف کوهستان ها، منبع اصلی تغذیه آنها به حساب می آید. 

عضو هیات علمی دانشگاه زنجان ادامه داد: تغییرات اقلیمی به همراه سوء مدیریت منابع آبی منجر به کاهش دبی رودخانه ها، پایین آمدن سطح سفره های آب زیرزمینی و افت محسوس حجم آب تالاب ها شده که این مساله نیز افزایش میزان بروز پدیده ریزگردها را به همراه داشته است. 

تاثیر شوم کاهش منابع آبی بر زندگی انسان ها و جانوران در ایران 

موسوی با تاکید بر این که کاهش منابع آبی، زندگی انسان ها و جانوران را در کشورمان تحت تاثیر سوء قرار داده است، عنوان کرد: چند سالی است که در بسیاری از مناطق کشور از جمله اصفهان، یزد، کرمان، خوزستان و سیستان و بلوچستان شاهد بروز بحران آب هستیم که این مساله حتی به تنش های سیاسی میان اقوام ایرانی دامن زده است. 

این اقلیم شناس، بیابان زایی را نیز از دیگر تبعات شوم تغییرات اقلیمی برای محیط زیست ایران دانست و گفت: در سال های اخیر شاهد آن بوده ایم که به دلیل گرمایش جهانی و خشکسالی های ناشی از آن، بسیاری از اراضی مرتعی کشور تبدیل به بیابان شده و همین مساله به تشدید سرعت فرسایش خاک در ایران دامن زده است. 

تهدید امنیت غذایی ایران بر اثر تغییرات اقلیمی 

موسوی با بیان این که تغییرات اقلیمی منجر به تهدید امنیت غذایی کشور شده است، اظهار داشت: کاهش منابع آبی ناشی از تغییرات اقلیمی منجر به آن شده است که کشاورزی و دامپروری در کشورمان دچار خسارت شود و در بسیاری از مناطق کشور که اقتصاد آنها به طور مستقیم به منابع طبیعی وابسته است، شاهد بروز بحران های معیشتی ناشی از خشکسالی و از بین رفتن اراضی کشاورزی و مرتعی هستیم. 

عضو هیات علمی دانشگاه زنجان ادامه داد: وقتی کشاورزی و دامپروری کشور با مشکل مواجه شود، طبیعتا از حجم محصولات زراعی و دامی تولیدی در ایران نیز کاسته خواهد شد و به دلیل کمبود این محصولات در داخل و افزایش وابستگی کشور به واردات، شاهد رشد قیمت آن دسته از محصولات غذایی خواهیم بود که قاعدتا باید در داخل کشور تولید شود. 

وی در ادامه تاکید کرد: در سال های اخیر در زمان های مختلف شاهد کمبود محصولات مصرفی مردم شامل سیب زمینی، هویج، گوجه و ... در بازار داخل بوده ایم که با وجود نقش دلالان در بروز این کمبودها، عامل اصلی رخ دادن این اتفاقات، ضربه خوردن کشاورزی کشور بر اثر تغییرات اقلیمی بوده است و اگر بی توجهی مسئولان به تبعات تغییرات اقلیمی همچنان ادامه یابد، امنیت غذایی ایران بیش از پیش تهدید خواهد شد. 

کربن زدایی؛ راهکار نجات اقتصاد کشور از تبعات تغییر اقلیم 

موسوی در بخش دیگری از صحبت هایش، کربن زدایی را راهکار نجات اقتصاد کشور از آثار سوء ناشی از تغییرات اقلیمی توصیف کرد و گفت: انتشار دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای هم در محیط های شهری و بر اثر تردد خودروها و سوزاندن سوخت های فسیلی در منابع ساکن رخ می دهد و هم در محیط های صنعتی که غالبا در اطراف کلانشهرها وجود دارند، شاهد انتشار بی رویه منابع آلاینده جو زمین هستیم. 

این اقلیم شناس ادامه داد: نیروگاه های حرارتی، کارخانجات تولید سیمان، صنایع فولادی، پتروشیمی ها و پالایشگاه ها صنایعی هستند که بیشترین مقدار سوخت های فسیلی را مصرف می کنند و در نتیجه در هر کشوری که این صنایع به صورت گسترده تر وجود داشته باشد و انرژی های تجدیدپذیر نیز توسعه پیدا نکرده باشند، میزان انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان مهمترین عامل بروز تغییرات اقلیمی بیشتر است. 

وی در ادامه تاکید کرد: در شرایط کنونی بسیاری از کشورها به این نتیجه رسیده اند که باید برای مقابله با آثار سوء ناشی از تغییرات اقلیمی به سمت کربن زدایی از اقتصاد، صنعت و کشاورزی حرکت کنند؛ کربن زدایی نیز با دو روش تلاش برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای و سعی در جذب کربن دی اکسید موجود در عملیاتی است. 

بانکوک؛ یکی از شهرهای موفق در کربن زدایی 

موسوی در بخش دیگری از اظهاراتش، بانکوک را به عنوان یکی از شهرهای موفق در عرصه کربن زدایی در دنیا معرفی کرد و گفت: در شهر بانکوک که سال ها به دلیل مصرف بی رویه سوخت های فسیلی دچار آلودگی هوا بود، مسئولان شهر طی یک برنامه ده ساله نه تنها توانستند با پرورش جلبک در استخرها، حوضچه ها و سایر مراکز تجمع آب در سطح شهر، به کربن زدایی از هوای خود بپردازند، بلکه جلبک های پرورش یافته را نیز به سوخت گیاهی تبدیل کردند. 

عضو هیات علمی دانشگاه های زنجان ادامه داد: با توجه به این که سوخت گیاهی هیچ گونه دی اکسید کربن یا سایر گازهای آلاینده را ایجاد نمی کند، مسئولان شهر بانکوک توانستند در یک برنامه ده ساله، هوای شهر خود را از حالت ناسالم به حالت سالم تبدیل کنند. همچنین مسئولان شهرهایی مثل پکن، لندن و ... نیز هر کدام توانستند با استفاده از روش های متناسب با اقلیم منطقه خود به کربن زدایی بپردازند. 

کربن زدایی را باید متناسب با اقلیم هر منطقه اجرا کنیم 

این اقلیم شناس با بیان این که مسئولان ایران نیز باید با روش های متناسب با اقلیم هر منطقه به کربن زدایی از اقتصاد مناطق مختلف کشورمان بپردازند، عنوان کرد: با توجه به تبعات شومی که در سال های اخیر تغییرات اقلیمی برای مناطق مختلف کشور به همراه داشته است، ما چاره ای نداریم جز این که برای مقابله با این تبعات، متناسب با ویژگی های طبیعی هر منطقه، راهکارهای خاص را برای کربن زدایی از صنعت و کشاورزی مناطق مختلف اجرا کنیم. 

وی در پایان تصریح کرد: مهمترین راهکار برای مبارزه همه جانبه با تغییرات اقلیمی، تلاش جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است و با توجه به این که در سال های اخیر ایران با شدتی بیشتر از متوسط جهانی از تغییرات اقلیمی آسیب دیده است، مسئولان کشور ما باید برای مبارزه با این پدیده بخصوص با اجرای برنامه های موثر کربن زدایی پیشگام باشند.