پاتوق ها را لو ندهید ،کاهش آسیب سخت می شود/ نتیجه درمان اجباری اعتیاد تنها 5 درصد است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، در ابتدای این نشست حبیب بهرامی با اشاره به برخی رفتارهای غیر کارشناسانه در این حوزه گفت: با توجه به نامهربانی‌هایی که اخیرا در مورد برنامه‌های کاهش آسیب صورت می‌گیرد و می‌شود گفت با این سیاست‌ها برنامه‌های کاهش آسیب به عقب رانده می‌شود. نقش اهالی رسانه در ترویج برنامه‌های کاهش آسیب بسیار پر رنگ است اما بسیاری از دوستان اهل رسانه بیشتر از اینکه به موضوع کاهش آسیب به عنوان یک مساله دانش محور و تخصصی نگاه شود، به دلیل وجود ارکانی مانند ایجاد سرپناه یا برطرف کردن نیازهای اولیه افراد کارتن‌خواب در برنامه‌های کاهش آسیب، این موضوع صرفا به عنوان یک موضوع انسان‌دوستانه در رسانه‌ها مطرح می‌شود در صورتی که کاهش آسیب یک موضوع کاملا تخصصی است که به عنوان نمونه می‌توان یادآوری کرد که تغییر مدل شیوع ایدز از تزریق مشترک به مدل‌های دیگر از دستاوردهای اساسی کاهش آسیب بوده است چنانکه اکنون تعداد معتادانی که با دریافت آموزش‌های و خدمات کاهش آسیب تزریق مشترک دارند بسیار بسیار اندک است.

مددکاران و کارتن خواب ها در اولویت واکسن آنفولانزا نیستند

فرید براتی سده در پاسخ به نگرانی خبرنگاران درباره آغاز زود هنگام فصل سرما و تزریق واکسن آنفولانزا به مددکاران و افرادی که تماس مستقیم و مستمر با کارتن‌خواب‌ها دارند گفت: برنامه‌های کاهش آسیب در شرایط سرما هر ساله قوت می‌گرفته و این از برنامه‌های جاری بوده است. درباره پاندمی کرونا من معتقدم شرایط کرونا از اسفند ماه دوباره فعالیت‌های کاهش آسیب را احیا کرد و سازمان‌های فعال در این حوزه به خوبی عمل کردند اما درباره زمستان در پیش رو و همزمانی سرما و کرونا و تزریق واکسن آنفولوآنزا متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم امکانی را فراهم کنیم که افراد کارتن‌خواب و مددکارانی که با آنها سر و کار دارند در اولویت تزریق واکسن قرار بگیریند طبق جلساتی که ما با دوستان داشتیم به خصوص جلسه‌ای که در دفتر آقای دکتر گویا داشتیم به ما اعلام شد که از آن تعداد واکسنی که در اختیار سازمان بهزیستی قرار می‌گیرد به کارکنان مراکز کاهش آسیب سازمان بهزیستی نیز تعلق پیدا کند اما این سهمیه بسیار محدود و کم است اما من هنوز گزارشی در این باره دریافت نکرده‌ام که حتما در این مورد به محض دریافت سهمیه حتما اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

در ادامه دکتر قدوسی مدیر کل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت نیز در این مورد افزود: در پارت اول تزریق واکسن بر اساس تعریف وزارت بهداشت برای کادر درمان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای شروع شده است و من هنوز مطلع نیستم که مددکاران و مددجویان کارتن‌خواب هم جزو اولویت‌های تزریق آنفولوآنزا هستند یا خیر اما حتما پرس و جو می‌کنم و به شما اطلاع خواهم داد.

اولویت کادر درمان برای دریافت واکسن صرفا به دلیل کرامت شغلی این افراد نیست بلکه به دلیل ریسک بالای این افراد در ابتلای همزمان به دو بیماری است که با همین استدلال فعالان اجتماعی که ارتباط مستقیم با افراد کارتن‌خواب دارند نیز می‌توانند در این دسته‌بندی قرار بگیرند و این موضوع قابل مذاکره و پیگیری است

با توجه به تمرکز این نشست بر اهمیت فعالیت‌های کاهش آسیب در مواجهه با افراد کارتن‌خواب، قدوسی برخی از دستاوردهای فعالیت‌های کاهش آسیب در ایران را برشمرد.

