بافت فرسوده مشهد همچنان پیر و خطرناک / سهم آستان قدس در بازآفرینی بافت اطراف حرم چیست؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آستان قدس رضوی برای بهینه سازی این منطقه چه اقداماتی را انجام داده است؟ چرا 2سال است که مصوبه شورای عالی معماری مشهد خاک می خورد و به اجرا در نیامده است؟

به دلیل وجود 2200 هکتار بافت فرسوده در مشهد اعضای پنجمین دوره شورای شهر مشهد در سال اول فعالیت خود در سفری به تهران از شهرداری پایتخت خواستند تا تجربیات خود را در زمینه بازآفرینی بافت فرسوده در اختیارشان قرار دهد. نتیجه این سفر و دیدار با مسئولان شهرداری تهران به کجا انجامید؟ محمدهادی مهدی نیا، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا در خصوص اینکه روند بهسازی بافت فرسوده شهر مشهد که بافتی خطرناک برای امنیت زندگی مردم آن مناطق است صورت گرفته است که به نگاه ها ملموس نیست چنین گفت : بافت پیرامون حرم طرح ویژه ای دارد. در سال 96 طرح طاش ملغی شد و طرح راهبردی مهرآزان جایگزین آن شد. معاونت پژوهشی دانشگاه تهران توسط سازمان بازآفرینی کشور به عنوان مشاور تهیه کننده طرح تفصیلی 360هکتار بافت اطراف حرم در حال تدوین این طرح تفصیلی است.

طرح تفصیلی طاش ملغی شد

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد گفت: قرارداد دانشگاه تهران 6 ماهه است و قرار است که طرح تفصیلی بافت پیرامونی حرم را تهیه کند. طرح تفصیلی طاش در سال 78 برای اطراف حرم تصویب شد و در سال های 87 و 93 اصلاح شده است. اما در مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی مشهد این طرح ملغی شده و قرار بر این بوده که طرح تفصیلی جدید جایگزین آن شود که دانشگاه تهران در حال تدوین آن است. این طرح تا شهریورماه به مدیریت شهری مشهد تحویل خواهد شد.

4800هکتار بافت فرسوده در مشهد

وی با اشاره به بافت فرسوده شهر مشهد، افزود: 2200 هکتار بافت فرسوده در شهر مشهد و 2600 هکتار بافت فرسوده در منطقه پیرامونی و حاشیه شهر قدیم مشهد وجود دارد. در بازدیدی که از بافت فرسوده تهران داشتیم شورای شهر پنجم مشهد سازمان بازآفرینی شهری مشهد را راه اندازی کند و در حال حاضر شهرداری مشهد یک سازمان بازآفرینی دارد و از اردیبهشت سال گذشته رسما فعالیت خود را شروع کرد.

تدوین سند توسعه توسط دفاتر تسهیلگری

مهدی نیا با اشاره به این که در این مدت برای بافت فرسوده مشهد چند اتفاق رخ داد، گفت: 28 دفتر تسهیلگری در یک سال گذشته راه اندازی شد که فعالیت خود را در محلات هدف شروع کردند. در سال اول با رویکرد اعتمادسازی و توانمندسازی فعال بودند. برای سال دوم این دفاتر تسهیلگری ملزم هستند سند توسعه محله را در چارچوب مشارکت مردمی ارائه دهند. بعضی از دفاتر وارد فاز دوم شده و در حال تهیه این سند توسعه هستند.

مشهد 2ساله راه 12 ساله تهران را طی می کند

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد تاکید کرد: سازمان بازآفرینی شهری مشهد متولی هماهنگی دستگاه های مختلف دخیل بازآفرینی بافت فرسوده است. امیدواریم که اقدامات ملموسی ظرف زمان باقی مانده از فعالیت شورای شهر پنجم رخ دهد. بازآفرینی شهر تهران سابقه 10-12 ساله دارد و نتایج آن اقدامات خود را نشان می دهد. امیدواریم پس از سال دوم در کالبد محله ها نتایج این اقدامات مشخص شود و سرمایه اجتماعی که دفاتر تسهیلگری می تواند از مردم کسب کنند را به منصه ظهور برسانند.

مشوق های شورای شهر مشهد برای ساکنان بافت فرسوده

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد با اشاره به مشوق های در نظر گرفته شده در بافت فرسوده افزود: مشوق هایی را در شورای شهر مشهد برای توسعه ساخت و ساز، نوسازی و مقاوم سازی در بافت های فرسوده شهر مشهد و منطقه پیرامونی و تاریخی در نظر گرفتیم تا ساکنان این مناطق را به نوسازی، بهسازی و بازسازی ترغیب کند. بخشی از این مشوق ها در بخش صدور پروانه و معاوفیت های پارکینگ و تراکم در نظر گرفته ایم. بخشی از این مشوق ها نیز در قالب تسهیلات ارائه می شود. به عنوان مثال اگر مالکان یک بنای تاریخی اقدام به راه اندازی کاربری جدید اقدام کنند تا 70درصد هزینه بهسازی نما، طراحی و... به آنها تخفیف داده می شود و مابقی آن نیز به صورت تسهیلات بانکی 4درصد در اختیار مالکان قرار می گیرد. این مشوق ها ظرف دو هفته آینده در صحن علنی شورای شهر به تصویب رسیده و به شهرداری ابلاغ خواهد شد.

