بحران انرژی و سقوط آموزش؛ خاموشی‌های برق و گاز آینده علمی ایران را تهدید می‌کند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در چندماه گذشته، ایران شاهد تعطیلی گسترده کلاس‌های حضوری و آنلاین به دلیل ناترازی و کمبود برق و گاز بود. این تعطیلی‌ها نه تنها برنامه‌های تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان را مختل کرد، بلکه تأثیرات عمیقی بر سلامت روانی آنان و ساختار آموزشی کشور گذاشت. از منظر جامعه‌شناختی، این وقفه‌های آموزشی می‌توانند به افزایش نابرابری‌های آموزشی و کاهش پیشرفت علمی کشور منجر شوند. در این گفت و گو با سامان سلامیان، معلم و روانشناس، به بررسی تبعات این تعطیلی‌ها و ارائه راهکارهای جایگزین برای جبران عقب افتادگی های تحصیلی می‌پردازیم.

سامان سلامیان ، معلم و روانشناس در ابتدا در گفت و گو با رکنا گفت: تعطیلی کلاس های حضوری و آنلاین به دلیل کمبود برق و گاز، روند آموزش را در سراسر کشور با اختلال مواجه کرده است. دانش‌آموزان و دانشجویان نتوانستند به برنامه‌های درسی خود دسترسی داشته باشند، که این موضوع به ویژه برای دانش‌آموزان پایه‌های حساس مانند کنکوری‌ها و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی چالش‌برانگیز بوده است. کاهش کیفیت آموزش یکی از مهم ترین این تبعات است، تعطیلی کلاس‌های آنلاین به دلیل قطعی برق ، باعث شد بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان از دسترسی به محتوای آموزشی محروم شوند.

وی در ادامه افزود: عقب‌افتادگی درسی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در واقع وقفه‌های مکرر در آموزش، باعث شده است که برنامه‌های درسی با تأخیر مواجه شوند و دانش‌آموزان نتوانند مطالب را به موقع فرا بگیرند. افزایش نابرابری آموزشی را نیز نباید نادیده گرفت. دانش‌آموزانی که به امکاناتی مانند اینترنت پرسرعت و دستگاه‌های الکترونیکی دسترسی ندارند، بیشترین آسیب را دیده‌اند.

این معلم و روانشناس در ادامه با اشاره به تبعات روان‌شناختی این تعطیلی های پی در پی افزود: تعطیلی‌های ناگهانی و مکرر کلاس‌ها، تأثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت روان دانش‌آموزان و دانشجویان گذاشته است. بسیاری از آنان با احساس ناامیدی، استرس و اضطراب مواجه شده‌اند، به ویژه آن‌هایی که برای امتحانات پایان ترم یا کنکور آماده می‌شدند.  نگرانی از عقب‌افتادگی درسی و آینده تحصیلی، باعث افزایش سطح استرس در میان دانش‌آموزان و دانشجویان شده است. وقفه‌های مکرر در آموزش، باعث شده است که بسیاری از دانش‌آموزان انگیزه خود را از دست بدهند و نسبت به آینده تحصیلی خود ناامید شوند.  تعطیلی مدارس ، باعث کاهش تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان و دانشجویان شده است، که این موضوع می‌تواند به احساس انزوا و تنهایی منجر شود.

سلامیان همچنین افزود: از منظر جامعه‌شناختی، تعطیلی‌های مکرر کلاس‌ها می‌تواند به افزایش نابرابری‌های آموزشی و کاهش پیشرفت علمی کشور منجر شود. دانش‌آموزان و دانشجویانی که به امکانات آموزشی بهتر دسترسی دارند، کمتر تحت تأثیر این وقفه‌ها قرار می‌گیرند، در حالی که دانش‌آموزان مناطق محروم بیشترین آسیب را می‌بینند.  دانش‌آموزان مناطق محروم که به اینترنت و دستگاه‌های الکترونیکی دسترسی ندارند، بیشتر از همتایان خود در مناطق برخوردار عقب می‌مانند. وقفه‌های مکرر در آموزش می‌تواند به کاهش کیفیت نیروی انسانی کشور و کاهش رقابت‌پذیری علمی ایران در سطح جهانی منجر شود.  تعطیلی‌های مکرر و عدم برنامه‌ریزی مناسب، باعث کاهش اعتماد جامعه به نظام آموزشی کشور شده است.