کاهش ۱۰ برابری هزینه‌های برنامه‌های کاهش آسیب

به گفته وی بروز اچ‌آی‌وی از اعتیاد تزریقی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ بین ۶۷ تا ۷۰ درصد برآورد میشده که با ارائه خدمات کاهش آسیب به ۳۸ درصد کاهش پیدا کرده. جمعیت معتادین با اعتیاد تزریقی از حدود ۳۰۰هزار نفر به حدد ۹۰ هزار نفر کاهش یافته. تجاهر به اعتیاد با ارجاع بیماران به برنامه‌های کاهش آسیب با درمان نگهدارنده و داروی آگونیست به مقدار زیادی مدیریت شده و ورود بیماران اعتیاد به چرخه تجاهر به شدت کاهش پیدا کرده. ماندگاری درمان در برنامه‌های کاهش آسیب به حدود ۶۰درصد رسیده در صورتی‌که ماندگاری در درمان اجباری حدود ۵ درصد است. برنامه‌های کاهش آسیب به خوبی توانسته منابع کشور را مدیریت کند و در مقابل هزینه‌های سرسام‌آور درمان اجباری، می‌توانیم با کاهش ۱۰ برابری هزینه‌های برنامه‌های کاهش آسیب نتایج ماندگارتری کسب شده است. بازتوانی در برنامه‌های کاهش آسیب قابل قیاس با درمان اجباری نیست و ما به خوبی توانسته‌ایم بیماران را در چرخه کاهش آسیب به لحاظ روحی، روانی اجتماعی و حتی شغلی بازتوانی کنیم. بار بیماری شامل سال‌های از دست رفته با اعتیاد و همچنین مرگ زودرس با برنامه‌های کاهش آسیب به خوبی مدیریت شده. همچنین هزینه‌های سیستم سلامت از جمله بیماری‌های مانند اچ‌آی‌وی/ایدز و سایر بیماری‌های ویروسی، سل و بیش‌مصرفی به شکل معناداری کاهش یافته و از همه مهمتر برخورد انسانی و اخلاقی مورد تاکید دین اسلام که غربی‌ها به عنوان human right در برنامه‌های کاهش آسیب توام با شان و کرامت انسانی بسیار ارتقا پیدا کرده است.

کم شدن سرقت های خرد دستاورد برنامه های کاهش آسیب

همچنین براتی سده در ادامه سخنان قدوسی افزود: یکی دیگر از دستاوردهای کاهش آسیب، کاهش سرقت‌های خرد، کاهش رفتارهای معارض قانون و ... همراه ایجاد هویت در بیماران است که ما در بازدیدها بسیاری از بیماران می‌شنویم که نوع برخورد ارائه‌دهندگان خدمات کاهش آسیب بسیار در این موضوع نقش داسته است.

افزایش آمار کارتن خوابی با وجود حق مسکن در قانون

براتی در پاسخ به این سوال خبرنگاران که چرا با توجه به حق مسکن در قانون اساسی هنوز افراد بی‌خانمان داریم با اشاره به محدوده مسئولیتش گفت: در حوزه کاهش آسیب من پاسخگوی آن بخشی هستم که مربوط به افراد معتاد کارتن‌خواب است که ما در برنامه‌های کاهش آسیب کوشیده‌ایم که این افراد در قالب خدماتی مانند شلترهای بهزیستی، گرمخانه‌های شهرداری اسن افراد بی‌سرپناه نباشند یا خانه‌های نیمه‌راهی که موسسه سیمای سبز رهایی راه‌اندازی کرده است برای افرادی که یک مرحله جلوتر رفته‌اند و مصرف مواد را کنار گذاشته‌اند اما ماوا و سرپناهی ندارند به عنوان مسکن نسبتا پایدار طراحی شده است. همچنین خانه‌هایی که بهزیستی در قالب مسکن‌های مددجویان در اختیار بهبودیافتگان قرار گرفته است از جمله این حمایت‌هاست.