بناهای غیررسمی مشهد ناایمن هستند

وی در پاسخ به این سوال که این بافت های فرسوده چه مشکلات و خطراتی برای شهر مشهد دارد؟ گفت: بافت فرسوده دو شاخص اساسی دارد. یکی ریزدانگی و دیگری نفوذ ناپذیری است. نفوذناپذیری مربوط به معابری است که در مواقع خطر مانند آتش سوزی، زلزله و... خودروهای امدادی نمی توانند در آن تردد کنند. در بافت فرسوده بحث استحکام بنا نیز مهم است. برخی از بناهای غیررسمی ساخته شده و مهندسان و نظام مهندسی بر ساخت آن نظارت نداشتند. برخی ساختمان ها نیز به دلیل قدمت استحکام خود را از دست داده اند. حوادث مشکلات عدیده ای را در این بافت ها خواهیم داشت. در اسناد بالادستی از جمله سندبازآفرینی شهری نیز به بحث های تحقق جلوگیری آسیب پذیری بافت ها و بازگشت پذیری بافت های شهری پس از زلزله و حوادثی از این دست تاکید شده است.

اصلاح ساختار بافت فرسوده زمان بر است

مهدی نیا با تاکید بر این که شاید در شهر مشهد برای بازآفرینی بافت شهری دیر شروع کرده ایم اما جلو هستیم، افزود: سعی کردیم که مردم و ساکنین را دخیل کنیم تا نیازمند منابع و امکانات دولتی نداشته باشیم و با مشارکت مردم نزدیک 5000هکتار بافت های فرسوده و حاشیه شهر را به مرور زمان بهسازی و بازآفرینی کنیم. البته مواجهه با بافت شهری یک بحث کوتاه مدت نیست. این بافت ها به مرور زمان شکل گرفته اند، اصلاح آنها نیز مرور زمان رخ می دهد چون با زندگی مردم سر وکار دارد. شبکه مویرگی نامناسبی شکل گرفته و اصلاح معابر و عقب نشینی ها زمان بر است. با مشوق ها و مشارکت های مردمی این زمان را کوتاه می کنیم.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد با اشاره به بازدید از بازآفرینی بافت فرسوده در تهران، تاکید کرد: با الگو گرفتن از تهران، استفاده از تجربیات مدیریت شهری پایتخت و درس گرفتن از اشتباهات آنها مسیر خوبی را شهرهای دیگر از جمله مشهد می تواند طی کرده و در زمان و منابع صرفه جویی شود.

حضور آستان قدس رضوی در تصمیم گیری های شهری

وی در پاسخ به این سوال که آیا آستان قدس رضوی در بازآفرینی بافت فرسوده اطراف حرم کمکی به مدیریت شهری کرده یا خیر؟ تاکید کرد: طبق دستور مقام معظم رهبری در سال 79 که در پاسخ به نامه وزیر راه و شهرسازی مرحوم کازرونی دادند، مرقون فرمودند هر اقدامی که در اطراف حرم صورت می گیرد باید با نظر موافق آستان قدس رضوی صورت گیرد. بر همین مبنا در جلسات تصویب همیشه نماینده آستان قدس رضوی حضور دارد و نقطه نظرات خود را بیان می کنند. جالب است بدانید که علیرغم آن که همه می پندارند آستان قدس رضوی مالکیت زمین های اطراف حرم را دارد، مالکیت آستان قدس رضوی در اطراف حرم بسیار کم است. اکثر اراضی آستان قدس رضوی خارج از بافت شهر قدیم مشهد بوده و خانه های اطراف وقف نمی شده بلکه باغ ها و مزارع وقف شده که این اراضی در حال حاضر بافت جدید شهر مشهد هستند. برای همین آستان قدس رضوی سهم زیادی در اراضی پیرامون حرم ندارد اما نقش زیادی برای هماهنگی در طرح های تهیه و تصویب شده با ساختارها زیارتی حرم مطهر امام رضا (ع) اظهارنظر می کند. به عنوان یک دستورنقش آستان در این فرآیند وجود دارد.

مهدی نیا در پاسخ به این سوال که آیا آستان قدس رضوی از لحاظ مالی به بازآفرینی بافت اطراف حرم کمک می کند یا خیر؟ گفت: دارایی آستان قدس رضوی از مجاری وقف است و فقط در اراضی خود می تواند آن را هزینه کند. آستان قدس رضوی در پروژه های شهری کمک مالی نکرده است چرا که معذوریت رعایت حقوق وقفی را به عهده دارند و فقط در اهداف وقفیات فعالیت می کند.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.