این معلم و روانشناس گفت: برای کاهش تأثیرات منفی تعطیلی‌های اخیر و جبران عقب‌افتادگی‌های تحصیلی، راهکارهایی پیشنهاد می‌شود. نخست استفاده از روش‌های آموزشی جایگزین است. وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها می‌توانند محتوای آموزشی را به صورت آفلاین (مانند ویدیوهای آموزشی، جزوات و کتاب‌های الکترونیکی) در اختیار دانش‌آموزان و دانشجویان قرار دهند. استفاده از شبکه‌های تلویزیونی برای پخش برنامه‌های آموزشی می‌تواند به دانش‌آموزانی که به اینترنت دسترسی ندارند کمک کند.  

وی با اشاره به دومین راهکار افزود: دومین مورد افزایش انعطاف‌پذیری در برنامه‌های درسی است. تعدیل برنامه‌های درسی: کاهش حجم مطالب درسی و تمرکز بر مفاهیم کلیدی می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا عقب‌افتادگی‌ها را جبران کنند. تأخیر در امتحانات: به تعویق انداختن امتحانات پایان ترم می‌تواند به دانش‌آموزان و دانشجویان فرصت بیشتری برای جبران وقفه‌های آموزشی بدهد.

سامان سلامیان تاکید کرد: سومین راهکار حمایت روان‌شناختی از دانش‌آموزان و دانشجویان است. برگزاری کارگاه‌های کاهش استرس: دانشگاه‌ها و مدارس می‌توانند کارگاه‌هایی برای مدیریت استرس و اضطراب برگزار کنند. افزایش دسترسی به مشاوره روان‌شناختی: ارائه خدمات مشاوره رایگان یا کم‌هزینه به دانش‌آموزان و دانشجویان می‌تواند به بهبود سلامت روان آنان کمک کند.  

این روانشناس همچنین گفت: بهبود زیرساخت‌های انرژی و فناوری سومین راهکاری است که می توان در نظر گرفت. دولت باید با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، از وقوع چنین وقفه‌هایی در آینده جلوگیری کند. بهبود دسترسی به اینترنت پرسرعت در مناطق محروم می‌تواند به کاهش نابرابری‌های آموزشی کمک کند.  

سلامیان در ادامه اظهار کرد: برای جلوگیری از تکرار چنین مشکلاتی در آینده، لازم است دولت و نهادهای آموزشی اقدامات زیر را در دستور کار قرار دهند. برنامه‌ریزی بلندمدت برای مدیریت بحران‌های انرژی، تأمین منابع انرژی پایدار برای مراکز آموزشی، ایجاد سیستم‌های آموزشی مقاوم در برابر بحران‌هایی مانند کمبود برق و گاز و افزایش همکاری بین وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم و انرژی برای حل مشکلات زیرساختی در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد.

این معلم و روانشناس در پایان افزود: تعطیلی کلاس‌های حضوری و آنلاین در هفته گذشته به دلیل کمبود برق و گاز، تأثیرات منفی گسترده‌ای بر نظام آموزشی ایران گذاشته است. این وقفه‌ها نه تنها باعث عقب‌افتادگی تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان شده، بلکه سلامت روان آنان و پیشرفت علمی کشور را نیز تهدید می‌کند. برای جبران این عقب‌افتادگی‌ها و جلوگیری از تکرار چنین مشکلاتی در آینده، لازم است دولت و نهادهای آموزشی با اجرای راهکارهای جایگزین و بهبود زیرساخت‌ها، اطمینان حاصل کنند که آموزش در ایران حتی در شرایط بحرانی نیز تداوم خواهد داشت. تنها با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می‌توان آینده‌ای روشن برای نظام آموزشی ایران ترسیم کرد.