در ادامه یکی از خبرنگارن درباره عدم دسترسی افراد کارتن‌خواب به مراکز کاهش آسیب گفت: مساله عدم دسترسی معتادان به مراکز کاهش آسیب به دلایل مختلفی مثل عدم اطلاع به وجود این مراکز، شرایط جسمی افراد معتاد به دلیل مصرف که به آنها اجازه حرکت و یا اجازه پیدا کردن مسیر را نمی‌دهد را چطور مدیریت می‌کنید؟

و قدوسی پاسخ داد: همین حالا پروژه‌ای در دست بررسی و اقدام است که با استفاده از روش‌های علمی مکان یابی نقشه‌ای از پاتوق‌های کارتن‌خواب‌ها تهیه می‌شود و موبایل سنترهایی که آقای دکتر براتی گفتند برای سازمان بهزیستی تهیه شده که در اختیار وزارت بهداشت نیز قرار گرفته است، با روش مپینگ و به صورت سیار به ارائه خدمت می‌پردازند. همچنین استفاده از نیروهای همسان محلی این فرصت را فراهم می‌کند که این گروه به راحتی وارد ارتباط با بیماران می‌شوند و این اتفاق توسط گروه‌های متخصص و آکادمیک تقریبا غیر ممکن است.

پلیس باید مقابل رفتارهای قانون شکنانه افراد ناهنجار بایستد

یکی از خبرنگاران درباره عدم هماهنگی سازمان‌های مرتبط با موضوع اعتیاد و کاهش آسیب سوال کرد: بر خلاف نشست‌های مشترک بین‌ سازمان‌های متولی موضوع کارتن‌خوابی و اعتیاد، سیاست‌های متناقضی توسط سازمان‌های مختلف اجرا می‌شود. از آن جمله می‌توان به برنامه‌های درمان اجباری و ماده ۱۶ هم‌زمان و در مکان‌هایی که خدمات کاهش آسیب در آن ارائه می‌شود صورت می‌گیرد و قدوسی با اشاره به موضع قانون در این رابطه گفت:

به نظر من قانون موجود قانون بسیار مترقی است و اینها باید در کنار هم کار کنند یعنی گروهی که داوطلب دریافت خدمات کاهش آسیب هستند بتوانند از این خدمات استفاده کنند اما تکلیف پلیس هم این است که جلوی رفتارهای قانون شکنانه افرادی که رفتارهای ناهنجار دارند را بگیرند.

مصونیت داوطلبان ترک از جرم اعتیاد

طبق قانون علیرغم اینکه طبق متن قانون اعتیاد جرم است اما افرادی که داوطلب دریافت خدمات کاهش آسیب هستند دارای مصونیت هستند و در حال حاضر حتی در زندان‌های هم خدمات کاهش آسیب ارائه می‌شود و بی شک خدمات کاهش آسیب به صورت واضح به کاستن ارتکاب جرائم ناشی از اعتیاد کمک می‌کند.

این خبرنگار که گویا با پاسخ قدوسی متقاعد نشده بود ادامه داد: اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد صورت دیگری دارد و علیرغم تصریح قانون به مصونیت فرد و منع تعقیب قانونی معتادی که داوطلب استفاده از خدمات کاهش آسیب است، رفتارهای بسیار خشن و مخالف شئونات انسانی و حتی دستگیری افراد داوطلب استفاده از خدمات کاهش آسیب اتفاق می‌افتد.

براتی سده پاسخ داد: قانون و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در کشور کاهش آسیب را به رسمیت شناخته و اجازه داده که فرد معتاد از این خدمات استفاده کند اما این که مثلا گاهی پلیس وارد مراکز می‌شود یا رفتارهای از این دست بیشتر حاصل اعمال سلایق فردی است تا قانون.

طی جلسات اخیری که با ستاد مبارزه با مواد مخدر داشتیم مطرح شد که پلیس اصلا مخالف کاهش آسیب نیست اما از ما و وزارت بهداشت خواسته شد که نظارت بیشتری بر مراکز باشد که در نهایت به این نتیجه رسیدیم که تلفیقی از هر دو موضوع داشته باشیم و ما در سازمان بهزیستی به نتیجه‌ای که رسیدیم تغییر روش‌های ارائه خدمات است که جایگزینی موبایل سنتر‌ها و کانکس‌های کاهش آسیب به جای دی‌آی‌سی‌ها از جمله پیشنهادات ماست که می‌تواند هزینه تامین فضای مناسب برای موسسات را نیز کاهش دهد. تجربه ما نشان می‌دهد علیرغم اعتراضاتی که معمولا از اهالی محل برای استقرار دی‌آی‌سی ها داشته‌ایم نسبت به کانکس‌ها هیچ اعتراضی نبوده است اما همه اینها به معنی مجاز بودن رفتار غیر قانونی افراد با مراکز کاهش آسیب نیست.

