تخریب جزیره «شیدور» توسط گردشگران

آنها مرجان‌هایش را می‌برند، لاک پشت‌هایش را فراری می‌دهند و ماهیانش را با تفنگ‌های نیزه دار شکار می‌کنند. این خبری است که فعالان حوزه محیط زیست و گردشگری می‌گویند و «میثم قاسمی» معاون فنی محیط زیست هرمزگان هم تأیید می‌کند. وی می‌گوید: «محیط زیست پاسگاهی در نزدیکی شیدور برای گشتزنی ندارد!» شیدور درحالی به جزیره‌ای اختصاصی برای تعداد زیادی گردشگران تبدیل شده که به‌عنوان یک تالاب بین‌المللی و پناهگاه‌های حیات وحش در کنوانسیون رامسر ثبت شده است؛ گردشگرانی که قاسمی از آنها به گردشگران اتوبوسی یاد می‌کند. به‌گفته «عیسی غواصی» یکی از فعالان حوزه محیط زیست، گردشگران با قایق‌های محلی خود را به جزیره می‌رسانند و بعد از شب‌مانی، مرجان‌های آن را برای آکواریوم‌های شخصی می‌برند. شیدور بین لاوان و هندورابی قرار دارد و یکی از چهار جزیره مرجانی خلیج فارس است. عکس‌های رسیده به «ایران» نشان از برداشت نایلونی گردشگران از مرجان‌های جزیره شیدور خبر می‌دهد، اما «حمید رضایی» کارشناس مرکز ملی اقیانوس‌شناسی از تخریب صددرصدی مرجان‌های جزیره شیدور و مارو می‌گوید. به گفته او این مرجان‌ها بویژه در شمال غربی جزیره توسط افراد بومی و غیر بومی کنده شده و پس از حمل به «بندر مَقام» با کامیون به سایر نقاط ایران انتقال می‌یابد. تخریب مرجان‌های شیدور در حالی ادامه دارد که به‌گفته «محمدشریف رنجبر» متخصص زیست دریایی، حیات 90 درصد گونه‌های دریایی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به جمعیت مرجانی خلیج فارس وابستگی دارند و حداقل یک مرحله از حیاتشان را در آبسنگ‌های مرجانی می‌گذرانند. سواحل مرجانی ایران در خلیج فارس سرنوشت تلخی دارد. پیش از این هم تخریب آنها در کیش، هندورابی و... به اعتراض بسیاری از سوی فعالان حوزه محیط زیست منجر شد. البته در این تخریب‌ها تنها پای گردشگران در میان نیست. فعالیت‌های عمرانی بویژه اسکله‌سازی زخم کاری به جزایر مرجانی کشور زده‌اند! کارشناسان یکی از علل کاهش ذخایر خلیج فارس از جمله ماهی و میگو را تخریب مرجان‌ها می‌دانند. البته گردشگران شیدور هم تنها به تخریب مرجان‌های جزیره رضایت نمی‌دهند بلکه به گفته «عیسی غواصی» فعال محیط زیست آنها با تفنگ‌های نیزه دار، اقدام به صید ماهی در زیستگاه آنها می‌کنند. جزیره غیرمسکونی شیدور زیستگاه مارها، پرنده‌های مهاجر و لاک‌پشت‌هاست. براساس قانون Law گردشگران اجازه ندارند که در آن کمپ بزنند و اقامت شبانه داشته باشند. گردشگرانی که حتی برای استفاده از سرویس‌های بهداشتی هم مسیر نیم ساعته شیدور تا روستای «مَقام» را طی نمی‌کنند تا پسماند هم به یکی از زخم‌های حضور انسان در این جزیره تبدیل شود! به‌گفته غواصی گردشگران می‌توانند اقامت خود را به روستای مقام در شهر پارسیان ببرند اما ترجیح می‌دهند که در شیدور کمپ بزنند و زندگی را برای حیات وحش آن سخت کنند.

او می‌گوید: «گردشگران لابه‌لای بوته‌ها(زیستگاه مارها) قضای حاجت می‌کنند که باعث فرار Escape مارها و جلوگیری از جفت‌گیری و زاد و ولد آنها می‌شود.» مارها تنها گونه‌ای نیستند که مزاحمت‌های انسانی، آنها را تهدید می‌کند. به گفته غواصی لاک‌پشت‌هایی که در شیدور به دنیا می‌آیند بعد از 25 سال دوباره به محل تولد برای تخم‌گذاری برمی‌گردند اما حضور انسان اجازه نمی‌دهد تا آنها تخم‌گذاری کنند. تجربه نشان داده ترس در وجود آنها آنقدر رخه می‌کند که محل تخم‌گذاری خود را تغییر می‌دهند و مرجان‌ها را با یکی از دشمنان اصلی این گونه، یعنی «جلبک»‌ها تنها می‌گذارند. مرجان‌ها یک آفت جلبکی دارند که تنها دشمن این جلبک، لاک پشت‌های پوزه عقابی است. زمانی که لاک‌پشت‌ها جزیره را ترک کنند و از این جلبک‌ها تعذیه نکنند، مرجان‌ها از بین می‌روند. نابودی مرجان آغاز مرگ زیستگاه آبزیان است. یکی دیگر از فعالان هم می‌گوید: «تنها 5 درصد از جزیره صخره‌ای مارو ماسه‌ای است. این بخش محل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها و پرنده‌هاست. گردشگران هم دقیقاً در همین نقطه کمپ می‌زنند.» «میثم قاسمی» معاون فنی محیط زیست هرمزگان این وضعیت را نتیجه حضور گردشگران اتوبوسی می‌داند و می‌گوید: «محیط زیست هیچ پاسگاهی در شیدور ندارد. جزیره کوچک است و نمی‌شود در آن پاسگاه ساخت!» او از مخالفت محیط زیست با حضور گردشگران حرف می‌زند و «پرستوهای دریایی» شیدور را خوش شانس‌ترین موجودات این جزیره می‌داند که در گرم‌ترین فصل سال برای جوجه‌آوری به جزیره می‌آیند. گرمای بالای جزیره اجازه نمی‌دهد که در این زمان پای گردشگران به جزیره برسد. او درباره عدم رسیدگی به وضعیت شیدور از سوی محیط زیست هم می‌گوید:«در حال اجرای طرح مدیریت خور «خوران» و جنگل «حرا» هستیم. نتوانستیم طرح مدیریت این جزیره را همزمان پیش ببریم.» تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها اسفند ماه هر سال شروع می‌شود. قاسمی می‌گوید: «برای اسفند ماه تمهیداتی اندیشیده‌ایم که با همکاری نیروی انتظامی و همکاران ما، گشت و حفاظت بیشتر شود تا بتواند این مسأله را کنترل کرد.» اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

زهرا کشوری / ایران