در ادامه نشست موضوع «ترویجگری» در گسترش اندیشه کاهش آسیب مطرح شد و خبرنگاران از مدیر کل پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی خواستند اقدامات سازمان بهزیستی در این زمینه را شرح دهند.

تمرکز بهزیستی بر ارائه خدمات کاهش آسیب

براتی در پاسخ به این سوال خبرنگاران گفت: سازمان بهزیستی بیشتر تمرکزش را بر ارائه خدمات کاهش آسیب متمرکز کرده است اما به تجربه می‌توانم بگویم ما اولین شلتر زنان را که در سال ۸۵ در کوچه مرغی‌ها در خیابان مولوی فعال کردیم با امام جماعت محل، کسبه و اهالی محل دور هم نشستنیم و گفتگویی کردیم و حاصل این اتفاق سال‌ها همراهی اهالی محله بود اما یک بخش قضیه هم شرایط اقتصادی است. به عنوان مثال طی این سال‌ها افزایش قیمت مسکن در محله هرندی بسیار کم بوده و این باعث شده که عده‌ای مردم را تحریک کنند برای مراجعه به برخی مسئولین.

در کل وجود این تعارض یک واقعیت است و کار ما ایجاد تلطیف در این شرایط است.

مراکز کاهش آسیب مخصوص هر محله است و جدا از آن نمی تواند باشد

یکی از خبرنگاران نیز از وجود مراکز کاهش آسیب در سطح شهر انتقاد کردو گفت:وجود مراکز کاهش آسیب در محله‌ها باعث دردسر افراد محله است. چرا این مراکز به فضای بیرون شهر انتقال پیدا نمی‌کند؟

مدیر کل اداره پیشگیری و درمان اختلالات مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال گفت: مراکز کاهش آسیب بر اساس نیاز منطقه ایجاد می‌شود و این‌طور نیست که یک مرکز کاهش آسیب در یک محله بزنیم و افراد معتاد از محله‌های دیگر بیایند بلکه این طور است اول آسیب در یک محله رخ می‌دهد بعد به دلیل نیاز محله و برای مدیریت نیاز در آن محله مرکز کاهش آسیب دایر می‌شود و ما برای کمک به افراد محله این مراکز دایر می‌شود.

حبیب بهرامی مدیر عامل موسسه کاهش آسیب سیمای سبز رهایی در تکمیل این بحث افزود: این وظیفه ماست که با جانمایی مناسب هم کمترین تعارض را با منافع دیگران ایجاد کنیم و هم بتوانیم خدمات ماندگاری ارائه کنیم. یکی از خاطرات خوب من در کار این حوزه مرکز کاهش آسیب اسلامشهر است که به کمک مددکار آن مرکز بیماران کوچه را تمیز می‌کردند، فیلتر سیگارهای را جمع‌آوری می‌کردند و ... و این باعث ایجاد ارتباط زیبایی بین اهالی محل و بیماران شده بود.

در پایان این نشست حبیب بهرامی ضمن اشاره به نقش موثر اهالی رسانه در گسترش نگاه و اندیشه کاهش آسیب گفت: اهالی رسانه همواره در این مسیر همراه ما بوده‌اند اما گاهی به دلیل عدم رعایت برخی مناسبات فنی نتایج بدی حاصل شده است. مثلا ما یک بار با یکی از دوستان اهل رسانه به یکی از پاتوق‌ها رفتیم و دوست خبرنگارمان با پوشش خوب و مفصل موضوع جامعه را نسبت به حمایت از افراد کارتن‌خواب حساس کرد اما در این میان به محل پاتوق نیز اشاره شد که فردای آن روز بلافاصله پلیس به آن نقطه مراجعه کرد و معتادان را دستگیر کرد به همین دلیل آشنایی دوستان رسانه با ریزه‌کاری‌های فنی و علمی کاهش آسیب بسیار مهم است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.